เชนสถาน
เชนสถาน[1] หรือ ไชนมนเทียร (ฮินดี: जैन मन्दिर) คือศาสนสถานของศาสนาเชน[2] ในรัฐคุชราตและรัฐราชสถานใต้เรียกว่า เทรสาร (Derasar) ส่วนในรัฐกรณาฏกะ เรียกว่า พสาที (Basadi)[3] เชนสถานส่วนมากพบในอินเดียใต้ ในขณะที่ในอินเดียเหนือจะใช้ชื่อเก่าที่เรียกว่าทีลวาฑา (Dilwara) คำเรียกในภาษาสันสกฤตคือ "วสาตี" (Vasati)[4]
สถาปัตยกรรม
แก้
เชนสถานสร้างโดยใช้สถาปัตยกรรมที่หลากหลาย[5] ซึ่งลักษณะนั้นต่างกันโดนสิ้นเชิงในอินเดียเหนือและอินเดียใต้ และต่างกันเล็กน้อยกับในอินเดียตะวันตก โดยทั่วไปเชนสถานแบ่งได้สองประเภทคือ
- ศิขรพันทะ คือ เชนสถานที่สร้างโดยมีหอหรือโดมครอบ เรียกว่าศิขร
- ฆระ คือ เชนสถานที่ไม่มีโดม โดยทั่วไปหมายถึงศาลเจ้าเชนในบ้าน
เชนสถานแบบศิขรพันทะนิยมสร้างอย่างวิจิตร ประกอบด้วยเสาหินอ่อนจำนวนมากที่แกะสลักลวดลายต่าง ๆ ส่วนหลักของเชนสถานเรียกว่า "ครรภคฤห์" ซึ่งประดิษฐานเทวรูปหลัก (มูรติ) ของเทวสถาน การเข้าไปในส่วนครรภฤกห์ต้องชำระล้างร่างกายให้สะอาดก่อน และต้องสวมชุดบูชาซึ่งเป็นชุดสำหรับประกอบพิธีกรรมเท่านั้น
เชนสถานที่มีอายุมากกว่า 100 ปี มักได้รับการยกฐานะให้เป็นสถานที่แสวงบุญสำคัญของศาสนา เรียกว่า ตีรถะ
เทพประธานของเชนสถานเรียกว่า มูลนายก (mula nayak)[6]
มนสตมภ์ (Manastambha; เสาแห่งการเชิดชู) คือเสาที่สร้างด้านหน้าเชนสถาน ประกอบด้วย มูรติสี่องค์ สร้างหันไปในทิศทั้งสี่[7]
อ้างอิง
แก้- ↑ http://www.bangkokbiznews.com/news/detail/508189
- ↑ Babb, Lawrence A (1996). Absent lord: ascetics and kings in a Jain ritual culture. Published University of California Press. p. 66.
- ↑ "Basadi".
- ↑ "Architecture of the Indian Subcontinent - Glossary". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-03-06. สืบค้นเมื่อ 2019-02-25.
- ↑ Jain temples in India and around the world,Laxmi Mall Singhvi, Tarun Chopra, Himalayan Books, 2002
- ↑ Jaina Iconography, Volume 1 of Jaina-rūpa-maṇḍana, Umakant Premanand Shah, Abhinav Publications, 1987,p. 149
- ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-03. สืบค้นเมื่อ 2019-02-25.