แมงกานีส

บทความหลัก: ไอโซโทปของmanganese
iso	NA	ครึ่งชีวิต	DM	DE (MeV)	DP
⁵²Mn	syn	5.591 d	ε	-	⁵²Cr
			β⁺	0.575	⁵²Cr
			γ	0.7, 0.9, 1.4	-
⁵³Mn	syn	3.74 ×10⁶ y	ε	-	⁵³Cr
⁵⁴Mn	syn	312.3 d	ε	-	⁵⁴Cr
⁵⁴Mn	syn	312.3 d	γ	0.834	-
⁵⁵Mn	100%	Mn เสถียร โดยมี 30 นิวตรอน

แหล่งอ้างอิง

แมงกานีส (อังกฤษ: Manganese) เป็นธาตุในตารางธาตุซึ่งมีสัญลักษณ์เป็น Mn มีหมายเลขอะตอมเป็น 25

ข้อมูลทั่วไป

แมงกานีส เป็นเกลือแร่ส่วนน้อย แต่มีความสำคัญต่อชีวิตมาก ร่างกายจะขาดไม่ได้จะพบมากที่สุดในโครงกระดูก ตับ ตับอ่อน หัวใจและต่อมพิทูอิทารี่ มีคุณสมบัติเป็นด่าง แมงกานีส ส่วนใหญ่จะสูญเสียไประหว่างกระบวนการปรุงอาหาร และส่วนเกินจะออกผ่านทางน้ำดีแล้วจะออกทางอุจจาระ

ประโยชน์ต่อร่างกาย

ควบคุมการทำงานของเอนไซม์หลายชนิด ซึ่งมีส่วนช่วยร่างการในการใช้ ไบโอติน วิตามินบีและวิตามินซี เพื่อเผาผลาญโปรตีน คาร์โบไฮเดรต และไขมันให้เกิดผลมากขึ้น
ช่วยในการสังเคราะห์ กรดไขมัน และคอเลสเตอรอล
ช่วยในการสร้างเม็ดโลหิตแดง และกระดูกพร้อมทั้งรักษาให้อยู่ในสภาพสมบูรณ์
ช่วยให้ร่างกายเจริญเติบโต และการสืบพันธุ์ให้ทำงานตามปกติและช่วยขับฮอร์โมนเพศด้วย
ควบคุมสุขภาพ และการทำงานของสมองระบบประสาท และระบบกล้ามเนื้อ ให้มีประสิทธิภาพใน การสั่งงาน และมีความสัมพันธ์กัน
ช่วยการทำงานของอินซูลิน เพราะอินซูลินจะทำงานได้ดีต้องอาศัย แมงกานีส
เป็นตัวสำคัญที่ช่วยในการสังเคราะห์ทางเคมีของต่อมไทรอยด์ขับไทรอกซิน (Throxin) (ฮอร์โมนไทรอกประกอบด้วยไอโอดีน)
กระตุ้นให้ตับเก็บน้ำตาลในรูปของ Glycogen ที่ร่างกายจะนำออกมาใช้ในรูปของ กลูโคสเมื่อจำเป็น
ช่วยในการใช้โคลีน
มีความสำคัญในการผลิตน้ำนม และการสร้างยูเรียซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของปัสสาวะ

แหล่งที่พบ

อาหาร ทะเล หอยนางรม ตับสัตว์ ไข่แดง ข้าวสาลี ข้าวโอ๊ต ข้าวไรน์ ข้าวเจ้า แห้ว แครอท หัวปลี ถั่วลิสง เมล็ดอัลมอนด์ เมล็ดทานตะวัน มะพร้าว คะน้า กะหล่ำดอก กะหล่ำปลี กล้วย สับปะรด องุ่น มะกอก ส้ม เชอรี่ แอปเปิ้ล อะโวคาโด แอพริคอท และผลไม้เปลือกแข็ง เช่น มะตูม มะขวิด กระจับ เป็นต้น อาหารเหล่านี้เป็นแหล่งที่ดีของ แมงกานีส แต่ปริมาณที่มีอยู่อาจจะต่างกัน ขึ้นอยู่กับปริมาณที่มีอยู่ในดิน

ปริมาณที่แนะนำ

ปริมาณที่แนะนำในแต่ละวัน

เด็กทารก 0 - 1 ปี 0.5 -1.0 มิลลิกรัม
เด็กเล็ก 1 - 10 ปี 1.0 -3.0 มิลลิกรัม
เด็กโต 11 -18 ปี 1.5 - 3.0 มิลลิกรัม
ผู้ใหญ่ 2.5 - 5.0 มิลลิกรัม

ผลของการขาดในคน

การ ขาดจะมีผลเกี่ยวกับการต้านทานกลูโคส (Glucose tolerance) คือร่างกายไม่สามารถที่จะนำเอาน้ำตาลที่มากเกินไปออกจากเลือดโดยการ ออกซิเดชั่น หรือนำไปเก็บที่อื่นได้ การที่กล้ามเนื้อทำงานไม่พร้อมกัน (Staxia) จะเกี่ยวพันกับการที่บริโภค แมงกานีส ไม่เพียงพอ นอกจากนี้การขาด แมงกานีส จะนำไปสู่อัมพาต ตาบอด หูหนวก และชักในทารก สำหรับผู้ใหญ่จะปรากฏการเวียนศีรษะ และไม่สามารถได้ยินเสียง ทำให้เกิดอาการดังนี้

