ธเนศ วงศ์ยานนาวา

ศาสตราจารย์ ธเนศ วงศ์ยานนาวา (เกิด 22 มิถุนายน พ.ศ. 2500) เป็นศาสตราจารย์ประจำสาขาวิชาการเมืองการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ นักวิชาการชาวไทยที่มีความถนัดและผลงานทางด้านสังคมศาสตร์โดยเฉพาะด้านปรัชญาการเมือง ทฤษฎีสังคม ประวัติศาสตร์ความคิด โดยเฉพาะในเรื่องของแนวคิดหลังยุคนวนิยมหรือ โพสต์โมเดิร์น จนได้รับฉายาว่าเป็น "'เจ้าพ่อโพสต์โมเดิร์น'" คนหนึ่งของเมืองไทย นอกจากนี้เขายังมีความสนใจในเรื่องของวัฒนธรรมทางสังคมเช่น ดนตรี ภาพยนตร์ เพศ และอาหารอีกด้วย จนหลายคนกล่าวว่าเขาเป็นมากกว่าอาจารย์รัฐศาสตร์ โดยสามารถถ่ายทอดเรื่องราวอันหลากหลายผ่านศาสตร์ต่างๆ

ศาสตราจารย์ ธเนศ วงศ์ยานนาวา ป.ช., ป.ม.
เกิด	22 มิถุนายน พ.ศ. 2500 โรงพยาบาลราชวิถี อำเภอดุสิต จังหวัดพระนคร ประเทศไทย
สัญชาติ	ไทย
ชื่ออื่น	ธนา วงศ์ญาณณาเวช ธเนศ เขตยานนาวา
ศิษย์เก่า	มหาวิทยาลัยแคมบริดจ์ มหาวิทยาลัยวิสคอนซิน แมดิสัน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โรงเรียนอัสสัมชัญ
อาชีพ	อาจารย์, นักวิชาการ
มีชื่อเสียงจาก	เจ้าพ่อโพสต์โมเดิร์นประเทศไทย
บุตร	2
บิดามารดา	สมชาย วงศ์ยานาวา (บิดา) เนลลี่ เตมี (มารดา)

ธเนศยังเป็นบรรณาธิการรัฐศาสตร์สารของคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งเขียนคอลัมน์เกี่ยวกับดนตรีและภาพยนตร์ในสยามรัฐสัปดาห์วิจารณ์โดยใช้นามปากกา "ธนา วงศ์ญาณณาเวช" ซึ่งเป็นคำผวนของชื่อจริงและนามสกุลของธเนศเอง นอกจากนี้ธเนศยังมีรายการสัตตะ ใน Youtube ทำร่วมกับแขกผู้ดำเนินรายการอื่นๆ รวมไปถึงเป็นผู้จัดรายการร่วมกับช้างน้อย กุญชร ณ อยุธยา ในรายการ In Relationships ทางช่อง The Cloud ที่ชวนกันคุยในหลากหลายเรื่องราว

ประวัติ

ธเนศ วงศ์ยานนาวาเกิดเมื่อวันที่ 22 มิถุนายน พ.ศ. 2500 มีชื่อเล่นว่า ตู่ เป็นบุตรของสมชาย วงศ์ยานนาวาและเนลลี่ เตมี บิดาของธเนศเป็นคนไทยเชื้อสายจีนมีแซ่เดิมว่าแซ่เหลี่ยงประกอบอาชีพเป็นผู้รับเหมาก่อสร้าง ส่วนมารดาเป็นลูกครึ่งเชื้อสายสิงคโปร์และอินโดนีเซีย ซึ่งธเนศเป็นบุตรคนกลางจากพี่น้อง 3 คน โดยพี่สาวของธเนศได้เสียชีวิตด้วยโรคตับในวัยทารกและน้องชายชื่อ ธนา วงศ์ยานนาวา ซึ่งมีอายุห่างจากธเนศ 9 ปี

ธเนศเข้าศึกษาในระดับอนุบาลที่โรงเรียนสมถวิล ระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญ โดยเลือกเรียนสายวิทย์-คณิต ซึ่งในตอนแรกนั้นธเนศคิดและตัดสินใจเรียนต่อสายพาณิชย์ แต่เมื่อพ่ออยากให้เรียนสูงๆ ธเนศจึงตกลงใจสอบเข้าเรียนสายวิทย์ แล้วก็ย้ายมาเรียนศิลป์-คณิต ระดับชั้นมัธยมปลายในปีสุดท้าย และเขาเป็นรุ่นพี่ใกล้ ๆ กับไชยันต์ ไชยพร (อายุห่างกันเพียง 2 ปี) เมื่อใกล้จบชั้นมัธยมปลาย ธเนศตั้งใจจะเรียนต่อมหาวิทยาลัยอัสสัมชัญจึงไม่สนใจการเตรียมตัวเอนทรานซ์ และเขาก็สอบติดมหาวิทยาลัยอัสสัมชัญตามที่หวังไว้ ทว่าช่วงชีวิตของเด็กม.6 สิ่งหนึ่งที่ทุกคนต้องทำนั่นก็คือเอนทรานซ์ ธเนศก็เป็นเหมือนเด็กทั่วๆไปที่ต้องเลือกเอนทรานซ์ตามวิถีชีวิตของเด็กม.6 แต่ที่แปลกมากคือเขาตัดสินใจเลือกดิ่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 5 อันดับรวด ด้วยเหตุผลง่ายๆ คือ "ชอบดูหนัง" ซึ่งแถบสยามมีแหล่งท่องเที่ยวที่เหมาะสมกับความชอบ ไม่ว่าจะเป็นโรงภาพยนตร์ลิโด, โรงภาพยนตร์สกาล่า โดยอยู่ใกล้ที่เที่ยวและที่กินมากกว่ามหาวิทยาลัยอื่นในสมัยนั้น จนผลเอนทรานซ์ปรากฏว่าเขาสอบติดในสาขาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เขายังกล่าวอีกว่าที่เขาสอบติดเพราะความ "ฟลุ้ค" เนื่องจากสมัยที่ธเนศเรียนที่โรงเรียน ไม่ค่อยสนใจการเรียนมากนัก เขามักโดดเรียนไปกินเที่ยว อยู่เป็นประจำ จนมีผลการเรียนวิชาเคมี เพียง 6 คะแนน และวิชาภาษาไทยเพียง 3 คะแนนเท่านั้น จากคะแนนเต็ม 100 คะแนน และเช่นเดียวกันในสมัยที่เขาเรียนที่รัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เขาก็ยังคงกินๆเที่ยวๆเป็นกิจวัตรตามเดิม ประกอบกับยังได้สนิทสนมกับไชยันต์ ที่เป็นทั้งรุ่นน้องและเพื่อนสมัยที่คณะรัฐศาสตร์ (ถึงแม้ว่าทั้งสองจะมีแนวคิดทางการเมืองที่ต่างกัน) แต่ในที่สุดธเนศก็จบโดยได้รับปริญญาเกียรตินิยมอันดับสอง B.A.(Second-class Honors), Sociology and Anthropology, Chulalongkorn University

ภายหลังจบการศึกษาธเนศได้เข้าทำงานที่สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นเจ้าหน้าที่ช่วยเหลือในค่ายผู้ลี้ภัยในเขตภาคอีสานช่วงสงครามครามอินโดจีนครั้งที่สาม และเข้าศึกษาระดับปริญญาโทที่คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์แต่ได้เลิกเรียนกลางคัน ซึ่งเขาให้เหตุผลว่า "ไม่ชอบอาจารย์ที่สอน" การที่เขาเลิกเรียนกลางคันนั้นทำให้เขาใช้ชีวิตล่องลอย และเป็นสาเหตุที่ทำให้พ่อและแม่ของเขาทะเลาะกัน ดังนั้นพ่อของเขาจึงส่งเขาให้ไปเรียนที่สหรัฐ เขาจึงได้เข้าศึกษาระดับปริญญาโทสาขาสังคมวิทยาที่มหาวิทยาลัยวิสคอนซิน แมดิสัน สหรัฐ M.S. (Sociology), University of Wisconsin Madison, U.S.A. โดยหัวข้อวิทยานิพนธ์ของเขาคือ "Evolving views of "historicism": Althusser's criticisms of Gramsci" ซึ่งขณะนั้นเขามีความสนใจและคลั่งไคล้ในทางความคิดและทฤษฎีของ Marxism เป็นอย่างมาก (ก่อนที่จะหันมาเปลี่ยนเป็น Foucauldian รวมทั้ง Postmodernism ในช่วงสมัยที่เรียนปริญญาเอก) และที่วิสคอนซินแห่งนี้ธเนศก็ยังได้ไชยันต์เป็นทั้งรุ่นน้องมหาลัยรวมถึงเพื่อนร่วมหอพักอีกด้วย เมื่อสำเร็จการศึกษาธเนศได้กลับมายังประเทศไทยเพื่อสมัครเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัยที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเป็นที่แรก แต่โดนปฏิเสธโดยทางมหาวิทยาลัยให้เหตุผลว่าเพราะเขามารยาทไม่ดี ไม่ไปลามาไหว้ ไม่ทักทายสวัสดีผู้ใหญ่ตามขนบธรรมเนียมไทยเดิม ในระหว่างนี้ด้วยความที่ว่าเขาเป็นคนชอบเที่ยว เขาจึงได้ไปสมัครเป็นไกด์ในบริษัททัวร์แห่งหนึ่งด้วย แต่ไม่ผ่านการสัมภาษณ์ ซึ่งบริษัทก็ให้เหตุผลว่าเป็นเรื่องของบุคลิก และหลังจากนั้นในที่สุดเขาก็ได้มาสมัครเป็นอาจารย์ จนได้รับการบรรจุเป็นอาจารย์สาขาวิชาการเมืองการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นเวลา 5 ปี ก่อนจะเดินทางไปศึกษาต่อระดับปริญญาเอกในสาขาทฤษฎีการเมืองและสังคมที่มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ซึ่งเขาให้เหตุผลว่า "เรียนตามแฟน" โดยในตอนแรกนั้นเขาได้รับทุนไปเรียนปริญญาเอกที่มหาวิทยาลัยฮาวาร์ด แต่เขาเลือกที่จะไม่ไปเพราะแฟนเขาไม่ได้ทุนนั้น โดยทั้งสองวางแผนจะไปเรียนที่ประเทศเดียวกัน สุดท้ายแล้วเขาไปเรียนที่อังกฤษ ส่วนแฟนก็ไปเรียนที่อเมริกาแทนที่จะเป็นไปตามที่ตกลงกันเอาไว้ โดยเขาให้เหตุผลว่า "การอยู่ด้วยกัน (ตัวติดกัน) ทำให้เบื่อหน่ายกันเร็ว" หลังจากเขาได้ศึกษาในปริญญาเอกก็เกิดปัญหาการทำวิทยานิพนธ์ โดยหัวข้อวิทยานิพนธ์ของเขาคือ "Talking Foucault Comically" ซึ่งวิทยานิพนธ์ชิ้นนี้ไม่สามารถจำแนกได้อย่างชัดเจนว่าเป็นสาขาวิชาแบบใดแบบหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นปรัชญา รัฐศาสตร์ ประวัติศาสตร์ หรือสังคมศาสตร์อื่นๆ อันเนื่องมาจากเขาพบว่าแนวคิดของตัวเอง (วิทยานิพนธ์) นั้น ไม่ได้จำกัดเฉพาะทางแค่ในสาขาใดสาขาหนึ่ง ซึ่งยิ่งทำให้เขารู้ว่าตัวเองเป็นนักคิดที่ไม่ได้จำกัดกรอบใด พูดให้ถึงที่สุดก็คือเขามีความเป็นสหวิทยาการ (Interdisciplinary) ซึ่งโชคไม่ดีที่ในการทำวิทยานิพนธ์ที่เคมบริจน์นั้นมีความคับแคบและเคร่งครัด ไม่ให้คิดข้ามกรอบในสาขาที่ตนเองศึกษาอยู่ รวมทั้งมหาวิทยาลัยแคมบริดจ์นั้นก็เป็นมหาวิทยาลัยอนุรักษ์นิยมจนเกินไป สุดท้ายวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกของเขาก็ไม่ได้รับการพิจารณาให้สอบป้องกันดุษฎีนิพนธ์ เพราะเหล่าอาจารย์เห็นว่าไม่ตรงสาขาวิชาใด มีการถกเถียงกันว่าจะให้ธเนศโอนย้ายไปสังกัดในภาควิชาใด เพราะเป็นสหวิทยาการ สุดท้ายมีการตั้งคณะกรรมการสอบสวนและต้องการให้แก้ไขให้ตรงกับสาขาวิชา ทำให้ธเนศสำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาโทแทน M.Phil (Social & Political Theory), University of Cambridge, England ธเนศได้กลับมาสอนที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จนเกษียณอายุราชการในปี พ.ศ. 2560

