โมบิลสูท
โมบิลสูท ((ญี่ปุ่น:モビルスーツ ;อังกฤษ:Mobile Suit มีคำย่อว่า MS) เป็นกลุ่มของหุ่นยนต์อาวุธรูปร่างมนุษย์ขนาดใหญ่ในซีรีส์ ที่มีคนบังคับขับเคลื่อนกันดั้ม ชื่อโมบิลสูทเชื่อว่าได้รับอิทธิพลจาก โมบิลอินแฟนทรี และ พาวเวิร์ดสูท ในนิยายวิทยาศาสตร์ สตาร์ชิปทรูเปอร์ของโรเบิร์ต เอ. ไฮน์ไลน์
ศักราช Universal Century
แก้ชื่อ Mobile Suit เป็นคำย่อของ Mobile Space Utility Instrument Tatical โมบิลสูทได้รับการพัฒนาโดยบริษัทซีโอนิคเพื่อเป็นอาวุธหลังการพัฒนาเตาปฏิกรณ์ฟิวชั่นไมนอฟสกี้ ซึ่งนอกจากจะเป็นเตาปฏิกรณ์ที่มีขนาดเล็กแล้วยังสามารถกระจายอนุภาคไมนอฟสกี้ซึ่งสามารถรบกวนคลื่นวิทยุรวมทั้งเรดาร์ได้ แขนและขาของโมบิลสูทยังช่วยในการปรับทิศทางในสภาพไร้น้ำหนักด้วยระบบ AMBAC (Active Mass Balance Auto Control) ซึ่งทำให้โมบิลสูทสามารถปรับทิศทางในอวกาศได้โดยการขยับแขนขาเท่านั้น จึงไม่ต้องสิ้นเปลืองเชื้อเพลิงสำหรับท่อขับดันในการปรับทิศทาง โมบิลสูทที่สมบูรณ์เครื่องแรกก็คือ ZI-XA3 ของบริษัทซีโอนิค ซึ่งต่อมาได้รับการเปลี่ยนชื่อเป็น MS-01 ส่วนโมบิลสูทรุ่นแรกที่ใช้การต่อสู้จริงก็คือ MS-05B ซาคุวัน
ในช่วงสงครามหนึ่งปีซึ่งเป็นสงครามที่มีการใช้งานโมบิลสูทอย่างเต็มรูปแบบครั้งแรกนั้นยังคงมีการใช้งานอาวุธอื่นๆ เช่น เครื่องบินและรถถัง ควบคู่ไปกับโมบิลสูทอย่างกว้างขวาง แต่เมื่อวิทยาการของโมบิลสูทก้าวหน้าขึ้น โมบิลสูทก็กลายเป็นอาวุธหลักในสงครามโดยสมบูรณ์ ในขณะที่อาวุธอื่นๆถูกลดบทบาทลงมาเป็นเพียงกำลังสนับสนุนเท่านั้น ตั้งแต่ช่วงของศึกกรีปส์ โมบิลสูทบางรุ่นยังมีความสามารถในการแปลงร่างเพื่อใช้งานในภารกิจที่ไม่เหมาะสมกับรูปร่างแบบมนุษย์ได้
ในเนื้อเรื่องของภาคจีเซเวอร์ ได้มีการพัฒนาโมบิลสูทแบบไร้คนบังคับเรียกว่าโมบิลเวพอน (Mobile Weapon) และในภาคไกอาเกียร์นั้นโมบิลสูทได้พัฒนาไปเป็นแมนมาชีน (Man Machine)แทน และในภาคกันดั้มวิงค์ ยังมีโมบิลสูทไร้คนขับที่เรียกว่า โมบิลดอล Mobile Doll
ศักราช Future Century
แก้โมบิลสูทในศักราช Future Century เป็นเครื่องจักรซึ่งมีการใช้งานอย่างแพร่หลายรวมถึงการใช้งานด้านพลเรือน บทบาทของโมบิลสูทในภาคจีกันดั้มจะเป็นตัวประกอบในเนื้อเรื่อง โดยมีโมบิลไฟเตอร์เป็นหุ่นตัวเอกแทน
ศักราช After Colony
แก้โมบิลสูทในศักราช After Colony นั้นเดิมทีเป็นเครื่องจักรสำหรับใช้ในงานก่อสร้าง จึงแตกต่างจากโมบิลสูทในศักราช Universal Century ที่พัฒนาขึ้นเพื่อใช้ในการทหารตั้งแต่แรก โมบิลสูทเครื่องแรกที่สร้างขึ้นมาเพื่อใช้ในการสู้รบก็คือ OZ-00MS ทอลกีส ชื่อMobile Suit ย่อมาจาก Manipulative Order Build and Industrial Labors Extended Suit ในภายหลังยังมีการพัฒนาโมบิลสูทแบบไร้คนบังคับ เรียกว่าโมบิลดอล (Mobile Doll ย่อมาจาก Mobile Direct Opertional Leaded Labor)
