วิกิพีเดีย

อำเภอปากพนัง

อำเภอในจังหวัดนครศรีธรรมราช ประเทศไทย

ปากพนัง เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครศรีธรรมราช

อำเภอปากพนัง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Pak Phanang
แหลมตะลุมพุก
แหลมตะลุมพุก
คำขวัญ: 
รังนกเลื่องชื่อ ร่ำลือขนมลา
โอชาไข่ปลากระบอก ส่งออกกุ้งกุลาดำ
ออกพรรษาไหว้พระลาก นิยมมากแข่งเรือเพรียว
แผนที่จังหวัดนครศรีธรรมราช เน้นอำเภอปากพนัง
แผนที่จังหวัดนครศรีธรรมราช เน้นอำเภอปากพนัง
พิกัด: 8°21′30″N 100°12′24″E / 8.35833°N 100.20667°E / 8.35833; 100.20667
ประเทศ ไทย
จังหวัดนครศรีธรรมราช
พื้นที่
 • ทั้งหมด450.45 ตร.กม. (173.92 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด97,153 คน
 • ความหนาแน่น215.68 คน/ตร.กม. (558.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 80140,
80330 (เฉพาะตำบลคลองน้อย ชะเมา และเกาะทวด),
80370 (เฉพาะตำบลปากพนังฝั่งตะวันตก บ้านใหม่ คลองกระบือ และหูล่อง)
รหัสภูมิศาสตร์8012
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอปากพนัง หมู่ที่ 2 ถนนชายทะเล ตำบลปากพนังฝั่งตะวันออก อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช 80140
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

แก้

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดปกครองท้องที่ให้มีมณฑลเทศาภิบาลใน ร.ศ. 114 อำเภอปากพนังมีชื่อว่า อำเภอเบี้ยซัด หมายถึง สถานที่ที่คลื่นซัดเอาหอยเบี้ยจากทะเลเข้าสู่หาด ซึ่งสมัยโบราณใช้หอยเบี้ยเป็นเงินตราแลกเปลี่ยนสินค้า และในวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2445 ได้มีพระบรมราชโองการให้เปลี่ยนชื่ออำเภอเบี้ยซัด เป็น อำเภอปากพนัง[1]

เมืองปากพนัง เป็นเมืองท่ามาตั้งแต่ครั้งอดีต เป็นศูนย์กลางทางการค้าและเศรษฐกิจที่สำคัญ เนื่องจากมีสภาพภูมิประเทศเป็นแหลมยื่นออกไปในทะเล และมีอ่าวภายในบริเวณปากแม่น้ำปากพนัง เหมาะแก่การเดินเรือและการกระจายสินค้าต่อไปยังหัวเมืองสำคัญอื่น ๆ ทำให้สภาพเศรษฐกิจในสมัยก่อนเฟื่องฟูมาก เนื่องจากมีสำเภาจากเมืองจีนและเรือขนส่งสินค้าขนาดใหญ่มาเทียบท่าและกระจายสินค้า และนอกจากนี้ยังปรากฏในพระราชหัตถเลขาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในคราวเสด็จเยือนปากพนัง เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2448 ความตอนหนึ่งว่า "อำเภอปากพนังนี้ ได้ทราบอยู่แล้วว่าเป็นที่สำคัญอย่างไร แต่เมื่อไปถึงฝั่งรู้สึกว่าตามที่คาดคะเนนั้น ผิดไปเป็นอันมาก ไม่นึกว่าจะใหญ่โตมั่งมีถึงเพียงนี้" และอีกตอนหนึ่งว่า "เมื่อจะคิดว่าตำบลนี้มีราคาอย่างไรเทียบกับเมืองสงขลา เงินผลประโยชน์แต่อำเภอเดียวนี้ น้อยกว่าเมืองสงขลาอยู่ 20,000 บาทเท่านั้น บรรดาเมืองท่าในแหลมมาลายูฝั่งตะวันออก เห็นจะไม่มีแห่งใดดีเท่าปากพนัง"

