สิปปนนท์ เกตุทัต

ศาสตราจารย์ สิปปนนท์ เกตุทัต (23 กุมภาพันธ์ 2474 — 16 กรกฎาคม 2549) ราชบัณฑิตกิตตมศักดิ์ เป็นนักวิทยาศาสตร์ชาวไทย ทีมีคุณูปการต่อวงการศึกษา วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี อุตสาหกรรม และการพัฒนาประเทศไทยในภาพรวม ท่านเป็นผู้บุกเบิกหลายสิ่งในประเทศ ที่เป็นรากฐานทำให้เกิดองค์กรและโครงการที่ช่วยในการยกระดับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การศึกษา ของประเทศมาโดยลำดับ ท่านมีผลงานเขียน ที่จุดประกายให้เยาวชนไทย และผู้บริหารการพัฒนาประเทศได้ใช้นำทางจำนวนมาก และในวาระที่ท่านดำรงตำแหน่งประธานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ท่านได้กราบทูลขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตเพื่อนำเอา ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการวางแผนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศไทย และเป็นผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

ศาสตราจารย์ สิปปนนท์ เกตุทัต ม.ป.ช., ม.ว.ม.
ภาพในงานวันฉลอง 72 ปี ที่สยามสมาคม วันที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2547
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม
ดำรงตำแหน่ง 18 มิถุนายน พ.ศ. 2535 – 23 กันยายน พ.ศ. 2535
นายกรัฐมนตรี	นายอานันท์ ปันยารชุน
ก่อนหน้า	นายสมพงษ์ อมรวิวัฒน์
ถัดไป	พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์
ดำรงตำแหน่ง 2 มีนาคม พ.ศ. 2534 – 22 มีนาคม พ.ศ. 2535
นายกรัฐมนตรี	นายอานันท์ ปันยารชุน
ก่อนหน้า	นายประมวล สภาวสุ
ถัดไป	นายสมพงษ์ อมรวิวัฒน์
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
ดำรงตำแหน่ง 21 มีนาคม พ.ศ. 2523 – 19 ธันวาคม พ.ศ. 2524
นายกรัฐมนตรี	พลเอกเปรม ติณสูลานนท์
ก่อนหน้า	นายแพทย์บุญสม มาร์ติน
ถัดไป	ดร.เกษม ศิริสัมพันธ์
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 ประเทศสยาม
เสียชีวิต	16 กรกฎาคม พ.ศ. 2549 (75 ปี) โรงพยาบาลศิริราช กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
ศาสนา	พุทธ
คู่สมรส	นางเอมิลี แอนน์ เกตุทัต (คเลเวนเจอร์)

ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2549 เวลา 13:08 น. ที่โรงพยาบาลศิริราช ด้วยโรคมะเร็งในกระดูก รวมอายุ 75 ปี

ประวัติ

ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร. สิปปนนท์ เกตุทัต เป็นบุตรของ นาวาอากาศเอก พระยาทะยานพิฆาต (ทิพย์ เกตุทัต) และคุณหญิงถนอม ทะยานพิฆาต เกตุทัต (ถนอม ภมรสูต) และสมรสกับนางเอมิลี แอนน์ เกตุทัต (นามสกุลเดิม คเลเวนเจอร์) อดีตเลขานุการ สภาสถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเซีย (AIT) โดยมีบุตรธิดา ดังนี้

• นายโทนิทิพย์ เกตุทัต สมรสกับ น.ส.เบ็ทซี โอลสัน มีธิดา 1 คน
  • นางสาว นารีทร เกตุทัต
• รองศาสตราจารย์ ดร.มารินา เกตุทัต คาร์นส์ รองศาสตราจารย์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี สมรสกับ ศาสตราจารย์ ดร.เจมส์ คาร์นส์ มีธิดา 2 คน
  • นางสาว เอมิลิน เกตุทัต คาร์นส์
  • นางสาว เจมินา เกตุทัต คาร์นส์
• นาง ธาริสา เกตุทัต อดีตผู้ช่วยผู้จัดการทั่วไป ร้านภูฟ้า โครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สมรส กับ นาย โมฮัมมัด อาทีฟ มาจีด มีบุตร 1 คน
  • ด.ช.โอเมอร์ ไฮเดอร์ เกตุทัต

