ประยูร อุลุชาฎะ
ประยูร อุลุชาฎะ (21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471 –29 ธันวาคม พ.ศ. 2543) หรือรู้จักในนามปากกาชื่อ น. ณ ปากน้ำ เป็นจิตรกร นักเขียน ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) เมื่อ พ.ศ. 2535 ผลงานชิ้นสำคัญ ได้แก่ ห้าเดือนกลางซากอิฐปูนที่อยุธยา, เที่ยวเมืองศิลปอู่ทอง, ความเป็นมาของสถูปเจดีย์ในสยามประเทศ, ศิลปบนใบเสมา, ศิลปของพระพุทธรูป รวมถึง ความงามของศิลปไทย ซึ่งเป็นหนึ่งในหนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน
ประยูร อุลุชาฎะ | |
|---|---|
| เกิด | 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471 ตำบลบางเมือง อำเภอเมืองสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปราการ |
| เสียชีวิต | 29 ธันวาคม พ.ศ. 2543 อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี |
| นามปากกา | น. ณ ปากน้ำ |
| อาชีพ | นักเขียน จิตรกร |
ประวัติ
แก้ประยูรเกิดที่ชุมชนคลองมหาวงษ์ ตำบลบางเมือง อำเภอเมืองสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปราการ[1] เข้าเรียนชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนวัดกลาง เมื่อ พ.ศ. 2486 ประยูรเริ่มเรียนศิลปะที่โรงเรียนเพาะช่าง แผนกฝึกหัดครูช่าง เมื่อ พ.ศ. 2488 เข้าศึกษาต่อที่คณะจิตรกรรมและประติมากรรม มหาวิทยาลัยศิลปากร จบการศึกษาระดับอนุปริญญาศิลปบัณฑิต สาขาจิตรกรรม จากนั้นได้รับการมอบหมายจากศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรีร่างหลักสูตร เขียนตำราเรียน และดำรงตำแหน่งเป็นอาจารย์ใหญ่ โรงเรียนศิลปศึกษา หรือโรงเรียนเตรียมมหาวิทยาลัยศิลปากร ทั้งยังทำการสอนที่คณะจิตรกรรมและประติมากรรม มหาวิทยาลัยศิลปากร ควบคู่กันไป จน พ.ศ. 2500 ได้ลาออกจากราชการและเริ่มเขียนบทความวิชาการทางด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ โบราณคดี และโหราศาสตร์ โดยใช้นามปากกาแตกต่างกันไปตามประเภทของหนังสือที่เขียน เช่น น. ณ ปากน้ำ ใช้เขียนเรื่องเกี่ยวกับศิลปะ ประวัติศาสตร์ และโบราณคดี หลังจากนั้นได้สำรวจโบราณสถานในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นเวลา 5 เดือน
ด้านงานจิตรกรรม ประยูรมีผลงานทั้งจิตรกรรมไทยประเพณีและศิลปะสมัยใหม่ ผลงานส่วนใหญ่มีรูปแบบของศิลปะแนวอิมเพรสชันนิสม์ ผลงานที่ชื่อ "จันทบุรี" ได้สร้างชื่อให้กับประยูรเป็นอย่างมาก โดยได้รับรางวัลเกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทอง สาขาจิตรกรรม การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 6 (พ.ศ. 2498)[2] ประยูรได้ได้รับปริญญาศิลปดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (สาขาประยุกตศิลปศึกษา) จากมหาวิทยาลัยศิลปากร เมื่อ พ.ศ. 2526 ประยูร อุลุชาฎะ ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 29 ธันวาคม 2543 ที่บ้านพักริมทะเล อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี[3] ด้วยโรคหัวใจวาย สิริอายุ 72 ปี
ลักษณะงานเขียน
แก้จุดเด่นงานเขียนของ น. ณ ปากน้ำ คือ การค้นคว้าโดยอาศัยข้อความจากตำนานและพงศาวดาร การให้ความสำคัญต่อสุนทรียภาพ และการให้ความสำคัญกับกระบวนแบบ (style) และกลวิธีการก่อสร้าง[4]
อ้างอิง
แก้- ↑ "น. ณ ปากน้า (ประยูร อุลุชาฏะ)". สำนักศิลปากรที่ 1 ราชบุรี.
- ↑ "ประยูร อุลุชาฎะ : 'น. ณ ปากน้ำ' ผู้ทำให้คนไทย เห็นความงามของศิลปะไทย". ยอดมนุษย์คนธรรมดา.
- ↑ "ประยูร อุลุชาฎะ น. ณ ปากน้ำ และพลูหลวง ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ปี ๒๕๓๕". วารสารวัฒนธรรม. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-06-25. สืบค้นเมื่อ 2023-01-09.
- ↑ กำพล จำปาพันธ์, สายชล สัตยานุรักษ์. "น. ณ ปากน้ำ (ประยูร อุลุชาฏะ):"ศิลปินแห่งชาติ" กับ "ศิลปะไทย" ในพื้นที่ประวัติศาสตร์ของรัฐชาติ". วารสารศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 3 (1).