ชั้นเซฟาโลพอด

ชั้นเซฟาโลพอด; ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ยุคแคมเบรียนตอนปลาย – ปัจจุบัน; อาจปรากฏตั้งแต่ยุคแคมเบรียนตอนต้น PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
	เซฟาโลพอดที่มีชีวิตและสูญพันธุ์ ตามเข็มนาฬิกาจากบนซ้าย: หมึกยักษ์สามัญ (Octopus vulgaris), Caribbean reef squid (Sepioteuthis sepioidea), หอยงวงช้างมุก (Nautilus pompilius), Orthosphynctes, Clarkeiteuthis conocauda และหมึกกระดองสามัญ (Sepia officinalis)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอต; Eukaryota
อาณาจักร:	สัตว์; Animalia
ไฟลัม:	มอลลัสกา; Mollusca
ไฟลัมย่อย:	Conchifera; Conchifera
ชั้น:	Cephalopoda; Cephalopoda; Cuvier, 1797
ชั้นย่อย
	Nautiloidea sensu lato (หลายชาติพันธุ์) Plectronoceratoidea † (หลายชาติพันธุ์); Multiceratoidea † (หลายชาติพันธุ์?); Nautiloidea sensu stricto; Endoceratoidea †; Orthoceratoidea † (หลายชาติพันธุ์); ; Bactritoidea † (หลายชาติพันธุ์); Ammonoidea †; Coleoidea; ?Paracoleoidea † (พิพาท);

เซฟาโลพอด (ชื่อวิทยาศาสตร์: cephalopod) เป็นสมาชิกของมอลลัสกาในชั้น เซฟาโลโพดา (ชื่อวิทยาศาสตร์: Cephalopoda; จากรูปพหุพจน์กรีก κεφαλόποδες, kephalópodes; "หัว-เท้า")^[3] เช่น หมึกกล้วย, หมึกสาย, หมึกกระดอง หรือหอยงวงช้าง สัตว์น้ำเหล่านี้มีร่างกายสมมาตรแบบครึ่งซีก หัวที่โดดเด่น และชุดแขนหรือหนวด (muscular hydrostat) ที่ดัดแปลงจากส่วนเท้ามอลลัสกาแบบดั้งเดิม ชาวประมงบางส่วนเรียกเซฟาโลพอดเป็น "inkfish" เนื่องจากพวกมันสามารถพ่นหมึกออกมาได้ การศึกษาเซฟาโลพอดอยู่ในสาขาของสังขวิทยาที่มีชื่อว่า teuthology

จำนวน

ซ้าย: หมึกกระดองคู่ (Sepia officinalis) ในน้ำตื้น
ขวา: หมึกยักษ์ (Benthoctopus sp.) ที่ Davidson Seamount ในระดับความลึก 2,422 เมตร

มีชนิดเซฟาโลพอดแบบขยายมากกว่า 800 ชนิด^[4] แม้ว่าจะยังมีการระบุถึงชนิดใหม่ต่อไป โดยมีการระบุชนิดที่สูญพันธุ์ประมาณ 11,000 ชนิด แม้ว่าร่างกายที่นิ่มของเซฟาโลพอดจะทำให้การกลายเป็นฟอสซิลเป็นไปได้ไม่ง่าย^[5]

เซฟาโลพอดสามารถพบได้ในมหาสมุทรทุกแห่งบนโลก ไม่มีชนิดใดที่อาศัยในน้ำจืดได้ แต่ Lolliguncula brevis ที่พบในอ่าวเชซาพีกเป็นข้อยกเว้นบางส่วน เนื่องจากสามารถอาศัยในน้ำกร่อยได้^[6] คาดว่าเซฟาโลพอดไม่สามารถอาศัยในน้ำจืดได้ด้วยข้อจำกัดทางชีวเคมีหลายประการ และในช่วง >400 ล้านปีที่มีชีวิตอยู่ พวกมันก็ไม่เคยเข้าไปอาศัยอยู่ในบริเวณที่เป็นน้ำจืดสมบูรณ์เลย^[7]

การจัดจำแนก

หอยงวงช้างมุก (Nautilus pompilius)

หมึกกระดองธรรมดา (Sepia officinalis)

หมึกการ์ตูนแอตแลนติก (Sepiola atlantica)

หมึกกล้วยยุโรป (Loligo vulgaris)

หมึกสายธรรมดา (Octopus vulgaris)