  • วันที่ 15 มีนาคม 2445 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเบี้ยซัด จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็น อำเภอปากพนัง[1]
  • วันที่ 23 กรกฎาคม 2448 จัดตั้งศาลอำเภอปากพนัง (ศาลจังหวัดปากพนัง) ในท้องที่อำเภอปากพนัง แขวงเมืองนครศรีธรรมราช มีเขตตลอดท้องที่อำเภอปากพนัง และ อำเภอพังไกร (อำเภอหัวไทร) และให้มีอำนาจเทียบเท่าศาลหัวเมือง (ศาลจังหวัด)[2]
  • วันที่ 16 กันยายน 2466 ยุบอำเภอหัวไทร ลงเป็น กิ่งอำเภอหัวไทร[3] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอปากพนัง
  • วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2480 แยกพื้นที่ตำบลท้องลำเจียก ตำบลดอนตรอ ตำบลเชียรเขา ตำบลการะเกด ตำบลท่าขนาน ตำบลบ้านเนิน ตำบลเขาพระบาท ตำบลเสือหึง ตำบลบ้านกลาง และตำบลเชียรใหญ่ จากอำเภอปากพนัง ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอเชียรใหญ่[4] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอปากพนัง
  • วันที่ 14 มีนาคม 2480 จัดตั้งเทศบาลเมืองปากพนัง ในท้องที่บางส่วนของตำบลปากพนัง ตำบลปากพนังฝั่งตะวันออก ตำบลปากพนังฝั่งตะวันตก ตำบลบางพระ และตำบลหูล่อง[5]
  • วันที่ 2 สิงหาคม 2480 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอหัวไทร อำเภอปากพนัง เป็น อำเภอหัวไทร[6][6] ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหัวไทร ตำบลหน้าสตน ตำบลบางนบ ตำบลบ้านราม ตำบลบางพูด ตำบลท่าซอม ตำบลทรายขาว ตำบลเขาพังไกร และตำบลแหลม
  • วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2481 ตั้งตำบลไสหมากแยกออกจากตำบลบางตะพง และโอนพื้นที่ไปขึ้นกับกิ่งอำเภอเชียรใหญ่ กับตั้งตำบลชะเมาแยกออกจากตำบลดอนตรอ และโอนพื้นที่มาขึ้นกับอำเภอปากพนัง[7][8]
  • วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลบ้านใหม่แยกออกจากตำบลคลองกระบือ ตั้งตำบลเกาะทวดแยกออกจากตำบลชะเมา ตั้งตำบลท่าพญาแยกออกจากตำบลบ้านเพิง ตั้งตำบลบางตะพง แยกออกจากตำบลบางศาลา ตั้งตำบลปากพนังฝั่งตะวันออกและตำบลบางพระแยกออกจากตำบลบางฉนาก ตั้งตำบลปากพนังฝั่งตะวันตกแยกออกจากตำบลบางทวด ตั้งตำบลบ้านกลางแยกออกจากตำบลท่าขนาน และตำบลบ้านเนิน[9]
  • วันที่ 21 ตุลาคม 2490 ยกฐานะกิ่งอำเภอเชียรใหญ่ อำเภอปากพนัง เป็น อำเภอเชียรใหญ่[10]
  • วันที่ 31 พฤษภาคม 2492 ตั้งตำบลแหลมตะลุมพุก แยกออกจากตำบลปากพนังฝั่งตะวันออก[11]
  • วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลขนาบนาก ในท้องที่ตำบลขนาบนาก[12]
  • วันที่ 30 ธันวาคม 2536 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองปากพนัง[13] เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
  • วันที่ 24 กรกฎาคม 2544 เปลี่ยนแปลงเขตอำนาจศาลจังหวัดปากพนัง ให้ศาลจังหวัดปากพนังมีเขตอำนาจตลอดท้องที่อำเภอปากพนัง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ อำเภอเชียรใหญ่ และอำเภอหัวไทร จังหวัดนครศรีธรรมราช[14] เนื่องจากมีการตั้งอำเภอเฉลิมพระเกียรติ ในจังหวัดนครศรีธรรมราช[15] โดยมีเขตการปกครองตลอดท้องที่ตำบลเชียรเขา ตำบลดอนตรอ ตำบลสวนหลวง ซึ่งเดิมอยู่ในเขตการปกครองท้องที่ของอำเภอเชียรใหญ่ และอยู่ในเขตอำนาจศาลจังหวัดปากพนัง และตำบลทางพูน ซึ่งเดิมอยู่ในเขตการปกครองท้องที่ของอำเภอร่อนพิบูลย์ และอยู่ในเขตอำนาจศาลจังหวัดทุ่งสง จึงสมควรเปลี่ยนแปลงเขตอำนาจศาลจังหวัดปากพนัง โดยให้ศาลจังหวัดปากพนังมีเขตอำนาจตลอดท้องที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติด้วย
  • วันที่ 24 กันยายน 2547 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลบางตะพง รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลบางศาลา[16]
  • วันที่ 7 กันยายน 2555 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลเกาะทวด ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลเกาะทวด[17]
  • วันที่ 6 กันยายน 2556 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลชะเมา ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลชะเมา[18]
  • วันที่ 19 ธันวาคม 2556 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลบางพระ ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลบางพระ[19]

ที่ตั้งและอาณาเขต

แก้

อำเภอปากพนังตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

เหตุการณ์สำคัญ

แก้

(1).พายุโซนร้อนแฮเรียต เป็นพายุที่สร้างความเสียหายให้กับประเทศไทยอย่างไม่เคยมีมาก่อน โดยเมื่อเดือนตุลาคม ปีพ.ศ. 2505 พายุโซนร้อนแฮเรียตพัดขึ้นฝั่งที่แหลมตะลุมพุก อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งเหตุการณ์ในครั้งนั้นยังคงเป็นที่จดจำมาถึงทุกวันนี้

(2).พายุโซนร้อนปาบึก (พ.ศ. 2562) (T1901, 36W) – พายุลูกแรกของปี 2562 ที่พัดขึ้นฝั่งที่อำเภอปากพนังจังหวัดนครศรีธรรมราชเมื่อวันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2562 ส่งผลให้มีฝนตกหนัก ลมแรงและคลื่นสูงในพื้นที่ภาคใต้และบ้านเรือนของชาวบ้านได้รับความเสียหายเป็นจำนวนมาก

การแบ่งเขตการปกครอง

แก้

การปกครองส่วนภูมิภาค

แก้

อำเภอปากพนังแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 18 ตำบล 143 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ อักษรไทย อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน จำนวนประชากร
(ธันวาคม 2565)[20] 		แผนที่
1. ปากพนัง Pak Phanang
–
9,460
   
2. คลองน้อย Khlong Noi
19
10,972
3. ป่าระกำ Pa Rakam
11
4,445
4. ชะเมา Chamao
7
3,429
5. คลองกระบือ Khlong Krabue
13
5,695
6. เกาะทวด Ko Thuat
8
5,126
7. บ้านใหม่ Ban Mai
8
3,755
8. หูล่อง Hu Long
7
5,768
9. แหลมตะลุมพุก Laem Talumphuk
4
1,947
10. ปากพนังฝั่งตะวันตก Pak Phanang Fang Tawantok
4
8,859
11. บางศาลา Bang Sala
9
2,462
12. บางพระ Bang Phra
4
6,446
13. บางตะพง Bang Taphong
4
985
14. ปากพนังฝั่งตะวันออก Pak Phanang Fang Tawan-ok
8
11,424
15. บ้านเพิง Ban Phoeng
8
2,946
16. ท่าพยา[21] Tha Phaya
10
4,573
17. ปากแพรก Pak Phraek
9
3,347
18. ขนาบนาก Khanap Nak
10
4,804

การปกครองส่วนท้องถิ่น

แก้

ท้องที่อำเภอปากพนังประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 17 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลเมืองปากพนัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากพนังทั้งตำบล รวมทั้งบางส่วนของตำบลหูล่อง ตำบลปากพนังฝั่งตะวันตก ตำบลบางพระ และตำบลปากพนังฝั่งตะวันออก
  • เทศบาลตำบลเกาะทวด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะทวดทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลชะเมา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชะเมาทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลบางพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางพระ (นอกเขตเทศบาลเมืองปากพนัง)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลคลองน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองน้อยทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลป่าระกำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าระกำทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลคลองกระบือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองกระบือทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านใหม่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านใหม่ทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหูล่อง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหูล่อง (นอกเขตเทศบาลเมืองปากพนัง)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมตะลุมพุก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแหลมตะลุมพุกทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลปากพนังฝั่งตะวันตก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากพนังฝั่งตะวันตก (นอกเขตเทศบาลเมืองปากพนัง)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบางศาลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางศาลาและตำบลบางตะพงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลปากพนังฝั่งตะวันออก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากพนังฝั่งตะวันออก (นอกเขตเทศบาลเมืองปากพนัง)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเพิง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเพิงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลท่าพญา[22] ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าพยาทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลปากแพรก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากแพรกทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลขนาบนาก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลขนาบนากทั้งตำบล

