เครือราชรัฐ
เครือราชรัฐ หรือ เครือรัฐของจักรวรรดิ (เยอรมัน: Reichskreis ไรช์สไคร์ส) หมายถึงกลุ่มรัฐในจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์[1]ที่ก่อตั้งขึ้นเพื่อช่วยในการจัดระบบบริหารของราชสภา, เพื่อเป็นการจัดกลุ่มที่มีความเหมาะสมในการใช้ระบบการป้องกันทางทหารร่วมกัน และในการเก็บภาษีของหลวง นอกจากนั้นก็เป็นการจัดระบบภายใน “ระบบศาลหลวงแห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์” (Reichskammergericht) ด้วย
แต่ละเครือราชรัฐมี "สภาเครือราชรัฐ" (เยอรมัน: Kreistag) แต่สมาชิกของสภาเครือราชรัฐเพียงบางคนเท่านั้นที่เป็นสมาชิกของ “ราชสภา”
การก่อตั้งเครือราชรัฐ
แก้เดิมเครือราชรัฐมีด้วยกันหกกลุ่มที่ก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1500 ที่เกิดจากการการปฏิรูปจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ (Imperial Reform) ที่ได้แก่:
- เครือราชรัฐบาวาเรีย (สีน้ำตาลบนแผนที่)
- เครือราชรัฐชวาเบีย (สีเหลืองบนแผนที่)
- เครือราชรัฐโอเบอร์ไรน์ (สีเทาบนแผนที่)
- เครือราชรัฐนีเดอร์ไรน์-เว็สท์ฟาเลิน (สีส้มอ่อน หรือ นวลบนแผนที่)
- เครือราชรัฐฟรังโกเนีย (สีม่วงบนแผนที่)
- เครือราชรัฐนีเดอร์ซัคเซิน (สีแดงบนแผนที่; ต่อมาเป็นเครือราชรัฐแซ็กซอนใต้)
เดิมเครือราชรัฐอยู่ภายใต้อำนาจของราชวงศ์ฮับส์บูร์ก โดยที่รัฐผู้คัดเลือกมิได้เป็นส่วนหนึ่งของเครือราชรัฐ แต่ในปี ค.ศ. 1512 ก็ได้มีการเพิ่มเครือราชรัฐขึ้นใหมอีกสี่กลุ่มที่ได้แก่:
- เครือราชรัฐออสเตรีย (สีส้มบนแผนที่) ประกอบด้วย ดินแดนของฮับส์บูร์กที่ได้มาโดยจักรพรรดิมักซีมีเลียนที่ 1
- เครือราชรัฐบูร์กอญ (สีเขียวบนแผนที่) ประกอบด้วยดินแดนของแมรีแห่งเบอร์กันดี พระอัครมเหสีในจักรพรรดิมักซีมีเลียนที่ 1
- เครือราชรัฐโอเบอร์ซัคเซิน (สีชมพูบนแผนที่) ประกอบด้วย รัฐผู้คัดเลือกซัคเซิน และ บรันเดินบวร์ค
- เครือราชรัฐแห่งแม่น้ำไรน์ (สีน้ำตาลอ่อนบนแผนที่) ประกอบด้วย รัฐผู้คัดเลือกไมนทซ์, โคโลญ และเทรียร์ และพาลาทิเนต
เครือราชรัฐทั้งสิบดำรงอยู่โดยแทบจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงมาจนถึงต้นคริสต์ทศวรรษ 1790 เมื่อ สงครามการปฏิวัติฝรั่งเศสนำความเปลี่ยนแปลงมาสู่แผนที่ทางการเมืองของจักรวรรดิ
ดินแดนนอกเครือราชรัฐ
แก้ดินแดนหลายดินแดนมิได้รวมเข้ามาในเครือราชรัฐใด ที่ได้แก่:
- ดินแดนในพระเจ้าแผ่นดินโบฮีเมีย: โบฮีเมีย, โมราเวีย, ไซลีเชีย และ ลูเซเชียเหนือและใต้
- ดินแดนของสมาพันธ์สวิส
- ดินแดนของพระจักรพรรดิในบริเวณตอนเหนือของอิตาลีที่รวมทั้ง มานทัว, มิลาน, โมเดอนา, มอนต์แฟร์รัต, ปาร์มา และ ตอสคานา
- ดินแดนของราชอัศวิน
- ดินแดนย่อยต่างๆ เช่นรัฐเคานต์แห่งมงต์เบเลียร์ด (Montbéliard), รัฐเอิร์ลแห่งชมาลคาลเดน, เยเวอร์ และสาธารณรัฐเกษตรกรแห่ง ดิทมาร์เชน (Dithmarschen)