ไอ้ด่างเกยชัย
ไอ้ด่างเกยชัย เป็นชื่อเรียกของจระเข้ตัวใหญ่ตัวหนึ่ง ที่เคยอาละวาดกินคนที่แม่น้ำน่าน บ้านเกยชัย จังหวัดนครสวรรค์ เมื่อสมัยรัชกาลที่ 5 (ปัจจุบันคือ ตำบลเกยไชย อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์) ซึ่งผู้คนเชื่อว่าเป็นจระเข้เจ้า ที่ได้ชื่อว่า ไอ้ด่าง เพราะปลายจมูกมันมีดวงด่างสีขาวเป็นจุดเด่น ภายหลังถูกปราบได้ด้วยหอกของหมอจระเข้ 2 คน และได้ตัดหัวเก็บไว้ ว่ากันว่ามีความใหญ่ถึงขนาดหัวถึงหางสามารถนอนขวางลำน้ำจากฝั่งหนึ่งถึงฝั่งหนึ่งได้
| สปีชีส์ | จระเข้ |
|---|---|
| สายพันธุ์ | จระเข้น้ำจืด |
| เกิด | ไม่ทราบ จังหวัดนครสวรรค์ ประเทศสยาม |
| ตาย | ไม่ทราบ บ้านเกยชัย อำเภอพันลาน จังหวัดนครสวรรค์ มณฑลนครสวรรค์ ประเทศสยาม |
| เป็นที่รู้จักสำหรับ | จระเข้ใหญ่กินคนในแม่น้ำน่าน |
| ตั้งชื่อตาม | บ้านเกยชัย |
เรื่องราวของไอ้ด่างเกยชัย มีบันทึกอยู่ในสมุดบันทึกของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ เมื่อคราวที่ท่านเสด็จไปตรวจราชการที่เมืองเหนือ ได้บันทึกเกี่ยวกับเรื่องราวของไอ้ด่างเกยชัยไว้สั้น ๆ 2 บรรทัด มีใจความว่า ที่นี่มีศีรษะของจระเข้ใหญ่ เป็นจระเข้กินคน ชาวบ้านเล่าลือกันว่าเป็นจระเข้เจ้า มีพระยาคนหนึ่งได้นำเอาศีรษะจระเข้นี้เข้ากรุงเทพ ฯ และได้ขายต่อให้ชาวต่างชาติไป เป็นอันจบกันสำหรับเรื่องราวของศีรษะจระเข้ใหญ่[1]
ปัจจุบัน บันทึกของท่านตอนนี้ สามารถสืบค้นได้ที่หอสมุดแห่งชาติ ท่าวาสุกรี
แต่เรื่องราวของไอ้ด่างเกยชัย มักจำสับสนกับไอ้ด่างบางมุด ที่เป็นจระเข้น้ำเค็มมีขนาดลำตัวใหญ่ เคยอาละวาดกินคนเช่นเดียวกันที่คลองบางมุด อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร เมื่อปี พ.ศ. 2507 ซึ่งถูกปราบได้ด้วยลูกระเบิดของนายตำรวจผู้หนึ่งในท้องถิ่น
ในวัฒนธรรมสมัยนิยม
แก้เรื่องราวของไอ้ด่างเกยชัยได้สร้างเป็นภาพยนตร์ไทย 2 ครั้ง
- ครั้งแรก ในปี พ.ศ. 2531 ใช้ชื่อว่า "ไอ้ด่างเกยชัย" นำแสดงโดย บิณฑ์ บรรลือฤทธิ์, สรารัตน์ หรุ่มเรืองวงศ์, ราตรี วิทวัส, วีรยุทธ รสโอชา, อภิวัฒน์ เมธา, ดามพ์ ดัสกร