เจมส์ บรูก

เซอร์ เจมส์ บรูก รายาแห่งซาราวัก (อังกฤษ: James Brooke; 29 เมษายน พ.ศ. 2346 – 11 มิถุนายน พ.ศ. 2411) หรือคนไทยในอดีตเรียกว่า เย สัปบุรุษ เป็นนักผจญภัยชาวอังกฤษ และเป็นรายาผิวขาวแห่งซาราวักคนแรกที่แต่งตั้งโดยสุลต่านแห่งบรูไน

เจมส์ บรูก
รายาแห่งซาราวัก
ครองราชย์	18 สิงหาคม พ.ศ. 2385-11 มิถุนายน พ.ศ. 2411
รัชสมัย	27 ปี
รัชกาลก่อนหน้า	ไม่มี (ตั้งตำแหน่งใหม่)
รัชกาลถัดไป	ชาลส์ บรูก
ประสูติ	29 เมษายน พ.ศ. 2346 เมืองพาราณสี ประเทศอินเดีย
สิ้นพระชนม์	11 มิถุนายน พ.ศ. 2411 (65 ปี) เบอร์ราตอร์ สหราชอาณาจักร
พระราชบิดา	โทมัส บรูก
พระราชมารดา	แอนนา มาเรีย บรูก

ประวัติ

เซอร์ เจมส์ บรูก เกิดที่เซคคอร์ซึ่งเป็นเขตหนึ่งของเมืองพาราณสี ประเทศอินเดียในปัจจุบัน บิดาเป็นชาวอังกฤษชื่อ โทมัส บรูก ส่วนมารดาเป็นชาวสก็อตจากเมืองฮาร์ทฟอร์ดเชอร์ชื่อ แอนนา มาเรีย ในวัยเด็กบรูกเข้าที่โรงเรียนนอร์วิช ต่อมาบรูกได้เดินทางไปประเทศพม่าพร้อมกับกองทหารของบริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษเมื่อ พ.ศ. 2368 และได้รับบาดเจ็บจากการสู้รบจึงถูกส่งตัวกลับไปพักฟื้นที่อังกฤษ เมื่อหายดีแล้วได้กลับมาตะวันออกอีกครั้งหนึ่งเมื่อ พ.ศ. 2373 ผ่านทางเมืองมัทราส แต่คลาดไม่ทันกองทหารจึงไม่ได้เข้าประจำการ

บรูกจึงพยายามเริ่มต้นทำการค้ากับตะวันออกไกลแต่ไม่ประสบผลสำเร็จ ในปี พ.ศ. 2378 เมื่อบิดาของเขาเสียชีวิตลง บรูกได้รับมรดกเป็นเงินมากถึง 30,000 ปอนด์และได้ใช้เงินจำนวนนี้ลงทุนซื้อเรือ และตั้งชื่อเรือว่าเดอะรอยัลลิสต์ แล้วออกเดินทางไปบอร์เนียว ถึงเมืองกูจิงเมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2381 ซึ่งเป็นช่วงที่ชนพื้นเมืองก่อกบฏต่อต้านสุลต่านแห่งบรูไนอยู่พอดี บรูกเสนอให้ความช่วยเหลือและสามารถเจรจาสงบศึกได้เป็นผลสำเร็จ ทำให้สุลต่านแต่งตั้งบรูกให้เป็น รายาแห่งซาราวัก ด้วยเกรงอำนาจทางทหารของเขา เมื่อวันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2384

บรูกเริ่มวางรากฐานปูอำนาจของตนไปทั่วซาราวัก ปฏิรูประบบบริหาร แก้ไขปรับปรุงกฎหมาย ปราบปรามโจรสลัดซึ่งเป็นปัญหาที่ต่อเนื่องไปตลอดเวลาที่บรูกปกครอง บรูกเดินทางกลับอังกฤษเป็นการชั่วคราวเมื่อ พ.ศ. 2390 และได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ว่าราชการและผู้บัญชาการทหารแห่งลาบวน ได้เป็นกงสุลทั่วไปของอังกฤษแห่งบอร์เนียวและได้รับพระราชทานเหรียญตราเป็นอัศวินชั้นบาธใช้คำนำหน้าว่า "เซอร์"

ชีวิตในบั้นปลาย

เซอร์ เจมส์ บรูก

ในปี พ.ศ. 2394 บรูกถูกกล่าวว่าใช้อำนาจในทางที่ผิด และถูกสอบสวนโดยคณะกรรมการสอบสวนที่โปรดเกล้าแต่งตั้งจากสิงคโปร์ แม้จะพ้นข้อหา แต่เหตุการณ์ก็ได้หลอกหลอนบรูกอยู่ตลอดเวลา

บรูกเสียชีวิตเมื่อ พ.ศ. 2411จากเส้นโลหิตในสมองแตก 3 ครั้งในเวลา 10 ปี หลานชายของบรูก ชื่อ ชาร์ลส์ แอนโทนี จอห์นสัน บรูก ซึ่งเป็นรายามุดา (มกุฎราชกุมาร) ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงดำแหน่ง "รายา" องค์ต่อมา

เรื่องราวเกี่ยวกับเซอร์ เจมส์ บรูก ได้รับการกล่าวขานนำไปเขียนหนังสือและแต่งบทละครหลายเรื่อง ตัวละครเรื่อง "ลอร์ดจิม" โดยโจเซฟ คอนราด ก็ใช้ชีวิตจริงของเซอร์ เจมส์ บรูกเป็นแนวทางในการสร้างเรื่อง มีการนำชื่อของบรูกตั้งชื่อต้น "หม้อข้าวหม้อแกงลิง" ในชื่อวิทยาศาสตร์ว่า "Nepenthes rajah" เพื่อเป็นเกียรติแก่เขาโดยโจเซฟ ดาลตัน ฮุกเกอร์

อ้างอิง

• Barley, Nigel. White Rajah. London:Time Warner, 2002 ISBN 978-0316859202
• Cavendish, Richard. "Birth of Sir James Brooke." History Today. April 2003, Vol. 53, Issue 4.
• Doering, Jonathan. "The Enigmatic Sir James Brooke." เก็บถาวร 2009-02-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Contemporary Review, July, 2003. (Book review of White Rajah by Nigel Barley. Little, Brown. ISBN 0-316-85920-6.)
• Jacob, Gertrude Le Grand. The Raja of Saráwak: An Account of Sir James Brooks. K. C. B., LL. D., Given Chiefly Through Letters and Journals. London: MacMillan, 1876.
• Rutter, Owen (ed) Rajah Brooke & Baroness Burdett Coutts. Consisting of the letters from Sir James Brooke to Miss Angela, afterwards Baroness, Burdett Coutts 1935.
• Wason, Charles William. The Annual Register: A Review of Public Events at Home and Abroad for the Year 1868. London: Rivingtons, Waterloo Place, 1869. pp. 162-163.

ก่อนหน้า		เจมส์ บรูก		ถัดไป
ตั้งตำแหน่งใหม่		รายาแห่งซาราวัก (18 สิงหาคม พ.ศ. 2385-11 มิถุนายน พ.ศ. 2411)		ชาลส์ บรูก