หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร

มหาอำมาตย์โท หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร (10 เมษายน พ.ศ. 2426 — 22 มิถุนายน พ.ศ. 2514) พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ที่ประสูติแต่ หม่อมสุภาพ กฤดากร ณ อยุธยา ทรงได้รับการยกย่องเป็น บิดาแห่งการเกษตรแผนใหม่

หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร
ดำรงตำแหน่ง 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 – 8 เมษายน พ.ศ. 2491
นายกรัฐมนตรี	ควง อภัยวงศ์
ก่อนหน้า	ควง อภัยวงศ์
ถัดไป	พระยาพนานุจร
ประสูติ	10 เมษายน พ.ศ. 2426 กรุงเทพพระมหานคร ประเทศไทย
สิ้นชีพิตักษัย	22 มิถุนายน พ.ศ. 2514 (88 ปี) จังหวัดพระนคร ประเทศไทย
หม่อม	หม่อมทิพ กฤดากร ณ อยุธยา หม่อมศรีพรหมา กฤดากร ณ อยุธยา
บุตร	หม่อมราชวงศ์อำนวยพร กฤดากร หม่อมราชวงศ์เพ็ญศรี ประดิษฐพงศ์ หม่อมราชวงศ์อนุพร กฤดากร
ราชสกุล	กฤดากร
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์
พระมารดา	หม่อมสุภาพ กฤดากร ณ อยุธยา
อาชีพ	ข้าราชการ, เกษตรกร
ศิษย์เก่า	วิทยาลัยเทคนิคการเกษตรแห่งเมืองกิลด์ (ตอนนี้เป็นส่วนหนึ่งของ มหาวิทยาลัยลอนดอน)
พรรคการเมือง	พรรคสัมมาชีพ-ช่วยชาวนา

พระประวัติ

มหาอำมาตย์โท หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร มีพระนามลำลองว่า ท่านชายจ้อน ประสูติเมื่อวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2426 เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์กับหม่อมสุภาพ กฤดากร ณ อยุธยา ทรงมีพระเชษฐาและพระอนุชาร่วมพระชนกพระชนนี 8 พระองค์

• หม่อมเจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร ต่อมาได้รับการสถาปนาเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
• หม่อมเจ้าบวรเดช ต่อมาได้การสถาปนาเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
• หม่อมเจ้าเสรฐศิริ
• หม่อมเจ้าสิทธิพร
• หม่อมเจ้าอมรทัต
• หม่อมเจ้าเขจรจรัสฤทธิ์
• หม่อมเจ้าอิทธิเทพสรรค์

พระประวัติการศึกษา

หม่อมเจ้าสิทธิพร เสด็จไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษตั้งแต่ทรงพระเยาว์ ทรงศึกษาวิชาวิศวกรรมศาสตร์ที่กรุงลอนดอน

เสกสมรส

ทรงมีหม่อมท่านหนึ่งคือ หม่อมทิพ หรือ หม่อมคำทิพย์ ในปี พ.ศ. 2447 มีบุตรชายหนึ่งคนคือ หม่อมราชวงศ์อำนวยพร แต่หม่อมทิพก็ถึงแก่กรรมในเวลาไม่นาน ต่อมาพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงขอเจ้าศรีพรหมาให้อภิเษกสมรสกับหม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร ในปี พ.ศ. 2459 มีบุตรธิดาด้วยกัน 2 คน คือ หม่อมราชวงศ์อนุพร และหม่อมราชวงศ์เพ็ญศรี

พระประวัติรับราชการ

พ.ศ. 2444 เริ่มรับราชการที่กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ต่อมาทรงดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมกษาปณ์ เมื่อปี 2455 และ กรมฝิ่น เมื่อ พ.ศ. 2464 ทรงลาออกจากราชการ เพื่อทรงประกอบอาชีพเกษตรกรรม ณ บ้านบางเบิด อำเภอบางสะพานน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ หม่อมเจ้าสิทธิพร ได้ทรงบุกเบิกการเกษตรแผนใหม่ ณ ฟาร์มบางเบิด ทรงริเริ่มนำรถแทรกเตอร์มาใช้ในการเกษตรเป็นครั้งแรก ทรงเลี้ยงไก่พันธุ์เล็กฮอร์น สายพันธุ์ไข่ดก เป็นครั้งแรกที่บางเบิด ทรงสั่งพันธุ์แตงโมจากสหรัฐอเมริกา เพื่อปลูกจำหน่ายรู้จักกันทั่วไปในชื่อ แตงโมบางเบิด

หม่อมเจ้าสิทธิพร ทรงริเริ่มทดลองปลูกยาสูบพันธุ์เวอร์จิเนีย ซึ่งบ่มด้วยความร้อนจนเป็นผลสำเร็จ ณ สถานีทดลองเกษตรแม่โจ้ ซึ่งต่อมากลายเป็นอุตสาหกรรมที่ทำรายได้ให้แก่เกษตรกรทางภาคเหนือ

หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร ทรงต้องโทษเนื่องจากเป็นผู้ร่วมก่อการกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช พระเชษฐา ในกบฏบวรเดช เมื่อ พ.ศ. 2476 ทรงถูกตัดสินลงโทษจำคุกตลอดชีวิต คุมขังที่เรือนจำบางขวาง แล้วย้ายไปคุมขังที่ทัณฑนิคม เกาะตะรุเตา ก่อนย้ายมาเกาะเต่า และได้รับพระราชทานอภัยโทษในปี พ.ศ. 2487

หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร ทรงดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร เมื่อปี พ.ศ. 2490 และ พ.ศ. 2491 ในรัฐบาลนายควง อภัยวงศ์ ทรงเป็นประธานคณะกรรมการข้าวระหว่างชาติ ในการประชุมเมื่อปี พ.ศ. 2492, 2493 และ 2495 ได้รับรางวัลแมกไซไซ ด้านบริการสาธารณะ เมื่อ พ.ศ. 2510

นอกจากนี้แล้ว พระองค์ยังเคยเป็นนักฟุตบอลทีมชาติไทย ในตำแหน่งกองหน้า เมื่อปี พ.ศ. 2458 ซึ่งถือว่าเป็นทีมชาติไทยชุดแรกด้วย

ทรงเป็นหม่อมเจ้าพานทอง ทรงศักดินา 3000 เทียบเท่าขุนนางชั้นพระยาพานทอง(โดยปกติหม่อมเจ้าจะทรงศักดินา 1500)

ในปี พ.ศ. 2511 ทรงริเริ่มก่อตั้งพรรคสัมมาชีพ-ช่วยชาวนา เพื่อรวบรวมนักวิชาการที่มีอุดมการณ์มาทำงานร่วมกัน

สิ้นชีพิตักษัย

หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร สิ้นชีพิตักษัย เมื่อวันที่ 22 มิถุนายน พ.ศ. 2514 สิริอายุ 88 ปี 72 วัน

พระยศ

• อำมาตย์เอก
• 13 มิถุนายน พ.ศ. 2455 มหาอำมาตย์ตรี
• 4 มีนาคม พ.ศ. 2458 มหาอำมาตย์โท

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2502 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2492 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2489 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2457 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
• พ.ศ. 2462 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์วัลลภาภรณ์ (ว.ภ.)
• พ.ศ. 2457 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 4 (ว.ป.ร.4)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 4 (ป.ป.ร.4)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 4 (อ.ป.ร.4)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)

อ้างอิง

• สถานีวิจัยสิทธิพรกฤดากร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เก็บถาวร 2007-11-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

แหล่งข้อมูลอื่น

• ปฐมาวดี วิเชียรนิตย์. (2561, ม.ค.-มิ.ย.). ปัญหาของประเทศและทางออก: ทัศนะของ ม.จ.สิทธิพร กฤดากรก่อนการปฏิวัติ พ.ศ. 2475. มนุษยศาสตร์สาร. 19(1): 59-92.