คุณูปการของธเนศ วงศ์ยานนาวา คือการกล้าสอนในสิ่งที่คนอื่นเลี่ยงไม่พูด สอนให้ศิษย์ตรวจสอบรากความเชื่อ ด้วยเหตุผลง่ายๆ ว่าโลกไม่ได้มีเพียงมิติเดียว ทุกคนต่างกัน และทุกสิ่งมีที่มาโดยไม่อาจพิจารณาแยกส่วน เขามักชำแหละเรื่องราวที่สอนอย่างถึงลูกถึงคน หยิบเม็ดฝุ่นจนกระทั่งผืนจักรวาลมาเชื่อมแบบสหวิทยาการได้อย่างน่าสนใจ และการถ่ายทอดข้อมูลต่างๆ อย่างจัดจ้านทำให้เขากลายเป็นนักวิชาการสายป๊อปที่มีคนแห่แหนไปฟังเสวนาจนล้นสถานที่จัดอยู่เสมอ และการวางตัวที่เป็นมิตร เข้าถึงง่าย ผูกสัมพันธ์กับเพื่อนทั้งรุ่นเดียวกันและต่างรุ่นได้ดี ทำให้เพื่อนนักวิชาการหลายคนมองว่าเขาเป็นหนึ่งในตัวละครที่มีสีสันที่สุดในแวดวงวิชาการไทยร่วมสมัย

บทบาท

อาจารย์มหาวิทยาลัย

ธเนศดำรงตำแหน่งเป็นศาสตราจารย์ประจำสาขาวิชาการเมืองการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยวิชาส่วนใหญ่ที่ธเนศรับผิดชอบจะเป็นเรื่องของทฤษฏีสังคม แนวคิดและปรัชญาการเมือง นอกจากนี้ธเนศดำรงตำแหน่งเป็นบรรณาธิการของรัฐศาสตร์สารซึ่งเป็นวารสารของคณะรัฐศาสตร์อีกด้วย

ผลงาน

หนังสือภายใต้ชื่อ "ธเนศ วงศ์ยานนาวา"

• เช เกวารา กับความตาย, (ปทุมธานี: นาคา, 2541) [พิมพ์ครั้งที่ 1] (กรุงเทพฯ: เดอะ ยิปซี, 2550) [พิมพ์ครั้งที่ 3 พร้อมเพิ่มเนื้อหา]
• ปฏิวัติบริโภค: จากสิ่งของฟุ่มเฟือยมาสู่สิ่งจำเป็น, (กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร, 2550)
• เพศ: จากธรรมชาติ สู่จริยธรรม จนถึงสุนทรียะ, [พิมพ์ครั้งที่1: มติชน, 2551], [พิมพ์ครั้งที่2 พร้อมเพิ่มเนื้อหา: สมมติ, 2556]
• ความไม่หลากหลายของความหลากหลายทางวัฒนธรรม, (กรุงเทพฯ: สมมติ, 2552)
• 1968: เชิงอรรถการปฏิวัติ, (กรุงเทพฯ: สมมติ, 2552)
• ศิลปะกับสภาวะสมัยใหม่: ความย้อนแย้งและความลักลั่น (กรุงเทพฯ:สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย?, 2552) เล่มนี้มีผู้ที่ซื้อความไม่หลากหลายของความหลากหลายทางวัฒนธรรม และ1968: เชิงอรรถการปฏิวัติ พร้อมกันภายในงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติเท่านั้น
• ความรัก ความรู้ ความตาย (กรุงเทพฯ: ศยาม, 2553)
• ความสมเหตุสมผลของความชอบธรรม (การครอบงำ), (กรุงเทพฯ: คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2554)
• ม(า)นุษย์โรแมนติค, (กรุงเทพฯ: ศยาม, 2556)
• เขียนหญิง : อำนาจ โยนี และการเขียนของลึงค์, (กรุงเทพฯ: Unfinished project, 2556)
• Max Weber: วิถืแห่งการบำเพ็ญตบะและอาชีพทางการเมือง, (กรุงเทพฯ: ศยาม, 2556)
• เมื่อฉันไม่มีขน ฉันจึงเป็นศิลปะ, (กรุงเทพฯ: สมมติ, 2557)
• On People ว่าด้วยประชาชน, (กรุงเทพฯ: สมมติ, 2558)
• ความสมเหตุสมผลของความชอบธรรม (การครอบงำ) : On Legitmacy ว่าด้วยความชอบธรรม, (กรุงเทพฯ: สมมติ, 2559)
• ว่าด้วยความหลากหลายทางวัฒนธรรม, (กรุงเทพฯ: สมมติ, 2560)
• On Happiness ว่าด้วยความสุข, (กรุงเทพฯ: สมมติ, 2560)
• On MONOTHEISM ว่าด้วยเอกเทวนิยม, (กรุงเทพฯ: สมมติ, 2562)
• On Academic Capitalism in the Age of Neoliberalism ว่าด้วยทุนนิยมมหาวิทยาลัยในสภาวะเสรีนิยมใหม่, (กรุงเทพฯ: สมมติ, 2566)

หนังสือภายใต้นามปากกา "ธนา วงศ์ญาณณาเวศ"

• หนังอาร์ตไม่ได้มาเพราะโชคช่วย: ว่าด้วยการขึ้นมาเป็นศิลปะของภาพยนตร์ในสังคมบริโภค, (กรุงเทพฯ: Unfinished Project Publishing, 2551)
• ใต้เตียงนักดนตรี เล่ม 1, (กรุงเทพฯ: openbooks, 2554)
• ใต้เตียงนักดนตรี เล่ม 2, (กรุงเทพฯ: openbooks, 2555)

บทความนำเสนอ, งานวิจัยและตำรา

• "ปัญหาผู้ลี้ภัย" ใน การศึกษาเปรียบเทียบผู้อพยพทางบกในค่ายอพยพคนลาว คนเขมร และคนเวียดนาม ใน กรุงเทพฯ, สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2525
• "การวิเคราะห์ซับเจค (subject) : ทฤษฎีที่ใช้ทฤษฎีว่าด้วยอำนาจของ มิเชล ฟูโก", คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2532
• "ผีของมาร์กและผีในมาร์ก : ข้อวิจารณ์ประวัติศาสตร์นิยมของพ็อพเพอร์และอัลธุสแซร์", โครงการวิจัยเสริมหลักสูตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2540
• "ประวัติศาสตร์นิยม : จาก Giambattista Vico สู่ Antonio Gramsci", โครงการวิจัยเสริมหลักสูตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2541
• "ประวัติศาสตร์และสหวิทยาการ : ชาตินี้เราคงรักกันไม่ได้ ", โครงการวิจัยเสริมหลักสูตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2542
• "รัฐกับธุรกิจ : ศีลธรรมแห่งวิชาการทางสังคมศาสตร์ ; ไปดูนาวาเสรีประชาธิปไตยล่มที่ปากอ่าว",คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์,2546
• "แนวคิดเรื่องความชอบธรรม (The concept of legitimacy"), สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข, 2547
• "รากฐานปรัชญาการเมืองของ Antonio Negri กับ Empire", คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2547
• "แนวคิดทางการเมืองและสังคมของตะวันตก 2" [Logos],ใน แนวคิดทางการเมืองและสังคม, นนทบุรี : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2547
• "การสร้าง"ซับเจค" : บทวิพากษ์ Foucault และการวิเคราะห์"ซับเจค"จากภาพ Las Meninas ", คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2548
• "ความรู้ต้อง (ไม่) ห้าม: จักรญาณนิยม", เอกสารประกอบคำบรรยาย “โครงการจัดประชุมวิชาการระดับชาติ เวทีวิจัยมนุษยศาสตร์ ครั้งที่ 2 โรงแรมโลตัส ปางสวนแก้ว เชียงใหม่ วันที่ 9-11 สิงหาคม พ.ศ. 2548
• "การรวมศูนย์ศิลปะของการกระจายตัวของศิลปะและการเมือง : จากสภาวะสมัยหลังใหม่สู่สภาวะสมัยใหม่", คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2549
• "บทวิพากษ์ปรัชญา/ตรรกะของระบอบเสรีประชาธิปไตย", คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2551