สถานที่สำคัญทางเศรษฐกิจ

แก้

อ้างอิง

แก้
  1. ↑ 1.0 1.1 "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [เปลี่ยนชื่ออำเภอ]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 19 (52): 1010. March 15, 1902. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-04. สืบค้นเมื่อ 2011-09-16.
  2. ↑ "แจ้งความกระทรวงยุติธรรม [ตั้งศาลอำเภอปากพนัง และอำเภอพังไกร แขวงเมืองนครศรีธรรมราช]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 22 (17): 392–393. July 23, 1905.
  3. ↑ "ประกาศ เรื่อง จัดเปลี่ยนแปลงท้องที่ในเขตมณฑลนครศรีธรรมราช" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (0 ก): 110–111. September 16, 1923.
  4. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งกิ่งอำเภอเชียรใหญ่" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 54 (0 ง): 2918–2919. February 28, 1937.
  5. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช พุทธศักราช ๒๔๘๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 54 (0 ก): 1853–1858. March 14, 1937.
  6. ↑ 6.0 6.1 "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ตั้งอำเภอหัวไทร จังหวัดนครศรีธรรมราช" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 54 (0 ง): 850–851. August 2, 1937.
  7. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดนครศรีธรรมราช" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3744–3746. February 6, 1938.
  8. ↑ "แก้คำผิด ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๕ ตอนที่ ๗๑ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดนครศรีธรรมราช หน้า ๓๗๔๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 4080. February 27, 1938.
  9. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (26 ง): 1114–1433. June 10, 1947. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-09. สืบค้นเมื่อ 2021-09-10.
  10. ↑ "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ยกฐานะกิ่งอำเภอขึ้นเป็นอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (50 ง): 2661–2662. 21 ตุลาคม 2490. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-24. สืบค้นเมื่อ 2021-09-10.
  11. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 66 (30 ง): 2337–2338. May 31, 1949.
  12. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 75 (18 ง): (ฉบับพิเศษ) 2-6. March 1, 1958.
  13. ↑ "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. ๒๕๓๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (228 ก): (ฉบับพิเศษ) 54-57. December 30, 1993.
  14. ↑ "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตอำนาจศาลจังหวัดปากพนัง พ.ศ. ๒๕๔๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 118 (60 ก): 1–2. July 24, 2001. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-09-10. สืบค้นเมื่อ 2021-09-10.
  15. ↑ "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดนครราชสีมา อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดนครศรีธรรมราช อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์ และอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี พ.ศ. 2539" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (62 ก): 1–4. November 20, 1996. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-07-18. สืบค้นเมื่อ 2021-09-10.
  16. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล" (PDF). September 24, 2004: 1–2. {{cite journal}}: Cite journal ต้องการ |journal= (help)
  17. ↑ "เปลี่ยนฐานะจาก องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะทวด เป็น เทศบาลตำบลเกาะทวด". September 7, 2012. {{cite journal}}: Cite journal ต้องการ |journal= (help)
  18. ↑ "จัดตั้งเทศบาลจาก องค์การบริหารส่วนตำบลชะเมา เป็น เทศบาลตำบลชะเมา". September 6, 2013. {{cite journal}}: Cite journal ต้องการ |journal= (help)
  19. ↑ "จัดตั้งเทศบาลจาก องค์การบริหารส่วนตำบลบางพระ เป็น เทศบาลตำบลบางพระ". December 19, 2013. {{cite journal}}: Cite journal ต้องการ |journal= (help)
  20. ↑ "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.
  21. ↑ ["ท่าพยา" ตามทะเบียนกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย และตามประกาศกระทรวงมหาดไทย]
  22. ↑ ["องค์การบริหารส่วนตำบลท่าพญา" ตามสำนักงานส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น]
  23. ↑ ประกาศองค์การสะพานปลา เรื่อง ตั้งสะพานปลานครศรีธรรมราช
 

บทความเขตการปกครองของประเทศไทยนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wiki.x.io/w/index.php?title=อำเภอปากพนัง&oldid=11800305"