อำเภอเด่นชัย

เด่นชัย (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดแพร่ เป็นศูนย์กลางการคมนาคมของจังหวัดแพร่ ทั้งทางถนน และ ทางรถไฟ มีสถานีรถไฟเด่นชัยเป็นสถานีประจำจังหวัดแพร่ และ ถนนที่เชื่อมไปยังจังหวัดต่างๆ ทั้งทางภาคเหนือตอนบนและกรุงเทพมหานคร

อำเภอเด่นชัย
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Den Chai
วัดพระธาตุสุโทนมงคลคีรีสามัคคีธรรม
คำขวัญ:  พระเจ้าแสนแซ่คู่บ้าน พระธาตุสุโทนคู่เมือง ประตูล้านนาลือเลื่อง ของพื้นเมืองไม้กวาด เด่นชัยสะอาดงามตา
แผนที่จังหวัดแพร่ เน้นอำเภอเด่นชัย
พิกัด: 17°58′42″N 100°3′30″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	แพร่
พื้นที่
• ทั้งหมด	265.6 ตร.กม. (102.5 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	34,412 คน
• ความหนาแน่น	129.56 คน/ตร.กม. (335.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	54110
รหัสภูมิศาสตร์	5405
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเด่นชัย เลขที่ 593 หมู่ที่ 8 ถนนยันตรกิจโกศล ตำบลเด่นชัย อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ 54110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

โดยแต่เดิมนั้น อำเภอเด่นชัย เป็นส่วนหนึ่งของอำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่ โดยได้แยกพื้นที่ตำบลเด่นชัย และตำบลแม่จั๊วะ ออกมาตั้งเป็น กิ่งอำเภอเด่นชัย เมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2506 และได้ยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอเด่นชัยเมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2508

ต่อมาในปี พ.ศ. 2516 ตำบลเด่นชัยได้แยกการปกครอง 5 หมู่บ้าน โดยตั้งเป็นตำบลไทรย้อย ในปี พ.ศ. 2522 บ้านห้วยไร่ หมู่ที่ 7 และอีก 4 หมู่บ้าน รวม 5 หมู่บ้านของตำบลแม่จั๊วะได้แยกจัดตั้งเป็นตำบลห้วยไร่ และบ้านปงป่าหวาย หมู่ที่ 5 และอีก 4 หมู่บ้านของตำบลเด่นชัยได้แยกจัดตั้งเป็นตำบลปงป่าหวายในปี พ.ศ. 2527 ทำให้มีการปกครองรวม 5 ตำบลจนถึงปัจจุบัน

และในปี พ.ศ. 2549 บ้านห้วยลากปืน หมู่ที่ 3 ตำบลห้วยไร่ ได้แยกจัดตั้งเป็นหมู่ที่ 10 บ้านห้วยลากปืนใน

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเด่นชัยตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสูงเม่น
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอสูงเม่น และอำเภอท่าปลา (จังหวัดอุตรดิตถ์)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองอุตรดิตถ์และอำเภอลับแล (จังหวัดอุตรดิตถ์)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอวังชิ้นและอำเภอลอง

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเด่นชัยแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 5 ตำบล 53 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนหลังคาเรือน	จำนวนประชากร
1.	เด่นชัย		Den Chai	11	4,757	12,245
2.	แม่จั๊วะ		Mae Chua	10	3,044	7,398
3.	ไทรย้อย		Sai Yoi	12	2,399	6,418
4.	ห้วยไร่		Huai Rai	10	1,807	5,293
5.	ปงป่าหวาย		Pong Pa Wai	10	1,825	5,375

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเด่นชัยประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเด่นชัย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเด่นชัย ตำบลแม่จั๊วะ และตำบลปงป่าหวาย
• เทศบาลตำบลแม่จั๊วะ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลแม่จั๊วะ
• เทศบาลตำบลปงป่าหวาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปงป่าหวาย (นอกเขตเทศบาลตำบลเด่นชัย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลเด่นชัย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเด่นชัย (นอกเขตเทศบาลตำบลเด่นชัย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่จั๊วะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่จั๊วะ (นอกเขตเทศบาลตำบลเด่นชัยและเทศบาลตำบลแม่จั๊วะ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลไทรย้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไทรย้อยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยไร่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยไร่ทั้งตำบล