บทความ

• "Historicism หลังเฮเกล รันเก และโครเช่" ใน รัฐศาสตร์สาร 9, 3 (ก.ย.-ธ.ค.26) 1-36
• "อ่านงานฟูโก้" ใน วารสารธรรมศาสตร์ 14, 3 (ก.ย. 2528) 36-57
• "มิเชล ฟูโกต์: ปัญญาชน ความจริงและอำนาจ" ใน วารสารเศรษฐศาสตร์การเมือง ปีที่ 5 ฉบับที่ 1-2 (ต.ค. 28-มี.ค. 29) 142-154
• "บทส่งท้าย ตรรกะของการกดบังคับ ฟูโก้และเฟมินิส" ใน รัฐศาสตร์สาร 12, 13 (เม.ย.29-30) 166-178
• "มิเชล ฟูโก้และอนุรักษนิยมใหม่" ใน วารสารเศรษฐศาสตร์การเมือง 6,3-4 (ต.ค.31) 16-37
• "นำเที่ยวสวนจูราสสิคดูสัตว์ประหลาดดึกดำบรรพ์และสัตว์โลกปัจจุบัน" ใน สังคมศาสตร์ปริทัศน์ 17,1 (ก.ค.-ธ.ค.37) 101-107
• "กรุณาอย่ามีทฤษฎีที่เป็นนามธรรม: เราเป็นชาวอังกฤษ", สังคมศาสตร์ปริทัศน์ 17,1 (ก.ค.-ธ.ค.37) , 15-24
• "ภาพตัวแทน แทนสิ่งที่แทนไม่ได้" ใน จุลสารไทยคดีศึกษา 12, 1 (ส.ค.-ต.ค. 2538) 16-18
• "ประชาธิปไตยไทยหลังสมัยใหม่" ใน จินตนาการสู่ปี 2000 : นวกรรมเชิงกระบวนทัศน์ด้านไทยศึกษา?, ชัยวัฒน์ สถาอานันท์, บรรณาธิการ, (กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, 2539)
• "ความรัก/ความรู้/ความตาย : เมื่ออาทิตย์เริ่มอัสดง" ใน วารสารสังคมศาสตร์ 30,2 (พ.ค.39) 1-25
• "มนุษย์โรแมนติคกับการบริโภคภาพเสรี" ใน จุลสารไทยคดีศึกษา 13, 3 (ก.พ.-เม.ย. 2540) 10-15
• "ภาพตัวแทนของตูด" ใน เผยร่าง-พรางกาย: ทดลองมองร่างกายในศาสนา ปรัชญาการเมือง ปรวัติศาสตร์ ศิลปะ และมานุษยวิทยา, ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล, บรรณาธิการ, (กรุงเทพ: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ, 2541)
• " "ผีของมาร์กซ์" และ "ผีในมาร์กซ์" ข้อวิจารณ์ประวัติศาสตร์นิยมของพ็อพเพอร์และอัลธุสแซร์" ใน รัฐศาสตร์สาร 20, 2 (2541) 1-55
• "ประวัติศาสตร์นิยม: จากวิโก้สู่กรัมชี่" ใน รัฐศาสตร์สาร 20, 3 (2541) 35-100
• "ห้องสมุด: โลกที่ไร้เสียง" ใน รัฐศาสตร์สาร 21, 1 (2542) 301-313
• " "ท่อง" ไปในแดนโพสต์โมเดิร์น: ความเหมือน/อัตลักษณ์และความแตกต่างในการเมือง" ใน รัฐศาสตร์สาร 21, 2 (2542) 333-382
• "อาณาเขตสาธารณะ/ประชาสังคมและนักมานุษยวิทยากับคนชายขอบ" ใน จุลสารไทยคดีศึกษา 15, 4 (พ.ค.-ก.ค. 2542) 16-37
• "อภัยวิถี: เทววิทยาทางการเมือง ความทรงจำและความหลงลืมของประวัติศาสตร์ไทย" ใน รัฐศาสตร์สาร 22, 1 (2543) 130-183
• "ปัญญาชนตะวันตกกับสภาวะสมัยใหม่: ความขัดแย้งและความต้องการ" ใน รัฐศาสตร์สาร 22, 3 (2543) 342-406
• "Carl Schmitt: การเผชิญหน้ากับความลักลั่นของสภาวะสมัยใหม่" ใน วารสารสังคมศาสตร์ 32, 1 (ม.ค.-มิ.ย. 2544) 107-153
• "ประวัติศาสตร์ครอบครัวตะวันตก: ประวัติศาสตร์คนใช้และการใช้คน" ใน รัฐศาสตร์สาร 23, 3 (2545) 1-49
• "ความเป็นอนิจจัง ของอาหารจีนชั้นสูงในกรุงเทพ : การเดินทางสู่เส้นทางของอาหารประชาธิปไตย" ใน จุลสารไทยคดีศึกษา 18, 4 (พ.ย. 2545-ม.ค.2546) 42-51 และ ศิลปวัฒนธรรม 24, 4 (ก.พ. 2546) 132-145
• "ประวัติศาสตร์และสหวิทยาการ: ชาตินี้เราคงรักกันไม่ได้" ใน รัฐศาสตร์สาร 24, 2 (2546) 297-334
• "อำนาจอธิปไตยกับสภาวะสมัยใหม่: พื้นที่ลักลั่นและความเป็นตัวตน" ใน รัฐศาสตร์สาร 24, ฉบับพิเศษ (พ.ย.2546) 205-276
• "ชาติพันธุ์วรรณาในความเป็นซับเจคของนักมานุษยวิทยา: จริยธรรม ระหว่างการหาความจริงและการสร้างความจริง" ใน รัฐศาสตร์สาร 24, 3 (2546) 154-189
