เฮอรอโดทัส

เฮอรอโดทัส (/hɪˈrɒdətəs/; กรีกโบราณ: Ἡρόδοτος, Hēródotos, เสียงอ่านภาษากรีกแบบแอตติก: [hɛː.ró.do.tos]; ป. 484 –  425 BC) เป็นนักประวัติศาสตร์ชาวกรีกโบราณ ผู้เกิดที่ฮาลิการ์แนสซัสในจักรวรรดิเปอร์เซีย (ปัจจุบันคือโบดรุม, ประเทศตุรกี) เป็นที่รู้จักในฐานะผู้ประพันธ์ เดอะฮิสตอรีส (กรีก: Ἱστορίαι Historíai) เนื้อหาเกี่ยวกับการบันทึกสงครามกรีก-เปอร์เซีย เขามักได้รับการยกย่องให้เป็น "บิดาแห่งประวัติศาสตร์" ที่ซึ่งมีผู้เรียกขานเขาเช่นนี้มาตั้งแต่หนึ่งร้อยปีก่อนคริสตกาล

เฮอรอโดทัส
Ἡρόδοτος
รูปสลักจำลองจากรูปสลักจากสี่ร้อยปีก่อนคริสตกาล แสดงเฮอรอโดทัส
เกิด	ป. 484 BC ฮาลิการ์นาสซัส, กาเรีย, เอเชียไมเนอร์, จักรวรรดิเปอร์เซีย
เสียชีวิต	ป. 425 BC (อายุประมาณ 60) ธูรีอี, กาลาเบรีย หรือ เปลลา, แมซีดอน
อาชีพ	นักประวัติศาสตร์
ผลงานเด่น	เดอะฮีสโตรีส
บิดามารดา	Lyxes (พ่อ) Dryotus (แม่)
ญาติ	Theodorus (พี่/น้องชาย) Panyassis (ลุง/ญาติ)

ผลงาน เดอะฮิสตอรีส ของเขามีชื่อเสียงโด่งดังเป็นอย่างมาก โดยเป็นการสะท้อนมุมมองของเขาที่มีต่อสงครามกรีก-เปอร์เซียโดยละเอียด เขายังถือเป็นนักเขียนคนแรกที่นำวิธีการสืบสวนอย่างเป็นระบบมาใช้ในวิชาประวัติศาสตร์ นอกจากนี้ผลงานของเขายังถ่ายทอดมุมมองที่มีต่อระบอบการเมืองการปกครอง, ชีวประวัติของกษัตริย์หลายพระองค์ และเหตุการณ์การรบในสมรภูมิที่มีชื่อเสียง เช่น เทอร์มอพิลี, อาร์เทมิเซียม และซาลามิส งานเขียนของเขายังมีการแบ่งแยกหัวข้อในศาสตร์ต่าง ๆ นอกเหนือจากหัวข้อหลักทางด้านประวัติศาสตร์ เช่น ชาติพันธุ์วรรณนา, ภูมิศาสตร์ และประวัติศาสตร์นิพนธ์ ซึ่งเป็นการให้ความรู้และดึงดูดความสนใจของผู้อ่านได้เป็นอย่างดี

อย่างไรก็ตาม งานเขียนของเขาก็ได้รับคำวิจารณ์ในแง่ลบจากนักประวัติศาสตร์และนักเขียนบางท่าน โดยงานของเขามักถูกวิจารณ์ว่า "เหมือนนวนิยายเพ้อฝัน และห่างไกลจากความเป็นจริง" ทิวซิดิดีส นักเขียนเชิงประวัติศาสตร์ชื่อดังชาวกรีกผู้ซึ่งเป็นเพื่อนของเฮอรอโดทัสเคยวิจารณ์งานของเขาว่า "เป็นการแต่งเรื่องขึ้นมาเพื่อความบันเทิง และสนองความต้องการของตนเอง" ในขณะที่เฮอรอโดทัสได้แย้งว่างานทุกชิ้นของเขารวบรวมและถ่ายทอดผ่านประสบการณ์จริง งานของเฮอรอโดทัสได้รับการยอมรับมากขึ้นในบรรดานักประวัติศาสตร์และนักโบราณคดีสมัยใหม่

ประวัติ

เฮอรอโดทัสเกิดที่ ฮาลิการ์แนสซัส (Halicarnassus) ในช่วงประมาณ 485 ปีก่อนคริสตกาล เขาเป็นบุตรชายของ Lyxes และ Dryo เขายังมีความเกี่ยวข้องกับ Panyassis กวีชื่อดังชาวกรีก มีการสันนิษฐานกันว่าเมืองที่เขาเกิดเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรเปอร์เซีย และอาจเป็นไปได้ว่าเฮอรอโดทัสในวัยเยาว์ได้ยินเรื่องราวจากคำบอกเล่าของผู้คนในท้องถิ่นเกี่ยวกับเหตุการณ์ภายในอาณาจักรและการเตรียมการของเปอร์เซียเพื่อรุกรานกรีก รวมถึงการเคลื่อนทัพของกองเรือภายใต้การบังคับบัญชาของพระนางอาร์เทมิเซียแห่งคาเรีย

เฮอรอโดทัสถ่ายทอดประวัติของเขาด้วยภาษาไอโอเนียน แต่เขาเกิดที่ฮาลิการ์แนสซัสซึ่งเป็นถิ่นฐานของชาวดอเรียน เขาได้เรียนรู้ภาษาไอโอเนียนเมื่อครั้งที่อาศัยอยู่บนเกาะซามอสในวัยเด็กซึ่งเขาอาศัยอยู่กับครอบครัวโดยหลบหนีการกดขี่ของ Lygdamis จอมทรราชผู้เป็นหลานชายของอาร์เทมิเซีย มีหลักฐานในจารึกว่าเขาได้เดินทางกลับบ้านเกิดในภายหลังเพื่อเริ่มต้นการก่อจลาจลเพื่อโค่นล้มทรราช

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม

• วิศรุต พึ่งสุนทร. ประวัติศาสตร์นิพนธ์ตะวันตกก่อนคริสต์ศตวรรษที่ 20. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2556.