รายพระนามพระอัครมเหสีในพระมหากษัตริย์อินเดีย

บทความรายชื่อวิกิมีเดีย

รายพระนามพระอัครมเหสีในพระมหากษัตริย์ในอาณาจักรอินเดียโบราณ

สมัยพุทธกาล (ก่อนราชวงศ์เมารยะ)

แก้
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าชัยเสน พระเจ้าสีหนุ
พระนางยโสธรา
  พระนางกาญจนาเทวี
จาก(ราชวงศ์โกลิยะ)
พระเจ้าสีหนุ พระเจ้าสุทโธทนะ
พระเจ้าสุกโกทนะ
พระเจ้าอมิโตทนะ
พระเจ้าโธโตทนะ
พระเจ้าฆนิโตทนะ
พระนางปมิตา
พระนางอมิตา
  พระนางสิริมหามายาจาก(ราชวงศ์โกลิยะ) พระเจ้าสุทโธทนะ เจ้าชายสิทธัตถราชกุมาร
  พระนางพระมหาปชาบดีโคตมีเทวีจาก(ราชวงศ์โกลิยะ) พระเจ้าสุทโธทนะ เจ้าชายนันทะ
เจ้าหญิงรูปนันทา
  พระนางกีสาโคตมี พระเจ้าสุกโกทนะ เจ้าชายอานนท์
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าอมิโตทนะ พระเจ้ามหานามะ
  นางนาคมณฑา พระเจ้ามหานามะ พระนางวาสภขัตติยา

ราชวงศ์โกลิยะแห่งนครเทวทหะ

แก้
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระนางกัญจนา พระเจ้าอัญชนะ พระเจ้าสุปปพุทธะ
พระเจ้าทัณฑปาณิ
พระนางสิริมหามายา
พระนางพระมหาปชาบดีโคตมีเทวี
  พระนางอมิตาเทวี พระเจ้าสุปปพุทธะ เจ้าชายเทวทัต
เจ้าหญิงยโสธรา(พระนางพิมพา)
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าสัญชัยมหาโกศล พระเจ้าปเสนทิโกศล
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม)
เจ้าหญิงจากแคว้นมคธแห่งนครราชคฤห์
พระเจ้าปเสนทิโกศล พระนางวชิระ(พระอัครมเหสีในพระเจ้าอชาตศัตรู)
  พระนางวาสภขัตติยา
ราชธิดาในพระเจ้ามหานามะและนางนาคมณฑา
พระเจ้าปเสนทิโกศล พระเจ้าวิฑูฑภะ
  พระนางมัลลิกาเทวี พระเจ้าปเสนทิโกศล
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าปรันตปะ พระเจ้าอุเทนราชา
  พระนางสามาวดี พระเจ้าอุเทนราชา ทรงสิ้นพระชนม์จากอัคคีภัยจากพระนางมาคันทิยา
  พระนางวาสุลทัตตา
พระราชธิดาในพระเจ้าจัณฑปัชโชต กรุงอุชเชนี แคว้นอวันตี
พระเจ้าอุเทนราชา เจ้าชายโพธิ (อังกฤษ:Prince Bodhi)
  พระนางมาคันทิยา พระเจ้าอุเทนราชา ทรงถูกสำเร็จโทษโดยพระเจ้าอุเทนราชา ฐานลอบปลงพระชนม์พระนางสามาวดี

จักรวรรดิทางตอนเหนือ

แก้

ราชวงศ์หารยังกะ

แก้
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าภัททิยะ พระเจ้าพิมพิสาร
  พระนางโกศลเทวี พระเจ้าพิมพิสาร พระเจ้าอชาตศัตรู
  พระนางเจินลนา (อังกฤษ: Chellana) พระเจ้าพิมพิสาร
  พระนางกฤษมา (อังกฤษ:Kshema) พระเจ้าพิมพิสาร
  พระนางวชิระ พระเจ้าอชาตศัตรู พระเจ้าอุทัยภัทร
  พระนางปัทมาวตี (อังกฤษ:Padmavati) พระเจ้าอชาตศัตรู
  พระนางธริณี (อังกฤษ:Dharinii) พระเจ้าอชาตศัตรู
  พระนางสุภัทรา (อังกฤษ:Subadhra) พระเจ้าอชาตศัตรู

ราชวงศ์สุสุนาค

แก้
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าสุสุนาค พระเจ้ากาฬาโศก พระเจ้าสุสุนาคทรงปราบดาภิเษกจาก พระเจ้านาคทาสกะ พระมหากษัตริย์องค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์หารยังกะ
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้ามหาปัทมานันทะ พระเจ้าธนนันทะ พระเจ้าจันทรคุปตเมารยะทรงปราบดาภิเษกจาก พระเจ้าธนนันทะพระมหากษัตริย์องค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์หารยังกะ
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม)
บุตรีของเซลลูคัส นิเคเตอร์
พระเจ้าจันทรคุปตเมารยะ พระเจ้าพินทุสา
  พระนางจุมิตรา พระเจ้าพินทุสาร เจ้าชายสุสิมะ
  พระนางสุภัทรางคี พระเจ้าพินทุสาร พระเจ้าอโศกมหาราช
  พระนางเวทิสาเทวี
(สถาปนาที่ตำแหน่งพระมเหสี)
ทรงเสกสมรสขณะดำรงพระยศอุปราช แห่ง นครอุชเชนี แคว้นอวันตี
พระเจ้าอโศกมหาราช เจ้าชายมหินทะ
พระนางสังฆมิตตา
  พระนางอสันธิมิตตา
(สถาปนาที่ตำแหน่งพระอัครมเหสี)
ทรงสถาปนาหลังจากทรงปราบดาภิเษกและเสวยราชสมบัติในนครปาฏลีบุตร.
พระเจ้าอโศกมหาราช ไม่ปรากฏ
  พระนางกรวกีร์
(สถาปนาที่ตำแหน่งพระมเหสี)
พระเจ้าอโศกมหาราช เจ้าชายติวราห์
  พระนางปทุวดี ราชเทวี
(สถาปนาที่ตำแหน่งพระมเหสี)
พระเจ้าอโศกมหาราช เจ้าชายกุนาละราชกุมาร
  พระนางติษยรักษิตา
(สถาปนาที่ตำแหน่งพระอัครมเหสีหลังจากพระนางอสันธิมิตตาสิ้นพระชนม์
พระเจ้าอโศกมหาราช
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าสัมปทิ ไม่ปรากฏ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าทศรถเมารยะ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าทศรถเมารยะ -

จักรวรรดิทางตอนเหนือ

แก้
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าปุษยมิตร พระเจ้าอัคคนิมิตร พระเจ้าปุษยมิตรทรงปราบดาภิเษกจาก พระเจ้าพฤหัสรถพระมหากษัตริย์องค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์โมริยะ
  พระนางธรณิ พระเจ้าอัคคนิมิตร พระเจ้าวสุมิตร

จักรวรรดิทางตอนใต้

แก้
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าสุมุกา พระเจ้าศาตกรณี
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าศิวสวาติ พระเจ้าเคาตมิบุตรา
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าวิชัยลยะ โจฬะ พระเจ้าอาทิตยะที่ ๑
  พระนางวนวันมหาเทวี พระเจ้าสุนทระ โจฬะ(ปรันตกะที่๒) พระเจ้าราชราช โจฬะที่ 1 [1]
  พระนางธิริปูวณา มเทวียาร์(อังกฤษ:Thiripuvana Madeviyar) พระเจ้าราชราช โจฬะที่ 1 พระเจ้าราเชนทระ โจฬะที่ 1

จักรวรรดิทางตอนเหนือ

แก้
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าศรีคุปตะ พระเจ้าฆาโตตกจา
 
เหรียญกษาปณ์ในสมัยจักรวรรดิคุปตะจารึกพระรูป พระนางกุมาร เทวีพระอัครมเหสี(ซ้าย)และ พระเจ้าจันทรคุปต์ที่ 1 (ขวา)
พระนางกุมาร เทวี(อังกฤษ:Kumaradevi) พระเจ้าจันทรคุปต์ที่ 1 พระเจ้าสมุทรคุปต์
  พระนางทัตตะเทวี (อังกฤษ:Datta Devi) พระเจ้าสมุทรคุปต์ พระเจ้าจันทรคุปต์ที่ 2
  พระนางธุรวาเทวี (อังกฤษ:Dhruvadevi) พระเจ้าจันทรคุปต์ที่ 2 พระเจ้ากุมารคุปต์ที่ 1
  พระนางกุเวรกตา (อังกฤษ:Kuberanaga) พระเจ้าจันทรคุปต์ที่ 2

จักรวรรดิทางตอนใต้

แก้
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าโคปาละ พระเจ้าธรรมปาละ
  พระนางรันนา เทวี (อังกฤษ:Rannadevi) เจ้าหญิงจากราชวงศ์รักตะกุละ พระเจ้าธรรมปาละ
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าหริหระราชาที่
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
 
พระรูปฉลองพระองค์ของ พระอัครมเหสีซ้าย(ไม่ปรากฏพระนาม)-ซ้าย พระเจ้าติรุมาลา นายกา-กลาง พระอัครมเหสีขวา(ไม่ปรากฏพระนาม)-ขวา มีนากษีมนเทียร ในเมืองมทุราย รัฐทมิฬนาฑู ประเทศอินเดีย
พระอัครมเหสีซ้าย(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าติรุมาลา นายกา
 
พระรูปฉลองพระองค์ของ พระอัครมเหสีซ้าย(ไม่ปรากฏพระนาม)-ซ้าย พระเจ้าติรุมาลา นายกา-กลาง พระอัครมเหสีขวา(ไม่ปรากฏพระนาม)-ขวา มีนากษีมนเทียร ในเมืองมทุราย รัฐทมิฬนาฑู ประเทศอินเดีย
พระอัครมเหสีขวา(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าติรุมาลา นายกา
 
พระรูปฉลองพระองค์ของ พระนางมันกัมไมย์ มีนากษีมนเทียร ในเมืองมทุราย รัฐทมิฬนาฑู ประเทศอินเดีย
พระนางมันกัมไมย์ พระเจ้าโจนากัน นายัก ทรงสำเร็จราชการในฐานะสมเด็จราชินีนาถในช่วงสากลศักราช1689– 1704
  พระนางมีนาชี ทรงสำเร็จราชการในฐานะสมเด็จราชินีนาถในช่วงสากลศักราช1689– 1704

จักรวรรดิทางตอนเหนือ

แก้
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) คูลทิล อัลดิน ไอบัค
  พระนางทุรคัล คาตัน(อังกฤษ:Turkan Khatun) ติลทูคมิน
  พระนาง ซานห์ ทูรคาห์(อังกฤษ:Shah Turkan) ธิดาของ รัสสิยา เบกุม (อังกฤษ:Rasiya Begam) ติลทูคมิน นริศดูลิน มหัมมัด
  พระนางมัลกิกา จาลัน(พระอัครมเหสี) อลูดิน ขิลจี
  พระนางมหะรูย์ (อังกฤษ:Mahru )พระขนิษฐาใน อพาล ข่าน อลูดิน ขิลจี
  พระนางกมละเทวี (อังกฤษ:Kamaladevi) อลูดิน ขิลจี
  พระนางจยาตปาลี(อังกฤษ:Jhatyapali ) ราชธิดา พระเจ้ารามจันทร์ อลูดิน ขิลจี
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  พระอัครมเหสี(ไม่ปรากฏพระนาม) พระเจ้าสิงหราชา พระเจ้ารัตนสิงห์
 
จิตรกรรมพระนางนาคมตืในวรรณคดีปัทมาวัต
พระนางนาคมตี พระเจ้ารัตนสิงห์ ไม่มีพระราชโอรส-ธิดา ทรงกระทำอัตวินิบาตกรรมในพิธีเชาหระหลังจากจักรพรรดิจลาอุดิน ขิลจีแห่งเดลี ตีนครจิตตอร์ได้สำเร็จ.
  พระนางปัทมิณี พระเจ้ารัตนสิงห์ ไม่มีพระราชโอรส-ธิดา ทรงกระทำอัตวินิบาตกรรมในพิธีเชาหระหลังจากจักรพรรดิจลาอุดิน ขิลจีแห่งเดลี ตีนครจิตตอร์ได้สำเร็จ
พระรูป พระนาม พระราชสวามี พระราชโอรส-ธิดา หมายเหตุ
  อัยชา ซุลตาน เบกุม จักรพรรดิบาบูร์ ฟาห์-อุน-นิสซา
  เซย์นับ ซุลตาน เบกุม จักรพรรดิบาบูร์
  มาฮาม เบกุม จักรพรรดิบาบูร์ จักรพรรดิหุมายูง
  มาสุระ สุลตานเบกุม จักรพรรดิบาบูร์
  มูบาริกา ยูเซฟซาย จักรพรรดิบาบูร์
  ดิลดาร์ เบกุม จักรพรรดิบาบูร์
  กุลนาร์ อคาชา จักรพรรดิบาบูร์
  กุลรุกข์ เบกุม จักรพรรดิบาบูร์
  เบกา เบกุม(พระอัครมเหสี) จักรพรรดิหุมายูง
  มาห์ ชูชัก จักรพรรดิหุมายูง
  มิเวห์ จัน จักรพรรดิหุมายูง
 
จิตรกรรมพระนางฮามิดา บานุ เบกุม
ฮามิดา บานุ เบกุม จักรพรรดิหุมายูง จักรพรรดิอักบัร
  ชาห์ซาดิ กานุม จักรพรรดิหุมายูง
  ลูไคลยส สุลตาสน เบกุม จักรพรรดิอักบัร
  สุสิมา สุลต่าน เบกุม จักรพรรดิอักบัร
  มาเรียม อุสมานี จักรพรรดิอักบัร จักรพรรดิชะฮันคีร์
  นูร์ จาฮันน์ จักรพรรดิชะฮันคีร์ ลัดดีย์ เบกุม
 
กุโบร์ฝังพระศพพระนางซันย์ เบกุม
ซันย์ เบกุม จักรพรรดิชะฮันคีร์ สุลตสน ฮันิสาร์ เบกุม
เจ้าชายกูสรู
  พระนางมนมตี จักรพรรดิชะฮันคีร์ เบกุม สุลตาน
จักรพรรดิชาห์ชะฮัน
  มุมตาซ มหัล จักรพรรดิชาห์ชะฮัน
  จาเซฟ เบนู เบกุม จักรพรรดิอาซัม ชาห์ สุลต่านบิดาห์ เบคัตห์
จาวัน บาคัตห์ บาหาดูร์
ซิห์กันดาห์ ชาห์
นาจิบ อังค์ นิสาห์ เบกุม
  พระนางเซยิด อังค์ นิสาห์ เบกุม (อังกฤษ:Sayyid-un-Nissa Begum) จักรพรรดิจาฮานดาร์ ชาห์
  ลัวร์ กุนวาร์ จักรพรรดิจาฮานดาร์ ชาห์
  พระนางเซยิด อังค์ นิสาห์ เบกุม (อังกฤษ:Sayyid-un-Nissa Begum) จักรพรรดิจาฮานดาร์ ชาห์
  พระนางอนัพย์ไบย์ (อังกฤษ:Anup Bai) จักรพรรดิจาฮานดาร์ ชาห์
  พระมเหสีพระองค์หนึ่ง(ไม่ปรากฏพระนาม) จักรพรรดิจาฮานดาร์ ชาห์
  พระนางเคาร์หาร์ อังค์ เบกุม(อังกฤษ:Gauhar-un-Nissa Begum) จักรพรรดิฟารุกซียะห์
  พระนางไบห์ อินทิรา กันวาร์ (อังกฤษ:Bai Indira Kanwar) จักรพรรดิฟารุกซียะห์
  พระนางไบห์ ทิบห์ เทวี (อังกฤษ:Bai Bhip Devi) จักรพรรดิฟารุกซียะห์
  พระนางอินนายัตห์ บานูร์ เบกูม (อังกฤษ:Inayat Banu Begum) จักรพรรดิราฟี อุด ดาราจัต
  ไม่ปรากฏข้อมูล จักรพรรดิชาห์ชะฮันที่ 2
  พระนางอินนายัตห์ บานูร์ เบกูม (อังกฤษ:Inayat Banu Begum) จักรพรรดิราฟี อุด ดาราจัต
  พระนางบัตชานห์ เบกูม (อังกฤษ:Badshah Begum)(สมเด็จพระอัครมเหสี) จักรพรรดิมูฮัมหมัด ชาห์ ชาห์ริยาร์ ชานห์บาฮาดูร์
  พระนางชาห์หิบาห์ มาฮาลย์ (อังกฤษ:Sahiba Mahal) จักรพรรดิมูฮัมหมัด ชาห์
  พระนางทูชเซียห์ เบกูม (อังกฤษ:Qudsia Begum) จักรพรรดิมูฮัมหมัด ชาห์ อาเหม็ด ชาห์ บาฮาดูร์
  พระนางเคาหาร์ อัฟฟูดร์ ดานูร์ เบกุม (อังกฤษ:Gauhar Afruz Banu Begum) อาเหม็ด ชาห์ บาฮาดูร์
  พระมเหสี (ไม่ปรากฏพระนาม) อาเหม็ด ชาห์ บาฮาดูร์
  พระนางซินัตห์ มาฮาล(อังกฤษ:Zinat Mahal) จักรพรรดิออรังเชพที่ 2
  พระนางไฟซาน บาเคต เบกุม (อังกฤษ:Faiz Bakht Begum) จักรพรรดิออรังเชพที่ 2
  พระนางอซิซาห์บาดิห์ มาฮาล (อังกฤษ:Azizabadi Mahal) จักรพรรดิออรังเชพที่ 2
  พระนางละติฟาห์ เบกุม(อังกฤษ:Latifa Begum) จักรพรรดิออรังเชพที่ 2
  พระนางซินัตย์ อัลฟูด เบกุม(อังกฤษ:Zinat Afruz Begum)

Aurangabadi Maha

จักรพรรดิออรังเชพที่ 2
  พระนางอูลันกาบาดิห์ มหาล(อังกฤษ:Aurangabadi Maha) จักรพรรดิออรังเชพที่ 2
  พระนางซาห์ดัตห์ เบกุม(อังกฤษ:Sadat Begum) จักรพรรดิชาห์ชะฮันที่ 3
  พระนางมูบาร์ลัคร์ เบกุม(อังกฤษ:Mubaraq Mahal) จักรพรรดิชาห์ อาลัมที่ 2
  พระนางจามิลค์ อัล นิสา เบกุม(อังกฤษ:Jamil un-nisa Begum) จักรพรรดิชาห์ อาลัมที่ 2
  พระนางดัตห์มาฮาล เบกุม(อังกฤษ:Taj Mahal Begum) จักรพรรดิชาห์ อาลัมที่ 2
  พระนางไปรีย์ เบกุม(อังกฤษ:Piari Begum) จักรพรรดิชาห์ อาลัมที่ 2
  พระนางมูลัตห์ บาเกตห์ เบกุม(อังกฤษ:Murad Bakht Begum) จักรพรรดิชาห์ อาลัมที่ 2
  พระนางมุมทัช มาฮาล(อังกฤษ:Mumtaz Mahal) จักรพรรดิอักบัรที่ 2
  พระนางสีไลย์ ฮาอัล นิสซาร์(อังกฤษ:Selaa'h-un-Nissa) จักรพรรดิอักบัรที่ 2
  พระนางคูมานี คานัม(อังกฤษ:Gumani Khanum) จักรพรรดิอักบัรที่ 2
  พระนางไลย์ ไบย์(อังกฤษ:Lal Bai) จักรพรรดิอักบัรที่ 2 จักรพรรดิบาฮาดูร์ ชาห์ที่ 2
  พระนางอัลซาฟย์ มาฮาล(อังกฤษ:Ashraf Mahal) จักรพรรดิบาฮาดูร์ ชาห์ที่ 2
  พระนางอัคตาห์ มาฮาล(อังกฤษ:Akhtar Mahal) จักรพรรดิบาฮาดูร์ ชาห์ที่ 2
  พระนางซีนัต มาฮาล(อังกฤษ:Zinat Mahal) จักรพรรดิบาฮาดูร์ ชาห์ที่ 2 มิรซาห์ จาวัน บาเค็ต(อังกฤษ:Mirza Jawan Bakht) จักรพรรดินีพระองค์สุดท้าย ถูกปลดโดยอังกฤษและถูกเนรเทศไปที่ พม่า หลังจากเกิดกบฏซีปอย
  พระนางทัชมาฮาล(อังกฤษ:Taj Mahal) จักรพรรดิบาฮาดูร์ ชาห์ที่ 2
ถูกปกครองโดย บริติชราช

ดูเพิ่ม

แก้
  1. The Body Adorned: Sacred and Profane in Indian Art by Vidya Dehejia p.42