ศักราช After War
แก้โมบิลสูทในศักราช After War เป็นกำลังหลักของสหพันธ์โลกและกองกำลังปฏิวัติอวกาศในช่วงสงครามอวกาศครั้งที่ 7 ซึ่งหลังจากที่โลกตกอยู่ในสภาพหลังหายนะจากการทิ้งโคโลนี่ลงบนโลกอย่างต่อเนื่องก็ได้มีโมบิลสูทจำนวนมากถูกทิ้งไว้บนโลกและถูกพลเรือนยึดมาใช้งาน นอกจากโมบิลสูทรุ่นเก่าแล้ว สหพันธ์โลกซึ่งก่อตั้งขึ้นใหม่และกองกำลังปฏิวัติอวกาศก็ยังคงมีการพัฒนาโมบิลสูทต่อมา
ศักราช Current Century
แก้เนื่องจากวิทยาการของโลกในศักราช Current Century สามารถเทียบได้กับยุคก่อนการปฏิวัติอุตสาหกรรมในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 จึงไม่มีการผลิตโมบิลสูทบนโลก แต่ในพื้นที่ซึ่งเรียกว่า เมาเทนไซเคิล นั้นสามารถขุดพบโมบิลสูทและอาวุธอื่นๆจากยุคสมัยที่เรียกว่า ประวัติศาสตร์มืด ได้ เช่น โมบิลสูท SYSTEM ∀-99 เทิร์นเอกันดั้ม ถูกพบซ่อนอยู่ในรูปปั้นขนาดใหญ่ที่เรียกว่า ไวท์ดอล ส่วนชาวจันทรายังคงมีวิทยาการจากอดีตจึงสามารถสร้างโมบิลสูทได้ด้วยตัวเอง
ศักราช Cosmic Era
แก้โมบิลสูทในศักราช Cosmic Era ได้รับการพัฒนาจากเครื่องจักรสำหรับทำงาน พาวเวอร์โหลดเดอร์ โดยโคออร์ดิเนเตอร์ ซึ่งเป็นมนุษย์ที่ได้รับการดัดแปลงพันธุกรรมจนเหนือกว่าคนธรรมดา โมบิลสูทที่ปรากฏในช่วงแรกของศักราช Cosmic Era นั้นมีการควบคุมที่ซับซ้อนมากจึงมีเพียงโคออร์ดิเนเตอร์เท่านั้นที่สามารถใช้งานได้ ลักษณะสำคัญที่ทำให้โมบิลสูทในยุคนี้แตกต่างจากภาคอื่นๆก็คือการใช้แบตเตอร์รี่เป็นแหล่งพลังงานเพราะยังไม่สามารถพัฒนาเตาปฏิกรณ์ฟิวชั่นได้ เมื่อกองทหารของเหล่าโคออร์ดิเนเตอร์ ซาฟท์ใช้อุปกรณ์ นิวตรอนแจมเมอร์ ซึ่งมีความสามารถในการหยุดการเคลื่อนไหวของอนุภาคนิวตรอนและสามารถหยุดปฏิกิริยานิวเคลียร์ได้ จึงไม่สามารถใช้เตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ฟิชชั่นที่มีอยู่ได้ โมบิลสูทในศักราช Cosmic Era จึงมีช่วงเวลาที่สามารถปฏิบัติการได้สั้นกว่าโมบิลสูทที่ปรากฏในยุคอื่นมาก โมบิลสูทรุ่นแรกในศักราช Cosmic Era ก็คือ YMF-01B โปรโตจินน์ และโมบิลสูทรุ่นแรกที่ใช้ในการรบจริงก็คือ ZGMF-1017 จินน์ นอกจากโมบิลสูทที่มีรูปร่างแบบมนุษย์แล้ว ศักราช CEยังมีโมบิลสูทที่เป็นรูปแบบของสัตว์สี่เท้าด้วย