การศึกษา

• ประถมศึกษา โรงเรียนเซนต์คาเบรียล
• มัธยมศึกษา โรงเรียนอำนวยศิลป์ โรงเรียนนันทนศึกษา โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
• พ.ศ. 2491 ประกาศนียบัตรเตรียมอุดมศึกษา โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
• พ.ศ. 2496 B.S. ฟิสิกส์ประยุกต์ มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ณ ลอสแอนเจลิส สหรัฐอเมริกา
• พ.ศ. 2497 A.M. ฟิสิกส์ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด สหรัฐอเมริกา
• พ.ศ. 2500 Ph.D. นิวเคลียร์ฟิสิกส์ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด
• พ.ศ. 2500-2501 นักวิจัยหลังปริญญาเอก สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (M.I.T.)
• พ.ศ. 2503-2505 นักวิจัยสมทบ สถาบันวิจัยแห่งชาติอาร์กอนน์ สหรัฐอเมริกา
• พ.ศ. 2508-2509 นักวิจัยอเล็กซานเดอร์ ฟอน ฮุมโบลต์ สถาบันเอ็ดดวดซินเติล สถาบันเทคโนโลยีดาร์มสตัทต์ สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี
• พ.ศ. 2519 ปริญญาบัตร วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร รุ่นที่ 18

ได้รับทุนรัฐบาล (คุรุสภา) ไปศึกษาวิชาฟิสิกส์เป็นเวลา 9 ปี ตั้งแต่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2492 จนถึง 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2501 ตั้งแต่ระดับปริญญาตรี โท และเอก

ประสบการณ์ ผลงาน และตำแหน่งต่าง ๆ ที่สำคัญ

ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร. สิปปนนท์ เกตุทัต มีประสบการณ์และผลงานหลายด้าน และดำรงตำแหน่งที่สำคัญทั้งในภาครัฐและภาคเอกชน รวมทั้งกิจกรรมด้านสังคมจำนวนมาก ได้แก่

ตำแหน่งด้านวิชาการ

• พ.ศ. 2501-2514 อาจารย์ตรี-รองศาสตราจารย์ ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• พ.ศ. 2514-2518 ศาสตราจารย์ ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• พ.ศ. 2524-2527 ศาสตราจารย์ ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• พ.ศ. 2530 ศาสตราจารย์กิตติคุณ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

งานภาครัฐและการศึกษาของไทย

• เลขานุการบัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (2509-2510)
• ผู้อำนวยการโครงการพัฒนามหาวิทยาลัย สภาการศึกษาแห่งชาติ (2510-2515)
• ผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ เมื่อ 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2511 และเป็นนายกสภามหาวิทยาลัย
• ประธานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (ศสช.)
• ประธานคณะกรรมการบริหารสภาวิจัยแห่งชาติ ดู สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
• ประธานคณะกรรมการทบวงมหาวิทยาลัย
• ประธานคณะกรรมการสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)
• กรรมการพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (กวทช.)
• รองประธานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน
• นายกสภามหาวิทยาลัยต่าง ๆ ได้แก่ มหาวิทยาลัยทักษิณ, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
• กรรมการสภามหาวิทยาลัยต่าง ๆ ได้แก่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยมหิดล, มหาวิทยาลัยศิลปากร, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และมหาวิทยาลัยรังสิต
• กรรมการการศึกษาแห่งชาติ และ เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ
• กรรมการคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (ก.พ.)
• กรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ
• ประธานคณะกรรมการกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)
• ประธานกรรมการ โครงการปริญญาเอกกาญจนาภิเษก สำนักงานกองทุนสนับสนุนงานวิจัย
• ประธานคณะศึกษา “การศึกษาไทยในยุคโลกาภิวัตน์” ธนาคารกสิกรไทย
• ประธานกรรมการอำนวยการธนาคารสมอง มูลนิธิพัฒนาไท เก็บถาวร 2006-08-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

งานภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม

• ผู้จัดการใหญ่ บริษัทปิโตรเคมีแห่งชาติ จำกัด (2527-2534)
• ประธานกรรมการการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย (2535-2537)
• ประธานกรรมการบริษัทปิโตรเคมีแห่งชาติ จำกัด (มหาชน) (2535-2537)
• ประธานกรรมการบริษัทไทยโอเลฟินส์ จำกัด (2535-2537)
• ประธานกรรมการบริษัทอะโรเมติคส์ (ประเทศไทย) จำกัด (2535-2537)
• กรรมการ Asian Development Research Forum, International Development Research Center
• ประธานกรรมการบริษัท เอ็ฟเฟ็กทีฟ แพลนเนอร์
• ประธานกรรมการ บริษัทเงินทุนบุคคลัภย์จำกัด (มหาชน)
• ที่ปรึกษาสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย
• ประธานกรรมการบริษัทซิสเต็มลิตเติ้ลเฮ้าส์จำกัด Bangkok International Preperatory & Secondary School

