พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ จักรพรรดิไท่จู่

พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ (แมนจู: ; จีนตัวย่อ: 努尔哈赤; จีนตัวเต็ม: 努爾哈赤; พินอิน: Nǔ'ěrhāchì) พระนามเดิม อ้ายซินเจว๋หลัว หนูเอ่อร์ฮาชื่อ (愛新覺羅努爾哈赤) หรือพระนามเชิงพิธีการคือ พระเจ้าชิงไท่จู่ เป็นปฐมจักรพรรดิราชวงศ์ชิง

พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ
พระเจ้าชิงไท่จู่
ข่านต้าจินองค์ที่ 1
ครองราชย์	17 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1616 - 30 กันยายน ค.ศ. 1626
ก่อนหน้า	ไม่มี (องค์ปฐมวงศ์)
ถัดไป	จักรพรรดิหวงไท่จี๋
พระราชสมภพ	21 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1559(1559-02-21)
สวรรคต	30 กันยายน ค.ศ. 1626(1626-09-30) (67 ปี) หนิงหยวน ประเทศแมนจู
คู่อภิเษก	จักรพรรดินีเซี่ยวฉือเกา พระมเหสีอูลาน่าลา
พระราชบุตร	ฉู่อิง ไต้ซ่าน หฺวัง ไท่จี๋
รัชศก เทียนมิ่ง (Tiānmìng 天命) Manchu: ᠠᠪᡴᠠᡳ ᡶᡠᠯᡳᠩᡤᠠ abkai fulingga (2159-2169) พระสมัญญานาม Chéngtiān Guǎngyùn Shèngdé Shéngōng Zhàojì Lìjí Rénxiào Ruìwǔ Duānyì Qīn'ān Hóngwén Dìngyè Gāo Huángdì 承天廣運聖德神功肇紀立極仁孝睿武端毅欽安弘文定業高皇帝 Manchu: ᡩᡝᡵᡤᡳ ᡥᡡᠸᠠᠩᡩᡳ dergi hūwangdi พระอารามนาม ชิงไท่จู่
ราชวงศ์	จิน

พระราชประวัติ

พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อทรงเป็นชาวนฺหวี่เจิน ประสูติปี ค.ศ.1559 เป็นบุตรของข่านท่าเค้อซื่อซึ่งเป็นเจ้าเมืองเจี้ยนโจว หลังปู่และบิดาของพระองค์ถูกสังหารโดยทหารต้าหมิงพระองค์ก็ทรงรวบรวมกำลังโดยเริ่มจากเพียงชุดเกราะของตระกูล 13 ชุด ค.ศ.1588 พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อก็รวมเผ่านฺหวี่เจินในเขตเจี้ยนโจวได้สำเร็จ ค.ศ.1593 นฺหวี่เจินเผ่าเย่เฮ่อน่าลาได้ร่วมมือกับพันธมิตรยกทัพสามหมื่นนายบุกโจมตีเจี้ยนโจว แต่พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อก็สามารถเอาชนะได้และรวมเผ่านฺหวี่เจินได้ทั้งหมด ค.ศ.1616 หนูเอ่อร์ฮาซื่อตั้งตนเองเป็นข่านแห่งรัฐต้าจิน ค.ศ.1625 ย้ายเมืองหลวงจากเฮ่อถูอาลามาที่เสิ่นหยาง และในปี ค.ศ.1626 พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อสวรรคต

กองทัพแปดธง

ค.ศ.1601 พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อจัดตั้งกองทัพสี่ธงได้แก่ เหลือง แดง ขาว น้ำเงิน และในปี ค.ศ.1615 ได้เพิ่มอีกสี่กองธงได้แก่ ขอบเหลือง ขอบขาว ขอบแดง ขอบน้ำเงิน รวมเรียกกองทัพแปดธง ในสมัยหวงไท่จี๋ ได้มีการเพิ่มกองธงมองโกลและกองธงฮั่นเพิ่มเข้ามา จึงรวมเป็น 24 กองธง กองธงหนึ่งกองธงจะมีห้าเจียลา หนึ่งเจียลามีห้านิวลา หนึ่งนิวลามี 300 คน ดังนั้นกองธงหนึ่งจึงมีกำลังประมาณ 7,500 นาย กองทัพแปดธงเป็นการจัดระเบียบกองทัพที่มีประสิทธิภาพ ตอนพักรบจะทำไร่ทำนา เมื่อเกิดศึกสงครามก็ออกรบเป็นทหาร หลังจากแมนจูเข้าด่านแล้วกองทัพแปดธงจะตั้งอยู่ล้อมรอบพระราชวังต้องห้าม เพื่อรักษาความปลอดภัยให้แก่องค์ฮ่องเต้และกรุงปักกิ่ง