การเจริญเติบโตช้า แคระแกร็น
การเผาผลาญน้ำตาลตลอดถึงการเก็บไม่ดี ทำให้เป็นเบาหวานได้
ระบบการย่อยไม่ปกติ
กล้ามเนื้อไม่สัมพันธ์กับประสาท ไม่แข็งแรง อัมพาต
ชัก ตาบอด และอาจทำให้เด็กหูหนวกได้
เวียนศีรษะ มีเสียงในหู และหูหนวกในผู้ใหญ่

ผลของการได้รับมากไป

การ บริโภคแคลเซียมและฟอสฟอรัสสูงจะไปเพิ่มความต้องการ แมงกานีส การได้รับ แมงกานีส ในปริมาณที่มากจะมีผลทำให้ปริมาณของเหล็กที่ถูกเก็บไว้ลดลง และการใช้เหล็กลดลงด้วย
ผู้ที่ทำงานในโรงงานอุตสาหกรรมที่ใช้สาร แมงกานีส จะ ต้องทำอย่างระมัดระวังเพราะมีอันตรายต่อร่างกายเป็นอย่างมาก กล่าวคือเมื่อหายใจเข้าไปในรูปของฝุ่นจะไปมีผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง โดยจะมีอาการอ่อนเพลียต่อสมองมีความยุ่งยากในการสั่งงานพูดไม่ชัดน้ำลายไหล และหงุดหงิด ซึ่งเท่าที่พบส่วนมากมักจะเป็นชนิดเรื้อรังอาการค่อยๆเป็นค่อยๆไป กล่าวคือ
เมื่อ แมงกานีส เข้าสู่ร่างกายโดยการหายใจ มีจำนวนมากเพียงพอจะไปทำลายระบบประสาทโดยในระยะแรก คือ ระหว่าง 6 เดือนถึง 2 ปี จะทำให้เกิดอาการเป็นไข้ ปวดศีรษะกล้ามเนื้อไม่มีแรง เบื่ออาหารไม่สนใจในสภาพสิ่งแวดล้อม ถึงแม้จะมีอะไรเปลี่ยนแปลงไปก็ไม่สนใจไม่เสียใจไม่ดีใจ นอนไม่หลับเป็นครั้งคราว พูดน้อยลง ความรู้สึกทางเพศเสื่อมถอย
ต่อมาอาการจะมากขึ้น เป็นตะคริวบ่อย ปวดตามกล้ามเนื้อบ่อยไม่ค่อยพูดจาหรือเวลาพูดจะพูดเป็นเสียงเดียว ไม่มีเสียงสูงเสียงต่ำพูดช้าและไม่ชัด เวลาหัวเราะกล้ามเนื้อเกร็งไปทั่วใบหน้า เฉื่อยชา เวลาเดินมีอาการกระตุก
ระยะสุดท้าย อาการต่าง ๆ จะรุนแรงยิ่งขึ้น ท่าเดินแกว่งไปแกว่งมา ก้าวขาสั้น ๆ เดินหัวซุนไปข้างหน้าเดินลักษณะคล้ายเป็ด หกล้มบ่อยมีการสั่นกระตุกของปลายแขนปลายขา บางรายมีอารมณ์ไม่แน่นอน บางครั้งหัวเราะ บางครั้งร้องไห้ กลืนน้ำลายลำบาก ทำให้น้ำลายยืดตลอดเวลา พูดไม่มีเสียง บางคนมีอาการอัมพาตที่ร่างกายเป็นบางส่วน
ในรายที่สูดหายใจเอาผง หรือไอระเหยของ แมงกานีส ไว้มาก ๆ ทำให้เกิดปวดบวมโดยมีอาการเริ่มต้นด้วยการเจ็บคอ เป็นไข้ ไอมีเสมหะมากขึ้น ๆ แล้วจะแน่นอึดอัดหายใจไม่ออก
ผู้ที่ทำงานเกี่ยวกับ แมงกานีส ควรจะมีความรู้ ระวังและรู้จักสังเกตเพื่อความปลอดภัยของตนเอง

ข้อมูลอื่นๆ

การดูดซึม

จะ ถูกดูดซึมได้น้อยมากภายในลำไส้ โดยเฉพาะถ้าบริโภคแคลเซียมและฟอสฟอรัสสูงจะไปทำให้อัตราการดูดซึมลดลงไปอีก การดูดซึม แมงกานีส จะต้องมีโปรตีนเฉพาะเป็นตัวพาซึ่งโปรตีน นี้คือ ทรานส์แมงกานิน (Transmanganin) นำ แมงกานีส เข้าสู่กระแสโลหิต เก็บไว้ในตับอ่อน, ตับ, ไต

สารหรืออาหารเสริมฤทธิ์

วิตามิน บี1
วิตามีน อี
แคลเซียม
ฟอสฟอรัส

สารหรืออาหารต้านฤทธิ์

ยาปฏิชีวนะ (ยาที่ใช้ฆ่าหรือยับยั้งการเจริญและการแพร่พันธุ์ของแบคทีเรีย)
แคลเซียม และฟอสฟอรัสมากเกินไปจะก่อกวนการดูดซึมของ แมงกานีส ในลำไส้

อ้างอิง

บทความเคมีนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล