พระพาย

พระพาย (เทวนาครี: वायु; "วายุ") เป็นเทพแห่งลมตามคติศาสนาฮินดู เป็นเทพแห่งธรรมชาติ เช่นเดียวกับพระพิรุณ (ฝน), พระอัคนี (ไฟ), พระแม่คงคา (น้ำ), พระแม่ธรณี (พื้นดิน)

พระพาย
เทวนาครี: वायु

พระวายุ ทรงกวางเป็นพาหนะ
ตำแหน่ง	เทพแห่งลม
จำพวก	เทพโลกบาล เทพคณะปัญจภูตะ และเทพคณะวสุ
วิมาน	ปวันโลก
อาวุธ	ธงสีขาว, ศรวายัพยาสตร์, พระขรรค์, หอก, คทา, ขอช้าง, วัชระ, ดอกบัว, ขวาน, ดาบ ฯลฯ
สัตว์พาหนะ	กวาง, แอนทิโลป, ม้าวลาหก, ราชรถเทียมม้า ๑,๐๐๐ ตัว,ราชรถเทียมกวาง
บิดา	พระกัศยปะ
มารดา	พระแม่อทิติ
คู่ครอง	พระแม่สวาสถี
บุตร	หนุมาน, ภีมะ ฯลฯ

พระพายเป็นบุตรของพระกัศยปะและพระแม่อทิติ มีหน้าที่ให้ลมแก่สามโลก ในวรรณคดีมหาภารตะ พระพายเป็นบิดาของภีมะ และในวรรณคดีรามเกียรติ์พระพายเป็นบิดาของ หนุมานและยังเป็นปู่ของมัจฉานุกับอสุรผัด

ตามคัมภีร์วิษณุปุราณะว่า พระพายเป็นกษัตริย์แห่งคนธรรพ์ สำหรับรูปร่างลักษณะของพระพาย มีแตกต่าง หลากหลายออกไป ในพระเวทระบุว่า พระพาย มีกายสีขาวลักษณะงดงามยิ่งนัก ทรงสัตว์พาหนะจำพวกแอนทิโลปหรือกวาง

นอกจากนี้แล้ว พระพายยังถือเป็นเทพประจำทิศตะวันตกเฉียงเหนือ (พายัพ) โดยคำว่า "พายัพ" เป็นภาษาสันสกฤต อ่านว่า "วายวฺย" เมื่อถอดความแล้วจะหมายถึง "ทิศของวายุ"