วงศ์คางคก
วงศ์คางคก (อังกฤษ: Toads, True toads; อีสาน: คันคาก) เป็นวงศ์ของสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำในอันดับกบ (Anura) วงศ์หนึ่ง ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bufonidae (/บู-โฟ-นิ-ดี/)
| วงศ์คางคก ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 57–0Ma พาลีโอซีนตอนปลาย – ปัจจุบัน[1] | |
|---|---|
| |
| คางคกบ้าน (Duttaphrynus melanostictus) | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| โดเมน: | ยูแคริโอต Eukaryota |
| อาณาจักร: | สัตว์ Animalia |
| ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata |
| ชั้น: | สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก Amphibia |
| อันดับ: | อันดับกบ Anura |
| เคลด: | Hyloidea Hyloidea |
| วงศ์: | วงศ์คางคก Bufonidae Gray, 1825 |
| สกุล | |
|
| |
| |
| แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์ทั่วโลก (สีดำ) | |
ลักษณะทั่วไปของคางคก คือ ลูกอ๊อดทั้งตัวผู้และตัวเมียตัวเต็มวัยมีอวัยวะบิดเดอร์อยู่ด้านหน้าของอัณฑะ ซึ่งเป็นรังไข่ขนาดเล็กที่เจริญมาจากระยะเอมบริโอและยังคงรูปร่างอยู่ แฟทบอดีส์อยู่ในช่องท้องบริเวณขาหนีบ กระดูกของกะโหลกเชื่อมต่อกันแข็งแรง รวมทั้งเชื่อมกับกระดูกในชั้นหนังที่ปกคลุมหัว ไม่มีฟันทั้งในขากรรไกรบนและล่าง และถือเป็นเพียงวงศ์เดียวเท่านั้นในอันดับกบที่ไม่มีฟัน
มีกระดูกสันหลังหน้ากระดูกก้นกบ 5-8 ปล้อง กระดูกสันหลังมีเซนทรัมเป็นแบบอย่างของไพรซีลัส
คางคก เป็นสัตว์ที่รู้กันโดยทั่วไปว่า มีพิษ ที่ผิวหนังเป็นปุ่มตะปุ่มตะป่ำตลอดทั้งตัว โดยมีต่อมพิษอยู่ที่เหนือตา เรียกว่า ต่อมพาโรติค เป็นที่เก็บและขับพิษออกมา เรียกว่า ยางคางคก มีลักษณะเป็นเมือกสีขาวคล้ายน้ำนม โดยส่วนประกอบของสารพิษ คือ สารบูโฟท็อกซิน มีผลต่อการกระตุ้นการทำงานของหัวใจ ทำให้หัวใจบีบตัว และในส่วนอื่น ๆ ของคางคกยังมีพิษอีกทั้งผิวหนัง, เลือด, เครื่องใน และไข่ หากนำไปกินแล้วกรรมวิธีการปรุงไม่ดี จะทำให้ ผู้กินได้รับพิษได้ ทั้งนี้ผู้รับประทานเนื้อคางคกที่มีพิษจะมีอาการแขนขาอ่อนแรง คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย หายใจหอบ เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ และหากยางคางคกถูกตาจะทำให้เยื่อบุตาและแก้วตาอักเสบได้ ตาพร่ามัว จนถึงขั้นตาบอดได้ ซึ่งส่วนใหญ่ผู้ที่กินคางคกมักเชื่อว่ากินแล้วมีกำลังวังชาและรักษาโรคได้ แต่ความจริงแล้วคางคกไม่มีตัวยาแก้หรือรักษาโรคอะไรเลย [2] เมื่อนำไปปรุงเป็นอาหารจะอันตรายเพราะสารพิษจะกระตุ้นการทำงานของหัวใจ โดยเพิ่มอัตราการเต้นและแรงบีบของหัวใจ [3]
คางคก แบ่งออกเป็น 37 สกุล พบประมาณ 500 ชนิด พบกระจายพันธุ์ไปทั่วโลก ยกเว้นทวีปออสเตรเลียและทวีปแอนตาร์กติกา ในประเทศไทยพบได้หลายชนิด เช่น จงโคร่ง (Phrynoidis aspera), คางคกบ้าน (Duttaphrynus melanostictus), คางคกห้วยไทย (Ansonia siamensis), คางคกไฟ (Ingerophrynus parvus) เป็นต้น
สกุล
แก้| ชื่อสกุลและผู้อนุกรมวิธาน | ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ | จำนวนชนิดที่พบ |
|---|---|---|
| Adenomus Cope, 1861 | 3
| |
| Altiphrynoides Dubois, 1987 | Ethiopian Toads | 2
|
| Amietophrynus Frost et al., 2006 | 38
| |
| Andinophryne Hoogmoed, 1985 | Andes Toads | 3
|
| Ansonia Stoliczka, 1870 | Stream Toads | 25
|
| Atelopus Duméril & Bibron, 1841 | Stubfoot Toads | 82
|
| Bufo Laurenti, 1768 | Toads | 150
|
| Bufoides Pillai & Yazdani, 1973 | Mawblang Toads | 1
|
| Capensibufo Grandison, 1980 | Cape Toads | 2
|
| Churamiti Channing & Stanley, 2002 | 1
| |
| Crepidophryne Cope, 1889 | Cerro Utyum Toads | 3
|
| Dendrophryniscus Jiménez de la Espada, 1871 | Tree Toads | 7
|
| Didynamipus Andersson, 1903 | Four-digit Toads | 1
|
| Duttaphrynus Frost et al., 2006 | 6
| |
| Epidalea Cope, 1864 | Natterjack Toads | 1
|
| Frostius Cannatella, 1986 | Frost's Toads | 2
|
| Ingerophrynus Frost et al., 2006 | 11
| |
| Laurentophryne Tihen, 1960 | Parkers Tree Toads | 1
|
| Leptophryne Fitzinger, 1843 | Indonesia Tree Toads | 2
|
| Melanophryniscus Gallardo, 1961 | South American Redbelly Toads | 20
|
| Mertensophryne Tihen, 1960 | Snouted Frogs | 20
|
| Metaphryniscus Señaris, Ayarzagüena & Gorzula, 1994 | 1
| |
| Nectophryne Buchholz & Peters, 1875 | African Tree Toads | 2
|
| Nectophrynoides Noble, 1926 | African Live-bearing Toads | 13
|
| Nimbaphrynoides Dubois, 1987 | Nimba Toads | 2
|
| Oreophrynella Boulenger, 1895 | Bush Toads | 8
|
| Osornophryne Ruiz-Carranza & Hernández-Camacho, 1976 | Plump Toads | 6
|
| Parapelophryne Fei, Ye & Jiang, 2003 | 1
| |
| Pedostibes Günther, 1876 | Asian Tree Toads | 6
|
| Pelophryne Barbour, 1938 | Flathead Toads | 9
|
| Pseudepidalea Frost, et. al. 2006 | 16
| |
| Pseudobufo Tschudi, 1838 | False Toads | 1
|
| Rhinella Fitzinger, 1826 | Beaked Toads | 72
|
| Schismaderma Smith, 1849 | African Split-skin Toads | 1
|
| Truebella Graybeal & Cannatella, 1995 | 2
| |
| Werneria Poche, 1903 | Smalltongue Toads | 6
|
| Wolterstorffina Mertens, 1939 | Wolterstorff Toads | 3
|
อ้างอิง
แก้- ↑ Zweifel, Richard G. (1998). Cogger, H.G. & Zweifel, R.G.. ed. Encyclopedia of Reptiles and Amphibians. San Diego: Academic Press. pp. 91–92. ISBN 0-12-178560-2.
- ↑ "หนุ่มเปิบพิสดารต้มคางคกแกล้มเหล้าดับ". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-09-27. สืบค้นเมื่อ 2007-08-30.
- ↑ http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9510000013[ลิงก์เสีย]
- ↑ หน้า 325-326, วิทยาสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก โดย วีรยุทธ์ เลาหะจินดา (พ.ศ. 2552) ISBN 978-616-556-016-0
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้