พม่าตอนบน

พม่าตอนบน (อังกฤษ: Upper Burma; พม่า: အထက်မြန်မာပြည်) บางครั้งเรียก พม่าแท้ (Real Myanmar) เป็นพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ของพม่า ครอบคลุมบริเวณมัณฑะเลย์และรอบนอก (ปัจจุบันคือภาคมัณฑะเลย์, ภาคซะไกง์ และภาคมะกเว) และอาจกล่าวอย่างกว้าง ๆ โดยรวมรัฐกะชีนและรัฐฉานไว้ด้วย

อังกฤษแบ่งเขตปกครองอาณานิคมในพม่าออกเป็นสามภูมิภาค ได้แก่ พม่าตอนบนสีส้ม พม่าตอนล่างสีชมพู และพื้นที่ชายแดนสีเขียว (ณ ปี พ.ศ. 2428)

ในภาษาพม่า ประชาชนที่มาจากพม่าตอนบนมักเรียกว่า อะญาต้า (အညာသား) ในขณะที่ประชาชนที่มาจากพม่าตอนล่างจะเรียกว่า เอาะต้า (အောက်သား)

บริเตนนำชื่อนี้มาใช้เพื่ออ้างถึงพื้นที่ตอนกลางและตอนเหนือของพม่า หลังจากสิ้นสุดสงครามอังกฤษ–พม่าครั้งที่สอง ใน พ.ศ. 2395 ดินแดนพม่าตอนล่างถูกจักรวรรดิบริติชยึด ขณะที่พม่าตอนบนยังคงเป็นอิสระ ภายใต้การปกครองของอาณาจักรโก้นบอง จนกระทั่งสิ้นสุดลงหลังสงครามอังกฤษ–พม่าครั้งที่สาม พ.ศ. 2428 พม่าตอนบนในประวัติศาสตร์มักเป็นที่รู้จักกันในฐานะอาณาจักรของชาวพม่า เพราะประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวพม่า (ในขณะที่พม่าตอนล่างเป็นที่มั่น และศูนย์กลางประวัติศาสตร์ของชาวมอญจนถึงพุทธศตวรรษที่ 24) ในขณะที่พื้นที่บริเวณพรมแดนตามที่รัฐบาลอาณานิคมกำหนดไว้ได้แก่พื้นที่ของชนกลุ่มน้อย เช่น รัฐกะชีน รัฐฉาน

ความแตกต่างระหว่างพม่าตอนบนกับพม่าตอนล่างยังมีอยู่ในบางหน่วยงานของรัฐบาล (เช่น กระทรวงศึกษาธิการของพม่า มีหน่วยงานที่ได้รับมอบหมายให้ประจำที่พม่าตอนบน และพม่าตอนล่าง) และหนังสือพิมพ์บางฉบับมีความแตกต่างกันในพม่าตอนบนและตอนล่าง เช่นในหนังสือพิมพ์ เดอะเมียนมาไทม์ แต่โดยส่วนใหญ่มักกล่าวถึงเหตุการณ์ และข่าวในพม่าตอนบนเป็นหลัก ในแง่ของความแตกต่างทางด้านภาษาศาสตร์มีความแตกต่างเล็กน้อย ระหว่างภาษาพม่าที่พูดในพม่าตอนบนกับตอนล่าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการเลือกคำศัพท์ (เช่นศัพท์เกี่ยวกับเครือญาติที่แยกกันระหว่างครอบครัวทางแม่และทางพ่อ ซึ่งไม่มีการพูดในพม่าตอนล่าง) อย่างไรก็ตามภาษาพม่ามีผู้พูดทั่วไปตามเขตแม่น้ำอิรวดี รวมถึงบริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำอิรวดี และเขตชายฝั่งพม่าตอนล่าง

ดูเพิ่ม

• พม่าตอนล่าง