งานด้านการเมือง

• สมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516
• กรรมการและเลขานุการ คณะกรรมาธิการการศึกษา สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (2516-2518)
• ประธานคณะกรรมการที่ปรึกษาด้านการศึกษาและสังคม สภาปฏิรูปแห่งชาติ (2519-2520)
• ที่ปรึกษา คณะที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี (2523)
• รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (2523)
• รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (2523-2524)
• สมาชิกวุฒิสภา (2526-2532, 2539-2543)
• รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม (2534-2535)

งานด้านสังคม

• กรรมการสภาสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย (TEI)
• กรรมการมูลนิธิไทยคม
• ประธานกรรมการมูลนิธิส่งเสริมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในพระบรมราชูปถัมภ์
• ประธานกรรมการทุนการศึกษาธนาคารสุมิโตโม-ซากุระ ประเทศไทย
• ประธานกรรมการมูลนิธิดำรง ลัทธพิพัฒน์
• ประธานกรรมการมูลนิธิโทเรเพื่อส่งเสริมวิทยาศาสตร์ ประเทศไทย
• ประธานกรรมการมูลนิธิอีริคสัน (ประเทศไทย)
• รองประธานกรรมการมูลนิธิส่งเสริมโอลิมปิควิชาการและพัฒนามาตรฐานวิทยาศาสตร์ศึกษาใน พระอุปถัมภ์ของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ (สอวน.)
• ประธานกรรมการรางวัลนักวิทยาศาสตร์ดีเด่น
• ที่ปรึกษาคณะกรรมการสมาคมฮาร์วาร์ด ประเทศไทย
• ที่ปรึกษา คณะกรรมการรางวัลนักวิทยาศาสตร์ดีเด่น
• กรรมการทุนการศึกษาเครือเจริญโภคภัณฑ์

งานระดับนานาชาติ

• รองผู้อำนวยการสำนักงานเลขาธิการองค์การรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาแห่ง เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ (ซีเมส) (2515-2517)
• กรรมการสภาสถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเซียและกรรมการบริหาร (2518-2524)
• กรรมการสภาการศึกษาและพัฒนานานาชาติ นิวยอร์ก (2518-2529)
• ประธานสถาบันอุดมศึกษาเพื่อการพัฒนาและคณะกรรมการบริหารสถาบันฯ สิงคโปร์ (2521-2524)
• กรรมการสภามหาวิทยาลัยออโตโนมัส กัวดาลาฮารา เม็กซิโก (2521-2527)
• กรรมการสถาบันวางแผนการศึกษานานาชาติ องค์การยูเนสโก (2523-2530)
• กรรมการสมาคมเอเซีย (2531-2536)
• กรรมการสถาบันนานาชาติเพื่อการศึกษา สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี (2534-2536)
• กรรมการสภามหาวิทยาลัยสหประชาชาติ (2532-2537)

งานด้านให้คำปรึกษาแนะนำ

• กรรมการ คณะที่ปรึกษาด้านการศึกษา ธนาคารโลก (2520-2521)
• กรรมการ คณะที่ปรึกษาด้านการวางแผนพัฒนาการศึกษา มูลนิธิร็อกกี้เฟลเลอร์ (2522-2524)
• ที่ปรึกษาด้านนโยบายวางแผนการศึกษาและพัฒนา องค์การพัฒนานานาชาติแห่งคานาดา (2525)
• ที่ปรึกษาด้านการศึกษาและการพัฒนาสังคมพื้นที่บริเวณชาย ฝั่งทะเลตะวันออก (2525)
• ประธานคณะกรรมการการประเมินผลความร่วมมือระหว่างยูเนสโกและธนาคารโลกด้านการศึกษา (2526-2527)
• ที่ปรึกษาด้านการวางแผน กระทรวงวางแผน คูเวต (2542)

