วิกิพีเดีย

เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์)

พลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ หรือ หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์ (พระนามเดิม หม่อมราชวงศ์กลาง; 24 มิถุนายน พ.ศ. 2409[1] - 20 ตุลาคม พ.ศ. 2483) เป็นอดีตเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ และกระทรวงคมนาคม อดีตองคมนตรี เป็นพระอัยกาฝ่ายพระชนนีในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และเป็นพระปัยกาในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว เคยเป็นข้าหลวงใหญ่ปักปันเขตแดนบริเวณตอนเหนือของสยามกับหลวงพระบางในแคว้นอินโดจีนของฝรั่งเศส ระหว่าง พ.ศ. 2447 - พ.ศ. 2450[2]

นายพลเอก
เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์
(หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์)
ร.ว., ป.จ., ป.ช., ป.ม.
เจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ เมื่อ พ.ศ. 2453
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรพาณิชยการ
ดำรงตำแหน่ง
10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 – 20 มิถุนายน พ.ศ. 2476
นายกรัฐมนตรีพระยามโนปกรณ์นิติธาดา
ก่อนหน้าตนเอง
(ในฐานะเสนาบดี)
ถัดไปพระยาโกมารกุลมนตรี (ชื่น โกมารกุล ณ นคร)
เสนาบดีกระทรวงเกษตรพาณิชยการ
ดำรงตำแหน่ง
29 มิถุนายน – 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
กษัตริย์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้าพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงกำแพงเพชรอัครโยธิน
(ในฐานะเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์และคมนาคม)
ถัดไปตนเอง
(ในฐานะรัฐมนตรี)
เสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ
ดำรงตำแหน่ง
16 ธันวาคม พ.ศ. 2452 – 31 มีนาคม พ.ศ. 2455
กษัตริย์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (หม่อมราชวงศ์หลาน)
ถัดไปพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์
เสนาบดีกระทรวงคมนาคม
ดำรงตำแหน่ง
1 เมษายน พ.ศ. 2455 – 23 มีนาคม พ.ศ. 2468
กษัตริย์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้าพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์
(ในฐานะเสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ)
ถัดไปพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน
(ในฐานะเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์และคมนาคม)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด
หม่อมราชวงศ์กลาง

24 มิถุนายน พ.ศ. 2409
เสียชีวิต20 ตุลาคม พ.ศ. 2483 (74 ปี)
คู่สมรสท่านผู้หญิงตาด สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
ท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา)
อุบะ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
บุตร14 คน
บุพการี
ภาพล้อเจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ ฝีพระหัตถ์ รัชกาลที่ 6

ประวัติ

แก้

เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) เป็นพระโอรสในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ กับหม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (ศศิสมิต)[3] พระบิดาเรียกท่านว่า "กลาง"[4]

หม่อมราชวงศ์สท้าน ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ จากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ให้ไปศึกษาวิชาทหารบกที่ประเทศเดนมาร์ก เมื่อ พ.ศ. 2425 เป็นเวลา 11 ปี เดินทางกลับประเทศสยามเมื่อ อายุ 27 ปี และเข้ารับราชการจนได้เป็นผู้บังคับการโรงเรียนนายร้อยทหารบก กระทั่งวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2440 จึงได้เลื่อนยศทางทหารเป็น ร้อยเอก[5]เมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น หม่อมราชินิกุลมีนามว่าร้อยเอก หม่อมชาติเดชอุดม ถือศักดินา 800[6] จากนั้นในวันรุ่งขึ้นคือวันที่ 24 พฤศจิกายน หม่อมชาติเดชอุดมได้รับพระราชทานยศทางทหารเป็น พันตรี[7] ต่อมาในวันที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2444 ได้เลื่อนยศทางทหารเป็น พันโท[8]กระทั่งวันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2446 ได้เลื่อนยศทางทหารเป็น พันเอก[9]และได้รับพระราชทานยศเป็น พลตรี เมื่อวันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2447[10]ต่อมาได้จัดตั้งโรงเรียนเสนาธิการทหาร[2] ต่อมาได้เลื่อนเป็น พระยาวงษานุประพัทธ์ ถือศักดินา ๑๐,๐๐๐ เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2452[11]และในวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2452 โปรดเกล้าให้ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ[12] โดยก่อนหน้านั้นในวันที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2452 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ พลโท[13]หม่อมชาติเดชอุดม มารับตำแหน่งรองเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ [14]