การจัดจำแนกดังรายชื่อข้างล่างนี้ (รวมไปถึงบทความของสัตว์ในกลุ่มเซฟาโลพอด) เป็นไปตาม การจัดจำแนกของเซฟาโลพอด (Current Classification of Recent Cephalopoda) (พ.ค. 2544) (อังกฤษ) รวมไปถึงฟอซซิลจากหลายแหล่ง ในวงเล็บหมายถึงกลุ่มที่สูญพันธุ์ไปแล้ว

ชั้น Cephalopoda

ชั้นย่อย Nautiloidea: เซฟาโลพอดทุกชนิดยกเว้นแอมโมนอยด์และโคลอยด์
- (อันดับ Plectronocerida): บรรพบุรุษของเซฟาโลพอดจากยุคแคมเบรียน
- (อันดับ Ellesmerocerida): รวมบรรพบุรุษของเซฟาโลพอดยุคหลัง
- (อันดับ Endocerida)
- (อันดับ Actinocerida)
- (อันดับ Discosorida)
- (อันดับ Pseudorthocerida)
- (อันดับ Tarphycerida)
- (อันดับ Oncocerida)
- อันดับ Nautilida: หอยงวงช้างและฟอซซิล
- (อันดับ Orthocerida)
- (อันดับ Ascocerida)
- (อันดับ Bactritida): รวมบรรพบุรุษของแอมโมนอยด์และโคลอยด์
(ชั้นย่อย Ammonoidea): แอมโมไนต์และอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องที่สญพันธุ์ไปแล้ว
- (อันดับ Goniatitida)
- (อันดับ Ceratitida)
- (อันดับ Ammonitida): แอมโมไนต์แท้
ชั้นย่อย Coleoidea
- (Cohort Belemnoidea): เบเลมไนต์และอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องที่สญพันธุ์ไปแล้ว
  - (Genus Jeletzkya)
  - (อันดับ Aulacocerida)
  - (อันดับ Phragmoteuthida)
  - (อันดับ Hematitida)
  - (อันดับ Belemnitida)
- Cohort Neocoleoidea
  - อันดับใหญ่ Decapodiformes (รู้จักกันในชื่อ Decabrachia หรือ Decembranchiata)
    - (?อันดับ Boletzkyida)
    - อันดับ Spirulida: Ram's Horn Squid
    - อันดับ Sepiida: cuttlefish
    - อันดับ Sepiolida: pygmy, bobtail และ bottletail squid
    - อันดับ Teuthida: หมึกกล้วย
  - อันดับใหญ่ Octopodiformes (รู้จักกันในชื่อ Vampyropoda)
    - อันดับ Vampyromorphida: Vampire Squid
    - อันดับ Octopoda: หมึกยักษ์

การจัดจำแนกของ Shevyrev

Shevyrev (2005) แนะนำให้แบ่งเป็นแปดชั้นย่อย ส่วนใหญ่ประกอบด้วยหลายสายพันธุ์รวมไปถึงฟอสซิลจำนวนมาก^[8]^[9] แม้ว่าจะมีการวิจารณ์การจัดอันดับแบบนี้ว่าไม่มีเหตุผล ขาดหลักฐาน และอิงจากการตีความเอกสารอื่นผิด ๆ^[10]

ชั้น Cephalopoda Cuvier 1795

ชั้นย่อย Ellesmeroceratoidea Flower 1950
- อันดับ Plectronocerida
- อันดับ Protactinocerida
- อันดับ Yanhecerida
- อันดับ Ellesmerocerida
ชั้นย่อย Endoceratoidea Teichert, 1933
- อันดับ Endocerida
- อันดับ Intejocerida
ชั้นย่อย Actinoceratoidea Teichert, 1933
- อันดับ Actinoceratoidea
ชั้นย่อย Nautiloidea Agassiz, 1847
- อันดับ Basslerocerida
- อันดับ Tarphycerida
- อันดับ Lituitida
- อันดับ Discosorida
- อันดับ Oncocerida
- อันดับ Nautilida
ชั้นย่อย Orthoceratoidea Kuhn, 1940
- อันดับ Orthocerida
- อันดับ Ascocerida
- อันดับ Dissidocerida
- อันดับ Bajkalocerida
ชั้นย่อย Bactritoidea Shimansky, 1951
ชั้นย่อย Ammonoidea Zittel, 1884
ชั้นย่อย Coleoidea Bather, 1888^[11]

อ้างอิง

↑ Wilbur, Karl M.; Trueman, E.R.; Clarke, M.R., บ.ก. (1985), The Mollusca, vol. 11. Form and Function, New York: Academic Press, ISBN 0-12-728702-7
↑ Hildenbrand, Anne; Austermann, Gregor; Fuchs, Dirk; Bengtson, Peter; Stinnesbeck, Wolfgang (2021). "A potential cephalopod from the early Cambrian of eastern Newfoundland, Canada". Communications Biology. 4 (1): 388. doi:10.1038/s42003-021-01885-w. PMC 7987959. PMID 33758350.
↑ Queiroz, K.; Cantino, P. D.; Gauthier, J. A. (2020). Phylonyms: A Companion to the PhyloCode. CRC Press. p. 1843. ISBN 978-1-138-33293-5.
↑ "Welcome to CephBase". CephBase. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 January 2016. สืบค้นเมื่อ 29 January 2016.
↑ Wilbur, Karl M.; Clarke, M.R.; Trueman, E.R., บ.ก. (1985), The Mollusca, vol. 12. Paleontology and neontology of Cephalopods, New York: Academic Press, ISBN 0-12-728702-7
↑ Bartol, I. K.; Mann, R.; Vecchione, M. (2002). "Distribution of the euryhaline squid Lolliguncula brevis in Chesapeake Bay: effects of selected abiotic factors". Marine Ecology Progress Series. 226: 235–247. Bibcode:2002MEPS..226..235B. doi:10.3354/meps226235.
↑ "Are there any freshwater cephalopods?". ABC Science. 16 January 2013.
↑ Shevyrev, A. A. (2005). "The Cephalopod Macrosystem: A Historical Review, the Present State of Knowledge, and Unsolved Problems: 1. Major Features and Overall Classification of Cephalopod Mollusks". Paleontological Journal. 39 (6): 606–614. Translated from Paleontologicheskii Zhurnal No. 6, 2005, 33–42.
↑ Shevyrev, A. A. (2006). "The cephalopod macrosystem; a historical review, the present state of knowledge, and unsolved problems; 2, Classification of nautiloid cephalopods". Paleontological Journal. 40 (1): 46–54. doi:10.1134/S0031030106010059. S2CID 84616115.
↑ Kroger, B. "Peer review in the Russian 'Paleontological Journal'". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-08-31.
↑ Bather, F.A. (1888a). "Shell-growth in Cephalopoda (Siphonopoda)". Annals and Magazine of Natural History. 6. 1 (4): 298–310. doi:10.1080/00222938809460727.

อ่านเพิ่ม

Barskov, I. S.; Boiko, M. S.; Konovalova, V. A.; Leonova, T. B.; Nikolaeva, S. V. (2008). "Cephalopods in the marine ecosystems of the Paleozoic". Paleontological Journal. 42 (11): 1167–1284. doi:10.1134/S0031030108110014. S2CID 83608661. A comprehensive overview of Paleozoic cephalopods.
Campbell, Neil A.; Reece, Jane B.; Mitchell, Lawrence G. (1999). Biology, fifth edition. Menlo Park, California: Addison Wesley Longman, Inc. ISBN 978-0-8053-6566-5.
Felley, J., Vecchione, M., Roper, C. F. E., Sweeney, M. & Christensen, T., 2001–2003: Current Classification of Recent Cephalopoda. National Museum of Natural History: Department of Systematic Biology: Invertebrate Zoology: Cephalopods
Hanlon, Roger; Vecchione, Mike; Allcock, Louise (2018). Octopus, Squid, and Cuttlefish: A Visual, Scientific Guide to the Oceans' Most Advanced Invertebrates. University of Chicago Press. ISBN 978-0226459561.
N. Joan Abbott, Roddy Williamson, Linda Maddock. Cephalopod Neurobiology. Oxford University Press, 1995. ISBN 0-19-854790-0
Marion Nixon & John Z. Young. The brains and lives of Cephalopods. Oxford University Press, 2003. ISBN 0-19-852761-6
Hanlon, Roger T. & John B. Messenger. Cephalopod Behaviour. Cambridge University Press, 1996. ISBN 0-521-42083-0
Martin Stevens & Sami Merilaita. Animal camouflage: mechanisms and function. Cambridge University Press, 2011. ISBN 0-521-19911-5
Rodhouse, P. G.; Nigmatullin, Ch. M. (1996). "Role as Consumers". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 351 (1343): 1003–1022. doi:10.1098/rstb.1996.0090.
Classification key to modern cephalopods: ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/009/a0150e/a0150e03.pdf^{[ลิงก์เสีย]}

แหล่งข้อมูลอื่น

บทความสัตว์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[mollusca11-1] Wilbur, Karl M.; Trueman, E.R.; Clarke, M.R., บ.ก. (1985), The Mollusca, vol. 11. Form and Function, New York: Academic Press, ISBN 0-12-728702-7

[ReferenceD-2] Hildenbrand, Anne; Austermann, Gregor; Fuchs, Dirk; Bengtson, Peter; Stinnesbeck, Wolfgang (2021). "A potential cephalopod from the early Cambrian of eastern Newfoundland, Canada". Communications Biology. 4 (1): 388. doi:10.1038/s42003-021-01885-w. PMC 7987959. PMID 33758350.

[3] Queiroz, K.; Cantino, P. D.; Gauthier, J. A. (2020). Phylonyms: A Companion to the PhyloCode. CRC Press. p. 1843. ISBN 978-1-138-33293-5.

[4] "Welcome to CephBase". CephBase. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 January 2016. สืบค้นเมื่อ 29 January 2016.

[mollusca12-5] Wilbur, Karl M.; Clarke, M.R.; Trueman, E.R., บ.ก. (1985), The Mollusca, vol. 12. Paleontology and neontology of Cephalopods, New York: Academic Press, ISBN 0-12-728702-7

[6] Bartol, I. K.; Mann, R.; Vecchione, M. (2002). "Distribution of the euryhaline squid Lolliguncula brevis in Chesapeake Bay: effects of selected abiotic factors". Marine Ecology Progress Series. 226: 235–247. Bibcode:2002MEPS..226..235B. doi:10.3354/meps226235.

[7] "Are there any freshwater cephalopods?". ABC Science. 16 January 2013.

[8] Shevyrev, A. A. (2005). "The Cephalopod Macrosystem: A Historical Review, the Present State of Knowledge, and Unsolved Problems: 1. Major Features and Overall Classification of Cephalopod Mollusks". Paleontological Journal. 39 (6): 606–614. Translated from Paleontologicheskii Zhurnal No. 6, 2005, 33–42.

[9] Shevyrev, A. A. (2006). "The cephalopod macrosystem; a historical review, the present state of knowledge, and unsolved problems; 2, Classification of nautiloid cephalopods". Paleontological Journal. 40 (1): 46–54. doi:10.1134/S0031030106010059. S2CID 84616115.

[10] Kroger, B. "Peer review in the Russian 'Paleontological Journal'". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-08-31.

[11] Bather, F.A. (1888a). "Shell-growth in Cephalopoda (Siphonopoda)". Annals and Magazine of Natural History. 6. 1 (4): 298–310. doi:10.1080/00222938809460727.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

ชั้นเซฟาโลพอด ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ยุคแคมเบรียนตอนปลาย – ปัจจุบัน;^[1] อาจปรากฏตั้งแต่ยุคแคมเบรียนตอนต้น^[2] PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N

เซฟาโลพอดที่มีชีวิตและสูญพันธุ์ ตามเข็มนาฬิกาจากบนซ้าย: หมึกยักษ์สามัญ (Octopus vulgaris), Caribbean reef squid (Sepioteuthis sepioidea), หอยงวงช้างมุก (Nautilus pompilius), Orthosphynctes, Clarkeiteuthis conocauda และหมึกกระดองสามัญ (Sepia officinalis)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอต Eukaryota
อาณาจักร:	สัตว์ Animalia
ไฟลัม:	มอลลัสกา Mollusca
ไฟลัมย่อย:	Conchifera Conchifera
ชั้น:	Cephalopoda Cephalopoda Cuvier, 1797
ชั้นย่อย
Nautiloidea sensu lato (หลายชาติพันธุ์) Plectronoceratoidea † (หลายชาติพันธุ์) Multiceratoidea † (หลายชาติพันธุ์?) Nautiloidea sensu stricto Endoceratoidea † Orthoceratoidea † (หลายชาติพันธุ์) Bactritoidea † (หลายชาติพันธุ์) Ammonoidea † Coleoidea ?Paracoleoidea † (พิพาท)