เจ้านรนันทไชยชวลิต

พระนามเต็ม
	เจ้านรนันทไชยชวลิต สามันตวิชิตประเทศราช บริสัษยนารถทิพจักราธิวงษ์ ดำรงโยนวิสัย อภัยรัษฎารักษ์ อุดมศักดิ์สัตยาทิวรางค์ ลำปางคมหานคราธิปไตย เจ้าเมืองนครลำปาง

เจ้านรนันทไชยชวลิต
เจ้านรนันทไชยชวลิต
เจ้าผู้ครองนครลำปาง
ครองราชย์	2 มกราคม พ.ศ. 2435 - 30 มีนาคม พ.ศ. 2439
รัชสมัย	4 ปี
ก่อนหน้า	เจ้าพรหมาภิพงษธาดา ; เจ้าสุริยะจางวาง (พิพาท)
ถัดไป	เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
อุปราช	เจ้าอุปราชบุญทวงษ์
เจ้าอุปราชนครลำปาง
ดำรงพระยศ	พ.ศ. 2429 - พ.ศ. 2435
ก่อนหน้า	เจ้าอุปราชพรหมวงศ์
ถัดไป	เจ้าอุปราชบุญทวงษ์
เจ้าหลวง	เจ้าพรหมาภิพงษธาดา
พิราลัย	30 มีนาคม พ.ศ. 2439
พระนามเต็ม
	เจ้านรนันทไชยชวลิต สามันตวิชิตประเทศราช บริสัษยนารถทิพจักราธิวงษ์ ดำรงโยนวิสัย อภัยรัษฎารักษ์ อุดมศักดิ์สัตยาทิวรางค์ ลำปางคมหานคราธิปไตย เจ้าเมืองนครลำปาง
พระบุตร	23 องค์
ราชสกุล	ณ ลำปาง
ราชวงศ์	ทิพย์จักร
พระบิดา	เจ้าวรญาณรังษี
พระมารดา	เจ้าสุวันไล
ศาสนา	เถรวาท

เจ้านรนันทไชยชวลิต (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นเจ้านครลำปางองค์ที่ 12^[2] ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ. 2435 - 2438

ประวัติ

เจ้านรนันทไชยชวลิต มีนามเดิมว่าเจ้าน้อยธนัญไชย เป็นเจ้าโอรสในเจ้าวรญาณรังษีกับเจ้าสุวันไล ต่อมาในวันพุธที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2418 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตั้งเป็นเจ้าราชสัมพันธวงศ์เมืองนครลำปาง^[3] ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าอุปราชเมืองนครลำปางตั้งแต่วันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2428^[4]

ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2435 เจ้าอุปราชได้ฟ้องทางการสยามว่าเจ้าพรหมาภิพงษธาดา (บางตำราว่าเป็น เจ้าสุริยะจางวาง)^[2] เจ้านครลำปางขณะนั้น ให้เจ้าราชวงษ์ (แก้วเมืองมา) ว่าราชการแทนโดยพลการ ไม่ได้ขอพระบรมราชานุญาตก่อน และเจ้าราชวงษ์นั้นก็ไม่มีความสามารถในทางราชการเพียงพอ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระดำริว่าเจ้าอุปราชซื่อสัตย์ต่อสยาม และสามารถว่าราชการให้เรียบร้อยได้^[5] จึงมีพระบรมราชโองการเมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2435 (นับแบบปัจจุบันเป็นปี พ.ศ. 2436) ให้ยกเจ้าพรหมาภิพงษธาดาเป็นเจ้าจางวาง และให้เจ้าอุปราชรับพระราชทานสัญญาบัตรตั้งเป็น เจ้านรนันทไชยชวลิต สามันตวิชิตประเทศราช บริสัษยนารถทิพจักราธิวงษ์ ดำรงโยนวิสัย อภัยรัษฎารักษ์ อุดมศักดิ์สัตยาทิวรางค์ ลำปางคมหานคราธิปไตย เจ้าเมืองนครลำปาง สืบแทน^[6]

เจ้านรนันทไชยชวลิตถึงแก่พิราลัยเมื่อวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2438 (นับแบบปัจจุบันเป็นปี พ.ศ. 2439) ด้วยโรคหืดเรื้อรัง^[7]

โอรส-ธิดา

เจ้านรนันทไชยชวลิต มีโอรสธิดา 23 พระองค์ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้