ปี พ.ศ. 2454 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าพระยา มีสมญาจารึกในสุพรรณบัฏว่า เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ รัตนพลเทพ สรรพพลเสพเสนาบดี โรปนวิธีบำรุง ผดุงธัญพืชผลาหาร พานิชการพัฒนกร สโมสรสกลยุทธศาสตร์ มหาอมาตย์ศักดิอดุลย์ พิรุณเทพมุรธาธร สรรพกิจจานุสรสวัสดิ์ วิบุลยปริวัตรเกษตราธิบดี สุนมนตรีพงษ์สนิท เมตจิตรอาชวาธยาไศรย รัตนไตรยสรณธาดา อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000[15] ต่อมาดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ (กระทรวงคมนาคมในปัจจุบัน) และได้รับพระราชทานยศ พลเอก เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2462[16]

ต่อมาภายหลังการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้รวมกระทรวงเกษตราธิการกับกระทรวงพาณิชย์และคมนาคมเป็นกระทรวงเดียวกัน เรียกว่ากระทรวงเกษตรพาณิชยการ แล้วให้เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์เป็นเสนาบดี[17]

เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์และท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) เป็นผู้เลี้ยงดูสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในระหว่าง พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2477 เมื่อหม่อมหลวงบัว กิติยากร ต้องติดตามหม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร ไปปฏิบัติราชการ ตำแหน่งเลขานุการเอก ณ สถานเอกอัครราชทูตไทยประจำกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. สหรัฐอเมริกา [18]

เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ เป็นผู้ร่วมก่อตั้งโรงเรียนสายปัญญา โดยเมื่อพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ สิ้นพระชนม์ ท่านเป็นต้นคิดในหมู่ทายาท ให้นำวังของบิดา มาก่อตั้งเป็นสถานศึกษาสำหรับสตรี โดยได้รับพระราชทานนามโรงเรียนจาก พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2459

เจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ. 2483 ด้วยไข้มาลาเรีย เบาหวาน และโรคหัวใจ[19] สิริอายุ 74 ปี

บุตร-ธิดา

แก้
เกิดแต่ท่านผู้หญิงวงษานุประพัทธ์ (ตาด สนิทวงศ์ ณ อยุธยา; สกุลเดิม สิงหเสนี)

ท่านผู้หญิงวงษานุประพัทธ์ (ตาด สนิทวงศ์ ณ อยุธยา; 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2411 – 11 มิถุนายน พ.ศ. 2479) เป็นธิดาพระยาณรงค์เรืองฤทธิ์ (เอม สิงหเสนี) กับคุณหญิงขลิบ (ธิดาเจ้าพระยาคทาธรธรนินทร์ (เยีย อภัยวงศ์))[20] มีบุตร-ธิดา 6 คน คือ

  1. หลวงจรูญสนิทวงศ์ (หม่อมหลวงจรูญ สนิทวงศ์) (18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2438 – 30 มีนาคม พ.ศ. 2473) สมรสกับหม่อมหลวงรวง สนิทวงศ์ มีบุตร-ธิดา 5 คน ดังนี้
    1. กำธร สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (6 กันยายน พ.ศ. 2467 – 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543)
    2. คุณหญิงนภา บุนนาค (8 กันยายน พ.ศ. 2469 – 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2555)
    3. ท่านผู้หญิงอรุณ กิติยากร ณ อยุธยา (24 ธันวาคม พ.ศ. 2470 – 29 กันยายน พ.ศ. 2551)
    4. ดำเกิง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (? – พ.ศ. 2534)
    5. สมัยศารท สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (22 กันยายน พ.ศ. 2473 – 29 มิถุนายน พ.ศ. 2529)
  2. หม่อมหลวงจรัญ สนิทวงศ์ (7 มกราคม พ.ศ. 2440 – 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2501) สมรสกับ ท่านผู้หญิงเยี่ยม จรัญสนิทวงศ์ (เดิม หม่อมหลวงเยี่ยม ราชสกุลเดิม อิศรเสนา; 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441 – 6 มิถุนายน พ.ศ. 2541) มีบุตรธิดา ดังนี้
    1. ดนัย สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (22 กรกฎาคม พ.ศ. 2468 – 20 สิงหาคม พ.ศ. 2534)
    2. พลตรีหญิง ท่านผู้หญิงนิออน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (29 มิถุนายน พ.ศ. 2473 – 20 ธันวาคม พ.ศ. 2564)
  3. หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์ (18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2441 – 8 กันยายน พ.ศ. 2518) สมรสกับท่านผู้หญิงประยงค์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีบุตรธิดา 4 คน ดังนี้
    1. ท่านผู้หญิงวรุณยุพา สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (เกิด พ.ศ. 2472)
    2. พิสิษฐ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    3. มนูเสรี สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (พ.ศ. 2475 – พ.ศ. 2505)
    4. เกษม สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (เกิด 4 ตุลาคม พ.ศ. 2481)
  4. หม่อมหลวงอุดม สนิทวงศ์ (6 กันยายน พ.ศ. 2443 – 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2525) สมรสและหย่ากับ Pia Miggie Alder และสมรสกับหม่อมหลวงนวม สนิทวงศ์ มีบุตรธิดากับบุญยิ่ง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม วิมลสูตร) 3 คน คือ
    1. นายแพทย์สมภพ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    2. พลตำรวจโทณัฐพิชย์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    3. อมรยุพา ไกรลาศศิริ[21]
  5. หม่อมหลวงแส กฤดากร (24 พฤษภาคม พ.ศ. 2447 – 25 สิงหาคม พ.ศ. 2523) เสกสมรสกับหม่อมเจ้าเสริมสวาสดิ์ กฤดากร (11 พฤษภาคม พ.ศ. 2441 - 12 ธันวาคม พ.ศ. 2483; พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์) มีโอรสธิดา 5 คน คือ
    1. หม่อมราชวงศ์พูนสวาท กฤดากร (1 กันยายน พ.ศ. 2469 – 12 ตุลาคม พ.ศ. 2522)
    2. หม่อมราชวงศ์ยงสวาสดิ์ กฤดากร (2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2471 – 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2552)
    3. หม่อมราชวงศ์ทวีสวาท กฤดากร (ถึงแก่กรรมแล้ว)
    4. หม่อมราชวงศ์สุทธิสวาท กฤดากร (ถึงแก่กรรมแล้ว)
    5. หม่อมราชวงศ์สายสวาท กฤดากร (ถึงแก่กรรมแล้ว)
  6. หม่อมหลวงเกษตร สนิทวงศ์ (พ.ศ. 2452 - พ.ศ. 2538)
เกิดแต่ท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (บุญธร))

ท้าววนิดาพิจาริณี (หม่อมบาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) มีบุตรธิดา 4 คน ดังนี้

  1. หม่อมหลวงสงบ สนิทวงศ์ (ถึงแก่กรรมแต่เยาว์วัย)[22]
  2. หม่อมหลวงบัว กิติยากร เสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ) มีโอรสธิดา 4 พระองค์/คนดังนี้
    1. หม่อมราชวงศ์กัลยาณกิติ์ กิติยากร
    2. หม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร
    3. สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
    4. หม่อมราชวงศ์บุษบา สธนพงศ์
  3. พลโท นายแพทย์ หม่อมหลวงจินดา สนิทวงศ์ สมรสกับท่านผู้หญิงเกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (หงสนันทน์) มีบุตรธิดา 3 คนดังนี้
    1. พลอากาศเอก จารึก สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    2. คุณหญิงบุษยา ไกรฤกษ์
    3. พันตรี ภาดร สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
  4. หม่อมหลวงมณีรัตน์ บุนนาค (หม่อมหลวงมณีรัตน์ สนิทวงศ์) สมรสกับนายสุรเทิน บุนนาค มีบุตรธิดา ดังนี้
    1. พลตรีกรีเมศร์ บุนนาค
    2. พันโทสุรธัช บุนนาค
อุบะ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา

นามเดิม อุบะ เศวตะทัต บุตรี ขุนญาณอักษรนิติ (ผล) เศวตะทัต กับ หวั่น (บุญธร) เศวตะทัต มีบุตรธิดา 2 คน คือ

  1. หม่อมหลวงกมล สนิทวงศ์
  2. หม่อมหลวงสารภี สนิทวงศ์ (ท่านผู้หญิงหม่อมหลวงสารภี มิ่งเมือง) สมรสกับนายวิเชียร มิ่งเมือง มีบุตร 2 คน ดังนี้
    1. นายกันตสรรค์ มิ่งเมือง
    2. นายภาสวงศ์ มิ่งเมือง
บุตร-ธิดา ที่เกิดกับภรรยาอื่น ๆ ได้แก่ [20]
  1. หม่อมหลวงชื่น สนิทวงศ์
  2. หม่อมหลวงทัยเกษม สนิทวงศ์

ยศ

แก้

ยศพลเรือน

แก้
  • มหาอำมาตย์เอก[23]

ยศทหาร

แก้
  • 1 เมษายน 2462 – พลเอก[24]
  • 10 เมษายน 2462 – เข้ารับพระราชทานสัญญาบัตรยศทหารบก[25]

ยศเสือป่า

แก้
  • นายกองตรี
  • นายกองโท[26]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

