สหพันธ์สาธารณรัฐ

สหพันธ์สาธารณรัฐเป็นสหพันธรัฐของรัฐที่มีระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตย การใช้คำว่า "สาธารณรัฐ" ไม่คงเส้นคงวา ทว่า ณ ใจกลาง ความหมายตามอักษรของคำว่า "สาธารณรัฐ" เมื่อใช้อ้างอิงถึงระบอบการปกครองหมายถึง "รัฐซึ่งอำนาจอธิปไตยเป็นของประชาชนหรือผู้แทนประชาชน มิใช่พระมหากษัตริย์หรือจักรพรรดิ; ประเทศที่ไม่มีพระมหากษัตริย์"

ในสหพันธ์สาธารณรัฐ มีการแยกใช้อำนาจระหว่างรัฐบาลกลางและรัฐบาลของเขตการปกครองย่อยหนึ่ง ๆ แม้ว่าสหพันธ์สาธารณรัฐแต่ละแห่งจัดการการแยกใช้อำนาจนี้ต่างกัน แต่ปัญหาร่วมที่เกี่ยวข้องกับความมั่นคงและการป้องกันประเทศ และนโยบายการเงินปกติจัดการที่ระดับสหพันธรัฐ ขณะที่ปัญหาอย่างการบำรุงรักษาโครงสร้างพื้นฐานและนโยบายการศึกษาปกติจัดการที่ระดับภูมิภาคหรือท้องถิ่น ทว่า มีความเห็นแตกต่างกันว่าปัญหาใดควรเป็นอำนาจหน้าที่ของสหพันธรัฐ และเขตการปกครองปกติมีอำนาจอธิปไตยในบางปัญหาซึ่งรัฐบาลกลางไม่มีเขตอำนาจ ฉะนั้น สหพันธ์สาธารณรัฐจึงนิยามขัดต่อสาธารณรัฐรัฐเดี่ยว (unitary republic) ดี่ที่สุด ซึ่งรัฐบาลกลางมีอำนาจอธิปไตยเต็มเหนือทุกส่วนของชีวิตการเมือง

ข้อแตกต่างทางการเมืองระหว่างสหพันธ์สาธารณรัฐและสหพันธรัฐอื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหพันธ์ราชาธิปไตย (federal monarchies) ซึ่งมีระบบการปกครองแบบรัฐสภา ส่วนใหญ่เป็นประเด็นของรูปแบบทางกฎหมายมากกว่าสาระทางการเมือง เพราะสหพันธรัฐส่วนมากมีการปฏิบัติหรือโครงสร้างเป็นแบบประชาธิปไตยอยู่แล้ว ทว่า ในบางสหพันธ์ราชาธิปไตย เช่น สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ยึดหลักการอื่นนอกเหนือจากประชาธิปไตย