ในภายหลัง ปัญหาการควบคุมที่ซับซ้อนได้รับการแก้ไขโดยใช้ระบบปฏิบัติการที่ดัดแปลงจนแม้แต่คนธรรมดาก็สามารถควบคุมโมบิลสูทได้ ซึ่งระบบปฏิบัติการนี้มีที่มาจากระบบปฏิบัติการของGAT-X105 สไตรค์กันดั้มซึ่งได้รับการแก้ไขโดยคิระ ยามาโตะและระบบปฏิบัติการของMBF-P02 กันดั้มแอสเทรย์เรดเฟรมซึ่งพัฒนาโดยอาณาจักรอ็อบ ซาฟท์ยังได้พัฒนา นิวตรอนแจมเมอร์แคนเซลเลอร์ ซึ่งสามารถป้องกันผลกระทบจากนิวตรอนแจมเมอร์ได้ จึงได้มีโมบิลสูทที่ใช้เตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ฟิชชั่นเป็นแหล่งพลังงานออกมา โดยโมบิลสูทเครื่องแรกที่ได้รับการติดตั้งเตาปฏิกรณ์เป็นแหล่งพลังงานก็คือ YMF-X000A เดรดน็อตกันดั้ม
ศักราช Anno Dominic
แก้ในศักราช Anno Dominic หรือคริสต์ศักราชนั้น โมบิลสูทได้ถูกสร้างขึ้นในฐานะของเครื่องกลทำงานแบบ เพาเวอร์โหลดเดอร์ ซึ่งถูกใช้งานหลากหลายอย่าง แต่หลักสำคัญคือถูกสร้างขึ้นมาเพื่อเป็นอาวุธ ซึ่งโมบิลสูทภายในเรื่องจะมีประจำอยู่ในทุกประเทศตามกองทัพและกลุ่มก้อนอำนาจซึ่งจะดีไซด์ที่แตกต่างกันไป ตามระดับของเทคโนโลยีกับกลุ่มประเทศขั้วอำนาจซึ่งพัฒนาขึ้นมา เช่นทางฝั่งตะวันตกดีไซด์ของโมบิลสูทจะมีลักษณะเพรียวและแขนขาเล็กเพื่อความคล่องตัว ในขณะที่ทางฝั่งตะวันออกจะมีดีไซด์โมบิลสูทที่มีโครงร่างใหญ่และเกราะหนาเพื่อความแข็งแกร่งทนทาน พลังงานของโมบิลสูทโดยทั่วไปคาดว่าจะเป็นพลังงานแสงอาทิตย์
่ส่วนโมบิลสูทขององค์กรทางทหารอิสระ Celestial Being หรือกันดั้มนั้น ถือได้ว่าเป็นโมบิลสูทที่มีขีดความสามารถทางเทคโนโลยีที่สูงล้ำเหนือกว่าโมบิลสูทหรืออาวุธใดๆที่เคยปรากฏขึ้นมาในโลก ด้วยส่วนเกราะที่ทำจากวัสดุที่แข็งแกร่งทนทานต่อการทำลาย การเคลื่อนไหวที่คล่องแคล่วเกินกว่าที่ระดับเครื่องกลโดยทั่วไปจะสามารถทำได้ โดยใช้พลังงานจาก GN Drive ซึ่งเป็นเตาพลังงานแบบพิเศษที่ถูกสร้างและพัฒนาขึ้นที่ดาวพฤหัส(คาดว่าจำเป็นจะต้องใช้ธาตุไอโซโทปบางอย่างที่มีจำนวนมากที่ดาวพฤหัส) มีคุณสมบัติในการรับเอาพลังงานจากแสงอาทิตย์เพื่อสร้างอนุภาคที่เรียกว่า "GN" ที่มีสีเขียวอมฟ้า และมีคุณสมบัติสร้างพลังงานได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุดและทำให้สสารที่ถูกห่อหุ้มด้วยอนุภาคนี้อยู่ในสภาวะไร้น้ำหนักสามารถลอยตัวอยู่ได้แม้จะอยู่ในชั้นบรรยากาศ รวมทั้งรบกวนสัญญาณของอุปกรณ์สื่อสารทุกชนิด
และต่อมาได้มีการปรากฏของโมบิลสูทซึ่งใช้ GN Drive Tau ที่เป็นเตาพลังงานที่ปล่อยอนุภาคสีแดงอมดำ ซึ่งสร้างอนุภาค GN ที่มีคุณสมบัติแบบเดียวกันกับ GN Drive แบบปกติ แต่มีอายุการใช้งานน้อยกว่าแบบปกติ ซึ่งเชื่อว่าน่าจะเป็นเตาพลังงานเลียนแบบ