พระอินทร์อภัย
พระอินทร์อภัย (หรือ อินทรอไภย)[1] มีชื่อตัวว่า ไพ มีฐานันดรศักดิ์เดิมว่า เจ้าฟ้าทัศไภย (หรือ ทัศไพ)[1] เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี เกิดแต่กรมบริจาภักดีศรีสุดารักษ์ หลังการผลัดแผ่นดินก็ถูกถอดจากฐานันดรศักดิ์ แต่ด้วยมีความสามารถด้านการแพทย์ จึงเข้ารับราชการในราชสำนักพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เป็นตำแหน่งเจ้าราชนิกูลที่ พระอินทร์อภัย และเป็นบิดาของเจ้าจอมมารดาน้อย ในรัชกาลที่ 4
พระอินทร์อภัย | |
|---|---|
| เกิด | ราว พ.ศ. 2320 |
| เสียชีวิต | พ.ศ. 2358 |
| สาเหตุเสียชีวิต | ถูกประหาร |
| อาชีพ | แพทย์ |
| บิดามารดา | สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี กรมบริจาภักดีศรีสุดารักษ์ |
พระอินทร์อภัยถูกประหารชีวิตเมื่อ พ.ศ. 2358 เพราะลอบเป็นชู้กับบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย[2]
ประวัติ
แก้พระอินทร์อภัย มีฐานันดรศักดิ์เดิมว่า เจ้าฟ้าทัศไภย เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ประสูติแต่กรมบริจาภักดีศรีสุดารักษ์ หรือเจ้าหญิงฉิม[1] ธิดาเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (หนู) มีพี่น้องร่วมบิดามารดาสี่คน ได้แก่ เจ้าฟ้าทัศพงษ์ เจ้าฟ้านเรนทรราชกุมาร และเจ้าฟ้าปัญจปาปี[3]
หลังการผลัดแผ่นดิน เจ้าฟ้าทัศพงศ์และเจ้าฟ้าทัศไภยมีความรู้ทางการแพทย์ ได้รับราชการในราชสำนักพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เป็นเจ้าราชนิกุล ที่ พระพงษ์นรินทร์ และ พระอินทร์อภัย ตามลำดับ[2] มีตำแหน่งเข้าเฝ้าต่อจากเสนาบดี และสามารถเข้าออกในเขตพระราชฐานได้ เนื่องจากเป็นแพทย์
ด้วยความที่พระอินทร์อภัยเป็นแพทย์ในราชสำนักจึงสามารถเข้านอกออกในเขตพระราชฐานฝ่ายในได้โดยสะดวก พระอินทร์อภัยลอบเป็นชู้กับบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ได้แก่ เจ้าจอมอ่อน เจ้าจอมอิ่ม เจ้าจอมไม้เทด ทนายเรือกนายหนึ่ง และโขลนคนหนึ่ง เมื่อความทราบถึงพระเนตรพระกรรณ ทรงโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ทำการไต่สวนจนได้ความเป็นสัตย์ ทรงโปรดเกล้าให้ประหารชีวิตพระอินทร์อภัยและเจ้าจอมเมื่อปีวอก พ.ศ. 2358[4][5]
ทายาท
แก้พระอินทร์อภัยมีบุตร-ธิดา ดังนี้
- หลวงมงคลรัตนราชมนตรี (กุดั่น)
- เจ้าจอมมารดาน้อย ในรัชกาลที่ 4 เป็นพระชนนีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส และพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร
- คุณหญิงลูกอิน
- คุณหญิงอรัญ (หรือ หิรัญ)
- คุณชายเหรา
- คุณหญิงพุ่ม
- คุณหญิงไผ่
- คุณชายมังกร
- คุณชายเล็ก
- คุณหญิงเผือก
- คุณหญิงหนู
- หลวงมงคลรัตน์ราชมนตรี (จุ้ย)
- คุณชายน้อย
อ้างอิง
แก้- เชิงอรรถ
- ↑ 1.0 1.1 1.2 พระราชวิจารณ์ ใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่องจดหมายความทรงจำของพระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี (เจ้าครอกวัดโพธิ์) ตั้งแต่ จ.ศ. 1129 ถึง 1182 เป็นเวลา 53 ปี, หน้า 81
- ↑ 2.0 2.1 เล็ก พงษ์สมัครไทย. พระญาติ ราชสกุลกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ข้าวฟ่าง, พ.ศ. 2549. 160 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-9687-35-3
- ↑ ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2544. 490 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-222-648-2
- ↑ หญิงร้าย, หน้า 158
- ↑ "ทำไมเจ้าจอมมารดาน้อย หม่อมเชื้อสายพระเจ้าตากห้าวจนร.4ทรงเกือบสั่งยิง-ตัดหัวตามพ่อ". ศิลปวัฒนธรรม. 29 ตุลาคม 2564. สืบค้นเมื่อ 3 มกราคม 2565.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help)
- บรรณานุกรม
- จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. พระราชวิจารณ์ ใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่องจดหมายความทรงจำของพระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี (เจ้าครอกวัดโพธิ์) ตั้งแต่ จ.ศ. 1129 ถึง 1182 เป็นเวลา 53 ปี. กรุงเทพฯ : ศรีปัญญา, 2552. 576 หน้า. ISBN 978-611-7146-02-2
- วรธิภา สัตยานุศักดิ์กุล. หญิงร้าย. กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุ๊ป, 2562. 256 หน้า. ISBN 978-616-301-670-6