เจ้าหญิงหอม ณ ลำปาง
เจ้าน้อยคำแสน ณ ลำปาง
มหาอำมาตย์โท พลตรี เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต, เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 13
เจ้าน้อยกิ ณ ลำปาง
เจ้าชวลิตวงศ์วรวุฒิ (น้อยแก้วเมืองมูล เป็นเจ้าราชภาคินัยแล้วเลื่อนเป็นเจ้าราชบุตรนครลำปาง เลื่อนเป็นเจ้าชวลิต วงศ์วรวุฒิ เมื่อ 27 เมษายน 2455) ตำแหน่งที่ปฤกษาราชการเมืองนครลำปาง - พระบิดาใน "เจ้าราชสัมพันธวงศ์ คำผาย สุยะราช, เจ้าราชสัมพันธ์วงศ์นครลำปาง" ซึ่งสมรสกับ "เจ้าหญิงอุษาวดี ศีติสาร" ราชธิดาองค์ใหญ่ใน "เจ้าหลวงอินต๊ะชมภู, พระญาประเทศอุดรทิศ เจ้าเมืองพะเยา" เจ้านายราชวงศ์ "เชียงแสนเก่า" ภายหลังได้เป็นเจ้าเมืองพระเยาคนสุดท้าย ^[8] และเป็นต้นตระกูล ณ ลำปาง สายพะเยา
เจ้าน้อยพึ่ง ณ ลำปาง
เจ้าน้อยเมือง ณ ลำปาง
เจ้าน้อยหม่อม ณ ลำปาง สมรสกับเจ้าหญิงศรีนวล ธิดาเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต
เจ้าหญิงนวล ณ ลำปาง
เจ้าหญิงซุ่ย ณ ลำปาง
เจ้าหญิงหวัน ณ ลำปาง
เจ้าน้อยแก้ว ณ ลำปาง
เจ้าหญิงหยิ่น ณ ลำปาง
เจ้าไชยสงคราม น้อยโท่น ณ ลำปาง, เจ้าไชยสงครามนครลำปาง (เจ้าหญิงแก้วไหลมา เป็นมารดา)
เจ้าหญิงบัวเกษร ณ ลำปาง
เจ้าหญิงบัวเทพ ณ ลำปาง - พระอัยยิกา (เจ้ายาย) ใน "เจ้าอินทเดชสุวรรณบท ณ ลำพูน"
เจ้าหญิงแก้วมาลา ณ ลำปาง
เจ้าน้อยปั๋นแก้ว ณ ลำปาง
เจ้าหญิงฟอง ณ ลำปาง
เจ้าน้อยอ้น ณ ลำปาง
เจ้าอุปราช ทิพจักร ณ ลำปาง, เจ้าอุปราชนครลำปาง - พระบิดาใน "เจ้าเทพธำรงค์ ณ ลำปาง", "เจ้าหญิงอัตถ์ ณ ลำปาง", "เจ้าหญิงต่วน ณ ลำปาง"
เจ้าน้อยหมวก ณ ลำปาง
เจ้าหญิงบัวทิพย์ ณ ลำปาง

การสร้างสะพานรัษฎาภิเศก

สะพานรัษฎาภิเศก

เจ้านรนันทไชยชวลิต ได้ริเริ่มร่วมกันกับชาวจังหวัดลำปาง ในการสร้าง สะพานรัษฎาภิเศก เพื่อเฉลิมพระเกียรติในวาระที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในโอกาสที่พระองค์ครองราชย์ครบ 25 ปี ในปี พ.ศ. 2437^[9]

ราชตระกูล

พงศาวลีของเจ้านรนันทไชยชวลิต

16. พระยาไชยสงคราม (ทิพย์ช้าง)

8. เจ้าฟ้าสิงหาราชธานีเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว

17. แม่เจ้าพิมพา

4. พระยาคำโสม

9. แม่เจ้าจันทาราชเทวี

2. เจ้าวรญาณรังษี

1. เจ้านรนันทไชยชวลิต

3. เจ้าสุวันไล

อ้างอิง

เชิงอรรถ

↑ เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ, หน้า 17-18
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 มงคล ถูกนึก. ไทยวน คนเมือง แห่งลุ่มแม่น้ำวัง. ลำปาง : ลำปางบรรณกิจ. 2555
↑ พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย, หน้า 34
↑ "สำเนาสัญญาบัตรหัวเมือง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 3 (38): 320. 22 มกราคม 2429. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2562. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
↑ เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ, หน้า 106-9
↑ การตั้งเจ้าเมืองประเทศราช, เล่ม 9, หน้า 389
↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวพิลาไลย, เล่ม 13, หน้า 68
↑ "เจ้าผู้ครองนครพะเยา (ยุคฟื้นฟู)", วิกิพีเดีย, 2024-01-03, สืบค้นเมื่อ 2024-05-17
↑ สะพานรัษฎาภิเศกฯ เก็บถาวร 2009-07-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน asa.or.th

บรรณานุกรม

ประชากิจกรจักร, พระยา. พงศาวดารโยนก. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2557. 496 หน้า. ISBN 978-616-7146-62-1
มหาอำมาตยาธิบดี (หรุ่น ศรีเพ็ญ), พระยา. พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย. พระนคร : โรงพิมพ์พระจันทร์, 2505. 35 หน้า. [พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระพิจิตรโอสถ (รอด สุตันตานนท์)]
วรชาติ มีชูบท. เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2556. 428 หน้า. ISBN 978-616-220-054-0

{{จบอ้างอิง}

ก่อนหน้า		เจ้านรนันทไชยชวลิต		ถัดไป
เจ้าพรหมาภิพงษธาดา (บางตำราว่า เจ้าสุริยะจางวาง)		เจ้านครลำปาง (พ.ศ. 2435 - 2438)		พลตรี เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต

[1] เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ, หน้า 17-18

[มงคล-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 มงคล ถูกนึก. ไทยวน คนเมือง แห่งลุ่มแม่น้ำวัง. ลำปาง : ลำปางบรรณกิจ. 2555

[3] พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย, หน้า 34

[4] "สำเนาสัญญาบัตรหัวเมือง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 3 (38): 320. 22 มกราคม 2429. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2562. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)

[5] เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ, หน้า 106-9

[ตั้งเจ้าเมืองประเทศราช-6] การตั้งเจ้าเมืองประเทศราช, เล่ม 9, หน้า 389

[7] ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวพิลาไลย, เล่ม 13, หน้า 68

[8] "เจ้าผู้ครองนครพะเยา (ยุคฟื้นฟู)", วิกิพีเดีย, 2024-01-03, สืบค้นเมื่อ 2024-05-17

[asa-9] สะพานรัษฎาภิเศกฯ เก็บถาวร 2009-07-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน asa.or.th

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]