• "ประวัติศาสตร์และ "สัตสังคม" ของคาร์ล มาร์กซ์ ช่วงต้น บทวิจารณ์อุกฤษฏ์ แพทย์น้อย" ใน วารสารสังคมศาสตร์ 34, 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2546) 55-72
• "Michael Hardt & Antonio Negri ในฐานะ "Return of the Jedis": เมื่อ Empire ถูก Strike Back" ใน วารสารสังคมศาสตร์ 34, 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2546) 112-162
• "องค์รวม/องค์ขาด/องค์อนันต์" ใน วารสารสังคมศาสตร์ 15, 1 (ม.ค.-มิ.ย. 2547) 63-111
• "Michel Foucault กับรัฐเสรีนิยมใหม่ : วินัย/วิชา และสภาวะปกติ/สภาวะที่ผิดปกติ" ใน ดำรงวิชาการ 3, 5 (ม.ค. - มิ.ย. 2547) 271-290
• "สภาวะสมัยใหม่ของวัฒนธรรมการอ่าน : ห้องสมุดกับการเผชิญหน้ากันของ ตา และ หู" ใน วารสารไทยคดีศึกษา 1, 2 (เม.ย.-ก.ย. 2547) 67-92
• "การจัดระเบียบเพศในศิลปะ: จากภาพนู้ดสู่ภาพระดับ X" ใน รัฐศาสตร์สาร 25, 2 (2547) 204-223
• "รากฐานปรัชญาการเมืองของ Antonio Negri กับ Empire" ใน รัฐศาสตร์สาร 25, 3 (2547) 180-255
• "รัฐเสรีนิยมใหม่ ทรัพยากรมนุษย์และชุมชน." ใน ฟ้าเดียวกัน 2, 4 (ต.ค.-ธ.ค. 2547) 112-124
• "The heart of the king is unsearchable" ใน ฟ้าเดียวกัน 3, 4 (ต.ค.-ธ.ค. 2548) 124-140
• " "เหลี่ยมมุม" ของตัวต่อเลโก (Lego) : อำนาจท้องถิ่นกับจักรวรรดิ " ใน พระอัจฉริยคุณในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว : เอกสารการสัมมนาทางวิชาการเนื่องในโอกาสเฉลิมฉลองศุภวาระ 200 ปี แห่งพระราชสมภพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, จันทนี สุวรรณวาสี, บรรณาธิการ, (กรุงเทพฯ: สถาบันไทยคดีศึกษา, 2548)
• "การแลกเปลี่ยนทางความคิดกับความ "ทัศนะ 'ชุมชน' กับการปกครองชีวญาณ : อำนาจที่ซ่อนเร้นในสาธารณสุขไท" ใน รัฐศาสตร์สาร 27, 1 (2549) 40-53
• " (การร่วม) เพศนอกสถาบันการแต่งงานในฐานะ 'ระเบิด': จากประวัติศาสตร์ 'การสำเร็จความใคร่ด้วยตนเอง' ถึง..." ใน รัฐศาสตร์สาร 27, 3 (ก.ย.-ธ.ค.2549) 1-55
• "สิงคโปร์ : ภาพฝันของประเทศด้อยพัฒนาจากภาพสะท้อนของคนเดินทาง" DOME 6 (เม.ย.-มิ.ย.49) 50-60
• " ฐานทางความคิดของ "ประชาธิปไตยแบบปรึกษาหารือ" " ใน วารสารสถาบันพระปกเกล้า 4, 3 (ก.ย.-ธ.ค. 2549) 77-90
• "การ "ครอบ", "ครัว" "ไฟ": จากตะวันตกสู่ตะวันออก" ใน จักรวาลวิทยา : บทความเพื่อเป็นเกียรติแก่ นิธิ เอียวศรีวงศ์, ธเนศ วงศ์ยานนาวา, บรรณาธิการ, (กรุงเทพฯ: มติชน, 2549)
• "วัฎจักรของทฤษฎีและประวัติศาสตร์ของชนชั้นกลาง : จากการปฏิวัติฝรั่งเศสสู่พฤษภาทมิฬ 19 กันยายน" ใน ศึกษา รู้จัก วิพากษ์คนชั้นกลาง : รวมบทความจากการสัมมนาทางวิชาการ,นลินี ตันธุวนิตย์, บรรณาธิการ,นพชัย แดงดีเลิศ, บรรณาธิการต้นฉบับ, (กรุงเทพฯ: คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2550)
• " ปรับ 'ลิ้นจีน'ให้เป็น 'ลิ้นไทย'" ใน ข้ามขอบฟ้า : 60 ปี ชิเกฮารุ ทานาเบ, ขวัญชีวัน บัวแดง และ อภิญญา เฟื่องฟูสกุล, บรรณาธิการ, (กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), 2550)
• "การรวมศูนย์ศิลปะของการกระจายตัวของศิลปะและการเมือง : จากสภาวะหลังสมัยใหม่สู่สภาวะสมัยใหม่" ใน รัฐศาสตร์สาร 29, ฉบับพิเศษ (2551) 203-274
• " 'จากประเพณีประดิษฐ์' สู่ความหลากหลายของ 'วัฒนธรรม' อาทิ 'วัฒนธรรมทางสายตา' " ใน รัฐศาสตร์ธรรมศาสตร์ 60 ปี / รัฐศาสตร์สาร 30 ปี, เล่ม 4 , (กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2552), pp. 317-391

ผลงานแปล

• มิเชล ฟูโก,"ว่าด้วยการปกครอง (On Governmentality)," แปลโดย ธเนศ วงศ์ยานนวา ใน จุลสารไทยคดีศึกษา 4,2 (ธ.ค.2529) 96-103
• มิเชล ฟูโก้. "ว่าด้วยการปกครอง." แปลโดย ธเนศ วงศ์ยานนาวา ใน วารสารสังคมศาสตร์ 30 (3) 114-120

ผลงานภาษาอังกฤษ

• Kenneth Kim and Thanes Wongyannava, "Perceptions of mother-daughter relations and pubertal development" in The Family System Test FAST: Theory and Application edited by Thomas M. Gehring, Marianne Debry and Peter K. Smith (East Sussex: Brunner-Routledge, 2001), pp. 149-156.
• "Perceptions of Antisocial and Bullying Behavior in 8- and 14-Year-Old Children in Rural North Thailand" International Journal of Adolescence and Youth Vol.8 (2000) 129-137.
• "Postmodernization as the Anglo-Americanization of Contemporary French Thought and the Re-Modernization of Postmodern Thai Studies: A Historical Trajectory of Thai Intellectuals", Paper presented at International Conference on Postmodern and Thai Studies, December 13-14, 2003, Surasammanakan Convention Center, Suranaree University of Technology, Nakhon Ratchasima, Thailand.
• Thanes Wongyannava, "Policing the Imagined Family and Children in Thailand: From Family Name to Emotional Love" in Imagining Communities in Thailand Ethnographic Approaches edited by Shigeharu Tanabe (Chiang Mai, Thailand: Mekong Press, 2008), 22-40.
• Thanes Wongyannava, "Wathakam: The Thai Appropriation of Foucault's "Discourse"" in The Ambiguous Allure of the West: Traces of the Colonial in Thailand edited by Rachel V. Harrison and Peter A. Jackson, (University Press Scholarship Online: September 2011), DOI: 10.5790/hongkong/9789622091214.001.0001

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2555 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2552 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2552 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)

แหล่งข้อมูลอื่น

ผลงาน

• รัฐประหาร 19 กันยา ในสายตาของ ธเนศ วงศ์ยานนาวา เก็บถาวร 2007-09-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ภาพตัวแทนของตูด (excerpt)
• ความเป็นอนิจจัง ของ อาหารจีนชั้นสูง ในกรุงเทพฯ : การเดินทางสู่เส้นทางของ อาหาร "ประชาธิปไตย"
• Blog รวมบทความ
• บทความ "ความรู้ต้อง (ไม่) ห้าม: จักรญาณนิยม"