แก้

นายพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

แก้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

แก้

ลำดับสาแหรก

แก้

อ้างอิง

แก้
 
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์)
  1. ↑ หนังสือ "ประวัตินายพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (ม.ร.ว. สท้าน สนิทวงศ์)" โดยข้าราชการในกรมรถไฟ และกองทางกรมโยธาเทศบาล พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ ระบุว่าเกิด 21 มิถุนายน พ.ศ. 2409
  2. ↑ 2.0 2.1 เอนก นาวิกมูล. ลิ้นชักภาพเก่า ประมวลภาพ จากคอลัมน์เปิดกรุภาพเก่าในนิตยสารแพรวรายปักษ์ และคอลัมน์ลิ้นชักภาพเก่าในวิทยาจารย์. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์วิญญูชน, พ.ศ. 2550. 392 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 978-974-94365-2-3
  3. ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-09-22. สืบค้นเมื่อ 2006-10-31.
  4. ↑ ข้าราชการในกรมรถไฟ และกองทางกรมโยธาเทศบาล, ประวัตินายพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (ม.ร.ว. สท้าน สนิทวงศ์) , พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาส 29 มีนาคม พ.ศ. 2484
  5. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร[ลิงก์เสีย]
  6. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนยศ, เล่ม ๑๖, ตอน ๓๕, ๒๖ พฤศจิกายน ร.ศ. ๑๑๘, หน้า ๕๐๒
  7. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
  8. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
  9. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
  10. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบกิ
  11. ↑ พระราชทานสัญญาบัตร เลื่อนยศหม่อมชาติเดชอุดม
  12. ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศตั้งเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ
  13. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
  14. ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศตั้งรองเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ
  15. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศ เลื่อน แลตั้งกรม แลตั้งเจ้าพระยา เก็บถาวร 2011-11-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๘, ตอน ๐ ง, ๑๑ พฤศจิกายน ร.ศ. ๑๓๐, หน้า ๕๐๒
  16. ↑ "พระราชทานยศทหารบก" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-02-10. สืบค้นเมื่อ 2020-06-21.
  17. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ผลัดเปลี่ยนเสนาบดี ปลัดทูลฉลองกระทรวงต่าง ๆ และรวมกระทรวง, เล่ม ๔๙, ตอน ๐ ก, ๒๙ มิถุนายน ๒๔๗๕, หน้า ๑๘๑
  18. ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-03-15. สืบค้นเมื่อ 2006-10-31.
  19. ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-01-03. สืบค้นเมื่อ 2006-10-31.
  20. ↑ 20.0 20.1 อรวรรณ ทรัพย์พลอย. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท ปราชญ์ผู้เป็นกำลังของแผ่นดิน. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2552. 352 หน้า. ISBN 978-974-341-578-4
  21. ↑ หม่อมหลวงอุดม สนิทวงศ์. [ม.ป.ท.] : ม.ป.พ., 2525. 126 หน้า.
  22. ↑ เสด็จฯ ดอย จดหมายเหตุรายวันคราประทับภูพิงคราชนิเวศน์ เชียงใหม่ พ.ศ. 2513. ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์พระราชทานในการพระราชทานเพลิงศพท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) ท.จ.ว., หน้า 14
  23. ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศแก่ข้าราชการกระทรวงเกษตราธิการ
  24. ↑ "พระราชทานยศทหารบก" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-02-10. สืบค้นเมื่อ 2020-06-21.
  25. ↑ รายวันพระราชทานสัญญาบัตรยศทหารบก
  26. ↑ พระราชทานยศเสือป่า
  27. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตรารัตนวราภรณ์ เก็บถาวร 2022-10-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๗๒, ๑๐ มกราคม ๒๔๕๗
  28. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-10-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๗๙๒, ๑๒ พฤศจิกายน ๑๓๐
  29. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-10-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๐๐๐, ๑๘ ธันวาคม ๑๒๘
  30. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-10-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๕๓, ๑๙ มิถุนายน ๑๒๘
  31. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เก็บถาวร 2022-06-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๓๑๙, ๒๕ มกราคม ๒๔๖๒
  32. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เก็บถาวร 2018-02-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๗ ตอนที่ ๓๓ ง หน้า ๔๔๖, ๑๑ พฤศจิกายน ๑๑๙
  33. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรมาลา, เล่ม ๑๖ ตอนที่ ๒๖ หน้า ๓๖๔, ๒๔ กันยายน ๑๑๘
  34. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบันฝ่ายหน้า, เล่ม ๒๕ ตอนที่ ๓๕ หน้า ๑๐๑๓, ๒๙ พฤศจิกายน ๑๒๗
  35. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ เก็บถาวร 2022-06-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๔๑๒, ๑๑ มกราคม ๑๒๙
  36. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-10-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๕๒๖, ๒ มกราคม ๒๔๖๙
  37. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มพระชนมายุสมมงคล เก็บถาวร 2022-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๖๓๓, ๖ มีนาคม ๑๒๘
  38. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกรมพระอาลักษณ์ เรื่อง พระราชทานเข็มตั้งสมุหมนตรีครั้งแรก เก็บถาวร 2022-10-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๔๕, ๒๕ ธันวาคม ๑๒๙
  39. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๖ ตอนที่ ๔๕ หน้า ๓๙๑, ๙ กุมภาพันธ์ ๑๐๘
  40. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๙ ตอนที่ ๔๖ หน้า ๔๐๗, ๑๒ กุมภาพันธ์ ๑๑๑
  41. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๒๐ ตอนที่ ๓๖ หน้า ๖๓๒, ๖ ธันวาคม ๑๒๒
  42. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๒ หน้า ๘๑๖, ๑๗ พฤศจิกายน ๑๒๖
ก่อนหน้า เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) ถัดไป
พระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์
(หม่อมราชวงศ์หลาน กุญชร) 		   
เสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ คนที่ 4
(พ.ศ. 2452 – พ.ศ. 2455) 		  พระเจ้าพี่ยาเธอ
กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์
พระเจ้าพี่ยาเธอ
กรมหลวงกำแพงเพชรอัครโยธิน 		   
เสนาบดีกระทรวงเกษตรพาณิชยการ คนที่ 3
(10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 – 20 มิถุนายน พ.ศ. 2476) 		  พระยาโกมารกุลมนตรี
(ชื่น โกมารกุล ณ นคร)
​
 

บทความชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wiki.x.io/w/index.php?title=เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์_(หม่อมราชวงศ์สท้าน_สนิทวงศ์)&oldid=11930314"