สงครามกับต้าหมิง

• ค.ศ. 1618 ยกทัพ 20,000 นาย บุกเข้ายึดเมืองฟูซุน
• ค.ศ. 1619 ราชสำนักหมิงได้ระดมทัพหนึ่งแสนคน รวมทั้งได้ให้เกาหลีส่งทัพ 20,000 คนมาช่วยบุกโจมตีอาณาจักรต้าจินโดยมีหยางเฮ่าเป็นแม่ทัพใหญ่ สงครามครั้งนี้ต้าจินสามารถชนะทัพหมิงได้อย่างเด็ดขาด แล้วยังยึดเมืองได้อีกหลายเมือง จากสงครามครั้งนี้ทำให้ต้าหมิงจากที่เคยรุกก็กลายเป็นรับ ส่วนต้าจินจากที่รับก็กลายเป็นรุกตีต้าหมิง
• ค.ศ. 1622 ยกทัพบุกกว่างหนิง
• ค.ศ. 1626 หนูเอ่อร์ฮาซื่อยกทัพด้วยพระองค์เองบุกโจมตีหนิงหยวน แม่ทัพหยวนฉงหวนได้นำปืนใหญ่มาใช้ต่อต้านกองทัพต้าจิน ทำให้กองทัพต้าจินพ่ายแพ้ หนูเอ่อร์ฮาซื่อได้รับบาดเจ็บและสิ้นพระชนม์ในเวลาต่อมา

พระบรมวงศานุวงศ์

• พระบรมราชชนก: ข่านท่าเค้อซื่อ
• พระบรมราชชนนี: สตรี สกุลสีท่าล้า
• พระราชอนุชา
  • มู่เอ่อฮาฉี
  • ซู่เอ๋อร์ฮาชื่อ (舒爾哈齊,1564–1611)
  • อ่าเอ่อฮาฉี
  • ปาอ่าฉี
• พระอัครมเหสี (皇后)
  • จักรพรรดินีเซี่ยวฉือเกา (孝慈高皇后) จากสกุลเย่เฮ่อน่าลา (叶赫那拉)
  • พระมเหสีเสี้ยวเล่ยอู่ (孝烈武皇后) จากสกุลอูลาน่ารา (乌喇納喇)
• พระชายา
  • พระชายา (元妃) จากสกุลถงเจีย (佟佳)
  • พระชายา (继妃) จากสกุลฟู่ฉา (富察)
  • พระชายา (大福晋) จากสกุลเย่เฮ่อน่าลา (叶赫那拉)
  • พระชายา (大福晋) จากสกุลอูลาน่าลา (乌喇那拉)
  • พระชายา (大福晋) จากสกุลโป๋เอ่อร์จี้จี๋เท่อ (博爾濟吉特)
  • พระชายา (侧福晋) จากสกุลอีเอ่อร์เกินเจวี๋ยหลัว (伊尔根觉罗)
  • พระชายา (侧福晋) จากสกุลเย่เฮ่อน่าลา (叶赫那拉)
• พระสนมขั้นซู่เฟย (庶妃)
  • พระสนม จากสกุลจ้าวเจีย (兆佳)
  • พระสนม จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (钮祜禄)
  • พระสนม จากสกุลซีหลินเจวี๋ยหลัว (西林觉罗)
  • พระสนม จากสกุลอีเอ่อร์เกินเจวี๋ยหลัว (伊尔根觉罗)
  • พระสนม จากสกุลเจียมู่หูเจวี๋ยหลัว (嘉穆瑚觉罗)
• พระสนมขั้นฝูจิ้น (福晋)
  • พระสนมอาจี้เกิน ไม่ทราบสกุล
  • พระสนมเต๋ออินเจ๋อ ไม่ทราบสกุล
  • พระสนม ไม่ทราบสกุล