ประสบการณ์อื่น ๆ ในต่างประเทศ

• ร่วมในคณะผู้แทนไทยและเป็นหัวหน้าคณะผู้แทนไทย ในการไปประชุมนานาชาติด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์ วัฒนธรรม อุตสาหกรรม และการพัฒนา เป็นจำนวนมากกว่ายี่สิบครั้ง (2508-2544)
• ศึกษา วิจัย ดำเนินงาน ดูงาน ประชุมวิชาการ รวมทั้งทัศนศึกษา (2492-2544) รวมทั้งสิ้นประมาณ 60 ประเทศ ดังนี้คือ
  • แถบอาเซีย: มาเลเซีย สิงคโปร์ อินโดนีเซีย ฟิลิปปินล์ ลาว พม่า กัมพูชา เวียดนาม ฮ่องกง มาเก๊า สาธารณรัฐประชาชนจีน ไต้หวัน เกาหลี ญี่ปุ่น อินเดีย ปากีสถาน ศรีลังกา
  • แถบโอเชียเนีย: ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ ปาปัวนิวกินี
  • แถบตะวันออกกลาง: บาห์เรน สาธารณรัฐอาหรับเอมิเรต คูเวต การ์ตา ซีเรีย อิสราเอล
  • แถบยุโรป: นอร์เวย์ สวีเดน เดนมาร์ก ฟินแลนด์ รัสเซีย ตุรกี เยอรมนี สาธารณรัฐเชค สาธารณรัฐสโลวัค ออสเตรีย ฮังการี อังกฤษ ยูโกสลาเวีย สวิสเซอร์แลนด์ อิตาลี ฝรั่งเศส สเปน เบลเยี่ยม กรีซ ลักเซมเบิร์ก เนเทอแลนด์ โปรตุเกส
  • แถบแอฟริกา: อียิปต์ เคนยา ทานซาเนีย แอฟริกาใต้
  • แถบอเมริกา: สหรัฐอเมริกา คานาดา เม็กซิโก ปอร์เตอริโก บราซิล เวเนซูเอล่า อาร์เจนตินา พารากวัย

ผลงานวิจัย บทความวิชาการ และหนังสือ

(รวบรวมถึง 31 มีนาคม 2545)

• เอกสารที่ตีพิมพ์เป็นภาษาไทย รวม 225 เรื่อง ซึ่งเกี่ยวกับด้านวิทยาศาสตร์ การศึกษา เทคโนโลยี วัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม สังคมสิ่งแวดล้อมและการพัฒนา การวิจัยปิโตรเคมี อุตสาหกรรม การจัดการ รวมทั้งหนังสือโดยเฉพาะด้านวิทยาศาสตร์และการศึกษา
• รายชื่อหัวข้อเอกสารที่ตีพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษ รวม 100 เรื่อง ซึ่งเกี่ยวกับด้านการวิจัยทางนิวเคลียร์ฟิสิกส์และฟิสิกส์ว่าด้วยของแข็ง ด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และการพัฒนาอุตสาหกรรมปิโตรเคมี น้ำมันและก๊าซธรรมชาติ

รางวัลและเกียรติคุณ

• พ.ศ. 2492-2501 ได้รับทุนรัฐบาล (คุรุสภา) ไปศึกษา ณ สหรัฐอเมริกา ระดับปริญญาตรี โท เอก และหลังปริญญาเอก
• พ.ศ. 2518 นักการศึกษาดีเด่น สมาคมการศึกษาไทย
• พ.ศ. 2537 นักเรียนรัฐบาลดีเด่น สมาคมนักเรียนรัฐบาลไทย
• พ.ศ. 2538 ศิษย์เก่าดีเด่น โรงเรียนเซนต์คาเบรียล
• พ.ศ. 2538 รางวัลมหิดลวิทยานุสรณ์
• พ.ศ. 2539 รางวัลบุคคลดีเด่นด้านการพัฒนาสังคม คณะกรรมการเอกลักษณ์แห่งชาติ
• พ.ศ. 2540 นักวิทยาศาสตร์อาวุโสดีเด่น สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทย
• พ.ศ. 2548 ได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ประเภทวิทยาศาสตร์กายภาพ สาขาวิชาฟิสิกส์

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

สิปปนนท์ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสูงสุดตระกูลต่าง ๆ ดังนี้

• พ.ศ. 2524 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2523 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2526 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2524 – เหรียญลูกเสือสดุดี ชั้นที่ 1

ปริญญากิตติมศักดิ์

• พ.ศ. 2525 ปริญญาบัตรกิตติมศักดิ์ วิทยาลัยการทัพอากาศ
• พ.ศ. 2525 กศ.ด. กิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
• พ.ศ. 2530 กศ.ด. กิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
• พ.ศ. 2535 วศ.ด. กิตติมศักดิ์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
• พ.ศ. 2535 ทษ.ด. กิตติมศักดิ์ สถาบันเทคโนโลยีการเกษตรแม่โจ้
• พ.ศ. 2537 วท.ด. กิตติมศักดิ์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง
• พ.ศ. 2538 วท.ด. กิตติมศักดิ์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
• พ.ศ. 2538 กศ.ด. กิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
• พ.ศ. 2540 พบ.ด. กิตติมศักดิ์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
• พ.ศ. 2544 ปริญญาบัตรกิตติมศักดิ์ วิทยาลัยการทัพบก
• พ.ศ. 2544 กศ.ด. กิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

แหล่งข้อมูลอื่น

• รำลึกถึง ศ. ดร. สิปปนนท์ เกตุทัต ครูของผม เก็บถาวร 2006-07-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน