กรมพลศึกษา

กรมพลศึกษา
	Department of Physical Education
	ตราพระพลบดีทรงช้างเอราวัณ ; ตราประจำกรมพลศึกษา
ภาพรวมกรม
ก่อตั้ง	9 ธันวาคม พ.ศ. 2476; 90 ปีก่อน
กรมก่อนหน้า	สำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ;
ประเภท	ส่วนราชการ
เขตอำนาจ	ส่วนราชการ
สำนักงานใหญ่	สนามกีฬาแห่งชาติ ถนนพระรามที่ 1 แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร
บุคลากร	218 คน (พ.ศ. 2566)
งบประมาณต่อปี	774,555,000 บาท; (พ.ศ. 2568)
ฝ่ายบริหารกรม	จรูญ แก้วมุกดากุล, รักษาการอธิบดี; สุธน วิชัยรัตน์, รักษาการรองอธิบดี; ว่าง, รองอธิบดี;
ต้นสังกัดกรม	กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา
เว็บไซต์	เว็บไซต์ของกรม

กรมพลศึกษา (อังกฤษ: Department of Physical Education) เป็นส่วนราชการระดับกรม สังกัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2545 เป็นการโอนภารกิจบางส่วนมาจากกระทรวงศึกษาธิการ มีหน้าที่เกี่ยวกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตเยาวชนและประชาชนด้วยการส่งเสริมและพัฒนาการกีฬา นันทนาการ การออกกำลังกาย เล่นกีฬา สร้างความเข้มแข็งให้แก่ชุมชน การส่งเสริมให้นักเรียน นักศึกษา เยาวชน และประชาชน มีคุณภาพคู่คุณธรรมห่างไกลอบายมุขและสิ่งเสพติดให้โทษ โดยการใช้กีฬา นันทนาการ และวิทยาศาสตร์การกีฬาเป็นเครื่องมือในการพัฒนาคน สังคม และประเทศชาติ^[2]

ประวัติ

ยุคก่อตั้งกรมพลศึกษา

กรมพลศึกษา ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2477 ในชื่อ กรมพลศึกษา เป็นส่วนราชการระดับกรม สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ มีหน้าที่หลักในการผลิตบุคลากรทางการศึกษาด้านพลศึกษา กิจการลูกเสือ และกิจการสารวัตรนักเรียน โดยมีหน่วยงานหลักในการดำเนินการ คือ วิทยาลัยพลศึกษา

ในปี พ.ศ. 2485 กรมพลศึกษา ได้แบ่งส่วนราชการ 6 กอง คือ สำนักงานเลขานุการกรม กองกายบริหาร กองกีฬา กองกรีฑาสถานแห่งชาติ กองการลูกเสือ และกองอนุสภากาชาด^[3] และมีการปรับปรุงโครงสร้างเรื่อยมา กระทั่งในปี พ.ศ. 2536 ได้มีการปรับปรุงโครงสร้างกรมพลศึกษาอีกครั้ง โดยกำหนดภารกิจให้กรมพลศึกษา มีหน้าที่เกี่ยวกับการส่งเสริมและพัฒนาการพลศึกษา สุขภาพ นันทนาการ การกีฬา วิทยาศาสตร์การกีฬา วิทยาศาสตร์สุขภาพ ลูกเสือ ยุวกาชาด และสารวัตรนักเรียนและนักศึกษา ตลอดจนการจัดการศึกษาด้านพลศึกษา สุขศึกษา นันทนาการ วิทยาศาสตร์การกีฬา วิทยาศาสตร์ทางจิตและประสาท และวิทยาศาสตร์สุขภาพ^[4]

ยุคสำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ

ในปี พ.ศ. 2545 ได้มีการปรับปรุงโครงสร้างกระทรวง ทบวง กรม และถ่ายโอนภารกิจของกรมพลศึกษา แยกออกไปสังกัดกับหน่วยงานต่างๆ เช่น งานสารวัตรนักเรียน ไปขึ้นกับสำนักพัฒนานักเรียนนักศึกษาและกิจการพิเศษ งานลูกเสือ ไปขึ้นกับสำนักกิจการลูกเสือ ยุวกาชาด และกิจการนักเรียน สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ส่วนกิจการด้านการผลิตบุคลากรทางการศึกษา ไปขึ้นกับสถาบันการพลศึกษา และภารกิจด้านการส่งเสริมและพัฒนาการพลศึกษา สุขภาพ นันทนาการ เป็นสำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ (Office of Sport and Recretion Development) กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

ยุคกรมพลศึกษา พ.ศ. 2553

คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553 ให้เปลี่ยนชื่อสำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ กลับไปเป็น กรมพลศึกษาเช่นเดิม ^[5] ทั้งนี้มีผลตั้งแต่วันที่พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนชื่อสำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ เป็นกรมพลศึกษา พ.ศ. 2553 มีผลบังคับใช้ คือ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2553^[6]

รายนามอธิบดี

ลำดับ	รูป	รายนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ
1		หลวงศุภชลาศัย (บุง ศุภชลาศัย)	พ.ศ. 2477^[7]	พ.ศ. 2485^[8]
2		พระยาจินดารักษ์ (จำลอง สวัสดิ์-ชูโต)	พ.ศ. 2485	พ.ศ. 2490
3		หลวงประเวศวุฑฒศึกษา (ประเวศ จันทนยิ่งยง)	พ.ศ. 2490^[9]	พ.ศ. 2494
4	ไฟล์:อภัย จันทวิมล.jpg	อภัย จันทวิมล	พ.ศ. 2494^[10]	พ.ศ. 2495
5		พลโท เผชิญ นิมิบุตร	พ.ศ. 2495	พ.ศ. 2503
6		กอง วิสุทธารมณ์	พ.ศ. 2503	พ.ศ. 2511
7		ศาสตราจารย์ นายแพทย์ บุญสม มาร์ติน	พ.ศ. 2511	พ.ศ. 2523
8		สำอาง พ่วงบุตร	พ.ศ. 2523	พ.ศ. 2529
9		วิรัช กมุทมาศ	พ.ศ. 2529	พ.ศ. 2530
10		ปรีดา รอดโพธิ์ทอง	พ.ศ. 2530	พ.ศ. 2535
11		สนั่น อินทรประเสริฐ	พ.ศ. 2535	พ.ศ. 2536
12		สุวิทย์ วิสุทธิสิน	พ.ศ. 2536	พ.ศ. 2537
13		กว้าง รอบคอบ	พ.ศ. 2537	พ.ศ. 2538
14		ไพฑูรย์ จัยสิน	พ.ศ. 2538	พ.ศ. 2540
15		รองศาสตราจารย์ ทองคูณ หงส์พันธุ์	พ.ศ. 2540	พ.ศ. 2541
16		สุวรรณ กู้สุจริต	พ.ศ. 2541	พ.ศ. 2543
17		วีระศักดิ์ วงษ์สมบัติ	พ.ศ. 2544	พ.ศ. 2544
18		สุทธิ ผลสวัสดิ์	พ.ศ. 2544	พ.ศ. 2545
19	ไฟล์:จรวยพร ธรณินทร์.jpg	จรวยพร ธรณินทร์	พ.ศ. 2545	พ.ศ. 2545
20		สมบัติ กลิ่นผา	พ.ศ. 2545	พ.ศ. 2545
21		ทินกร นำบุญจิตต์	พ.ศ. 2545	พ.ศ. 2550
22		สมบัติ คุรุพันธ์	พ.ศ. 2550	พ.ศ. 2554
23		สุวัตร สิทธิหล่อ	พ.ศ. 2554	พ.ศ. 2554
24		แสงจันทร์ วรสุมันต์	พ.ศ. 2554	พ.ศ. 2557
25		พัฒนาชาติ กฤดิบวร	พ.ศ. 2557	พ.ศ. 2558
26		กิตติพงษ์ โพธิมู	พ.ศ. 2558	พ.ศ. 2559
27		นเร เหล่าวิชยา	พ.ศ. 2559	พ.ศ. 2560
28		ปัญญา หาญลำยวง	พ.ศ. 2560	พ.ศ. 2562
29		สันติ ป่าหวาย	พ.ศ. 2562	พ.ศ. 2563
30		นิวัตน์ ลิ้มสุขนิรันดร์	พ.ศ. 2563	พ.ศ. 2567

สถานที่ตั้ง

ที่ทำการของกรมพลศึกษา ตั้งอยู่ในบริเวณเดียวกับกรีฑาสถานแห่งชาติ ถนนพระรามที่ 1 แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร

การแบ่งส่วนราชการ

สำนักงานเลขานุการกรม^[11]
สำนักการกีฬา
สำนักนันทนาการ
สำนักวิทยาศาสตร์การกีฬา
สถาบันพัฒนาบุคลากรการพลศึกษา และการกีฬา
กลุ่มพัฒนาระบบบริหาร
กลุ่มตรวจสอบภายใน
กลุ่มคุ้มครองจริยธรรม
ศูนย์ฝึกกรมพลศึกษา สนามกีฬาเฉลิมพระเกียรติฯ

อ้างอิง

↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๘, เล่ม ๑๔๑ ตอนที่ ๕๙ ก หน้า ๑๔, ๓๐ กันยายน ๒๕๖๗
↑ กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการสำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา พ.ศ. 2545 เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนราชกิจจานุเบกษา เล่ม 119 ตอนที่ 103ก 9 ตุลาคม 2545
↑ พระราชกฤษฎีกาจัดวางระเบียบราชการกรมพลศึกษา ในกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2485ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ 26 เล่ม 59 15 เมษายน 2485
↑ พระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกรมพลศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2536ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 110 ตอนนที่ 189 17 พฤศจิกายน 2536
↑ “ครม.” เปลี่ยนชื่อสนง.พัฒนาการกีฬาฯเป็น “กรมพลศึกษา” พร้อมเปลี่ยนสนง.พัฒนาท่องเที่ยวเป็น “กรมการท่องเที่ยว”^{[ลิงก์เสีย]}
↑ "พระราชกฤษฎีกา เปลี่ยนชื่อสำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ เป็นกรมพลศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๓" (PDF). Royal Gazette. 127 (52 ก): 4. 2010-08-27.
↑ ประกาศ ตั้งอธิบดีกรมพลศึกษา
↑ ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ให้นายนาวาเอก หลวงศุภชลาลัย พ้นจากตำแหน่งอธิบดีกรมพลศึกษา และแต่งตั้งผู้รักษาการแทน
↑ ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งอธิบดีกรมพลศึกษา
↑ ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งอธิบดีกรมพลศึกษา
↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2559/A/048/16.PDF

[1] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๘, เล่ม ๑๔๑ ตอนที่ ๕๙ ก หน้า ๑๔, ๓๐ กันยายน ๒๕๖๗

[2] กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการสำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา พ.ศ. 2545 เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนราชกิจจานุเบกษา เล่ม 119 ตอนที่ 103ก 9 ตุลาคม 2545

[3] พระราชกฤษฎีกาจัดวางระเบียบราชการกรมพลศึกษา ในกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2485ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ 26 เล่ม 59 15 เมษายน 2485

[4] พระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกรมพลศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2536ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 110 ตอนนที่ 189 17 พฤศจิกายน 2536

[5] “ครม.” เปลี่ยนชื่อสนง.พัฒนาการกีฬาฯเป็น “กรมพลศึกษา” พร้อมเปลี่ยนสนง.พัฒนาท่องเที่ยวเป็น “กรมการท่องเที่ยว”^{[ลิงก์เสีย]}

[6] "พระราชกฤษฎีกา เปลี่ยนชื่อสำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ เป็นกรมพลศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๓" (PDF). Royal Gazette. 127 (52 ก): 4. 2010-08-27.

[7] ประกาศ ตั้งอธิบดีกรมพลศึกษา

[8] ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ให้นายนาวาเอก หลวงศุภชลาลัย พ้นจากตำแหน่งอธิบดีกรมพลศึกษา และแต่งตั้งผู้รักษาการแทน

[9] ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งอธิบดีกรมพลศึกษา

[10] ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งอธิบดีกรมพลศึกษา

[11] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2559/A/048/16.PDF

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

ภาพรวมกรม
Department of Physical Education
ตราพระพลบดีทรงช้างเอราวัณ ตราประจำกรมพลศึกษา
ก่อตั้ง	9 ธันวาคม พ.ศ. 2476; 90 ปีก่อน (2476-12-09)
กรมก่อนหน้า	สำนักงานพัฒนาการกีฬาและนันทนาการ
ประเภท	ส่วนราชการ
เขตอำนาจ	ส่วนราชการ
สำนักงานใหญ่	สนามกีฬาแห่งชาติ ถนนพระรามที่ 1 แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร
บุคลากร	218 คน (พ.ศ. 2566)
งบประมาณต่อปี	774,555,000 บาท (พ.ศ. 2568)^[1]
ฝ่ายบริหารกรม	จรูญ แก้วมุกดากุล, รักษาการอธิบดี สุธน วิชัยรัตน์, รักษาการรองอธิบดี ว่าง, รองอธิบดี
ต้นสังกัดกรม	กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา
เว็บไซต์	เว็บไซต์ของกรม