• พระราชโอรส

ลำดับ	พระนาม	ประสูติ	สิ้นพระชนม์	พระมารดา	หมายเหตุ
1	องค์ชายฉู่อิง	ค.ศ. 1580	ค.ศ. 1615	หยวนเฟย์	ทรงเป็นรัชทายาทก่อนการสถาปนาราชวงศ์
2	องค์ชายไต้ซ่าน	19 สิงหาคม ค.ศ. 1583	25 พฤศจิกายน ค.ศ. 1648	หยวนเฟย์	ดำรงตำแหน่งลี่เล่ยชินอ๋อง
3	องค์ชายอาไป้	ค.ศ.1585	ค.ศ.1648	พระสนมสกุลจ้าวเจีย	ดำรงตำแหน่งเจิ้นกั๋วฉินมิ่นกง
4	องค์ชายถังกู่ไต้	ค.ศ 1585	ค.ศ.1640	พระสนมสกุลหนิ่วฮู่ลู่	ดำรงตำแหน่งเจิ้นกั๋วเค่อเจี๋ยเจียงจูน
5	องค์ชายเมิ่งกู่เอ่อไท่	ค.ศ.1587	ค.ศ.1633	พระชายาสกุลฟู่ฉา	ดำรงตำแหน่งเป้ยเล่อ
6	องค์ชายท่าไป้	ค.ศ.1589	ค.ศ.1639	พระสนมสกุลหนิ่วฮู่ลู่	ดำรงตำแหน่งฟู่กั๋วเฉียไฮว่กง
7	องค์ชายอาปาไท่	ค.ศ.1589	ค.ศ.1646	พระชายาสกุลอีเอ่อร์เกินเจวี๋ยหลัว	ดำรงตำแหน่งหยัวอู๋มิ่นจุ้นอ๋อง
8	องคฺ์ชายหฺวัง ไท่จี๋	28 พฤศจิกายน ค.ศ. 1592	21 กันยายน ค.ศ. 1643	จักรพรรดินีเซี่ยวฉือเกา	ภายหลังเป็นจักรพรรดิ 20 ตุลาคม ค.ศ. 1626 – 21 กันยายน ค.ศ. 1643
9	องค์ชายปาปู้ไท่	ค.ศ.1592	ค.ศ.1655	พระชายาสกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว	ดำรงตำแหน่งเจิ้นกั๋วเค้อซีกง
10	องค์ชายเต๋อเก๋อเล่ย	ค.ศ.1592	ค.ศ.1635	พระชายาสกุลฟู่ฉา	ดำรงตำแหน่งเป้ยเล่อ
11	องค์ชายปาปู้ไฮ่	ค.ศ.1597	ค.ศ.1643	พระชายาสกุลเจียมู่หูเจวี๋ยหลัว	ดำรงตำแหน่งเจิ้นกั๋วเจียงจูน
12	องค์ชายอาจี้เก๋อ	28 สิงหาคม ค.ศ.1605	28 พฤศจิกายน ค.ศ.1651	อาปาไฮ่	ดำรงตำแหน่งอิงชินอ๋อง
13	องค์ชายไหล่มู่ปู๋	ค.ศ.1612	ค.ศ.1646	พระชายาสกุลซีหลินเจว๋หลัว	ดำรงตำแหน่งฟู่กั๋วเจี้ยจื๋อกง
14	องค์ชายตัวเอ๋อร์กุ่น	17 พฤศจิกายน ค.ศ. 1612	31 ธันวาคม ค.ศ.1650	อาปาไฮ่	ดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการค.ศ.1643 – 1650
15	องค์ชายตัวตั๋ว	2 เมษายน ค.ศ.1614	29 เมษายน ค.ศ.1649	อาปาไฮ่	ดำรงตำแหน่งยู่ทงชินอ๋อง
16	องค์ชายเฟ่ยหยางกั่ว	ค.ศ.1620	ค.ศ.1645	ไม่ทราบสกุล	-

• พระราชธิดา
  • องค์หญิงตงกั๋ว (东果,1578–1652) กู้หลุนกงจวู่ (固伦公主);พระธิดาในพระชายา สกุลถงเจีย
  • องค์หญิงเนิ่นเจ๋อ (嫩哲,1587–1646) เหอซั่วกงจวู่ (和硕公主);พระธิดาในชายา สกุลอีเอ่อเกินเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงเมิ่งกู่จี้ (莽古濟,1590–1635) พระธิดาในชายา สกุลฟู่ฉา
  • องค์หญิงมู่คู่เสิน (穆库什,1595–1659) เหอซั่วกงจวู่ (和硕公主);พระธิดาในชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1597–1613) พระธิดาในชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1600–1646) พระธิดาในชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงเซี่ยงจุน (乡君,1604–1685) พระธิดาในพระชายาพชายา สกุลอีเอ่อเกินเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงเหอซั่วกงจวู่ (和硕公主,1612–1646) พระธิดาในชายา สกุลเย่เฮ่อน่าลา
• พระราชนัดดา
  • องค์ชายอามิน (阿敏,1585–1640) เป้ยเล่อ (贝勒);พระโอรสของซูเอ่อร์ฮาฉี
  • องค์ชายจีเอ่อร์ฮาหล่าง (濟爾哈朗,1599–1655) เจิ้งเสี่ยนชินอ๋อง (郑献亲王,1636-1655);พระโอรสของซูเอ่อร์ฮาฉี

ก่อนหน้า		พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ		ถัดไป
ต้นราชวงศ์		ข่านแห่งรัฐต้าจิน (พ.ศ. 2159 - พ.ศ. 2169)		จักรพรรดิหวงไท่จี๋