คำฝอย

คำฝอย
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Asterids
อันดับ:	Asterales
วงศ์:	Asteraceae
เผ่า:	Cynareae
สกุล:	Carthamus
สปีชีส์:	C.  tinctorius
ชื่อทวินาม
Carthamus tinctorius L.
แผนที่แสดงการปลูกคำฝอย
ชื่อพ้อง
Cathamus tinctorius L.

Carthamus tinctorius

คำฝอย (ชื่อวิทยาศาสตร์: Carthamus tinctorius) เป็นไม้ล้มลุก ในวงศ์ทานตะวัน (Asteraceae) มีความสูง 40-130 เซนติเมตร ลำต้นเป็นสันแตกกิ่งก้านมาก ใบเดี่ยวเรียงสลับรูปวงรี ใบหอก หรือขอบขนาน ขอบใบหยักฟันเลื่อย ปลายเป็นหนามแหลม ใบประดับแข็งเป็นหนาม รองรับช่อดอก ดอกเป็นดอกช่อ มีดอกย่อยขนาดเล็ก ๆ จำนวนมาก ออกที่ปลายยอด ดอกอ่อนเป็นสีเหลืองแล้วเปลี่ยนเป็นสีแดงภายหลัง ผลแห้งไม่แตก เมล็ดเป็นรูปสามเหลี่ยม สีขาว ขนาดเล็ก

สารสีเหลืองส้มในกลีบดอกคือคาร์ทามินและ แซฟฟลาเวอร์เยลโลว์ ใช้แต่งสีอาหาร โดยนำดอกมาแช่น้ำร้อนและใช้ทำสีย้อมผ้ามาแต่โบราณ ซึ่งดอกคำฝอยแห้ง พบปรากฏเรียกอยู่ในพระคัมภีร์ทางการแพทย์แผนไทยในชื่อว่า "โกฐกุสุมภ์" นอกจากนี้แล้ว ดอกของคำฝอยยังทำมาชงน้ำร้อนดื่มเพื่อสุขภาพได้แบบเก็กฮวยหรือน้ำชาได้อีกด้วย

วรรณกรรม

คำฝอย ยังกลายมาเป็นชื่อบทในวรรณกรรมของญี่ปุ่นเรื่อง "ตำนานเก็นจิ" (ญี่ปุ่น: 源氏物語) ตอน "ซูเอ็ตสึมูฮานะ" (末摘花) ด้วย ซึ่งแปลได้ว่า "คำฝอย" อันเป็นบทที่ 6 จากทั้งหมด 54 บท

แหล่งข้อมูลอื่น

• Complementary and Alternative Healing University (Chinese Herbology)
• Ahmed M. Zahran, M. F. Omran, S. Z. Mansour and N. K. ‎Ibrahim. Effectiveness of Carthamus tinctorius L. in the ‎Restitution of Lipid Composition in Irradiated Rats. Egypt. ‎J. Rad. Sci. Applic., 20(1): 75-94 (2007).‎
• Safflower production (in the United States) เก็บถาวร 2008-08-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Safflower field crops manual
• UN FAO statistics on safflower production
• Globe and Mail: "Calgary firm turns safflower into insulin"
• List of Chemicals in Safflower (Dr. Duke's Databases) เก็บถาวร 2004-11-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน