ผีตายทั้งกลม

ผีตายทั้งกลม (หรือบางครั้งเรียกว่า ผีตายท้องกลม ซึ่งเป็นคำที่ใช้ผิด) เป็นผีไทยลักษณะหนึ่ง โดยผู้หญิงที่ตายขณะที่กำลังตั้งครรภ์ลูกในท้องหรือขณะที่กำลังคลอดลูก ถ้าในขณะที่กำลังจะคลอดลูกนั้นแล้วเกิดตายขึ้นมาทั้งแม่และลูกถือว่าเป็นการตายโหงอีกรูปแบบหนึ่ง นางนาค หรือแม่นาคพระโขนงก็เป็นผีตายทั้งกลมเช่นกัน ผีตายทั้งกลมจะสำแดงอาการหลอกหลอนคนในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ถ้าใครเดินผ่านบ้านที่มีหญิงตายทั้งกลมในยามค่ำคืน จะได้ยินเสียงกล่อมเด็กดังวังเวงมาจากในบ้านที่มีหญิงตายทั้งกลมนั้น หรือหนักหน่อยอาจจะมีคนเห็นเปลเด็กผูกอยู่บนคบไม้สูง โดยมีผีตายทั้งกลมนั่งกล่อมลูกอยู่ข้างล่าง ส่วนมือยืดยาวขึ้นไปบนคบไม้ ไกวเปลให้ลูก

คำว่าตายทั้งกลม สันนิษฐานว่าน่าจะมาจากคำว่า "ตายทั้งกลํ" คำว่า "กลํ" (/กม/) เป็นภาษาเขมร หรือภาษาโบราณ แปลว่า "ทั้งหมด ทั้งมวล หรือหมดสิ้น" ซึ่งในประชุมจารึกสยาม ภาคที่ ๑ จารึกสุโขทัย ชำระและแปลโดยยอร์จ เซเดส์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗ มีข้อความว่า จึ่งได้แก่เมืองแก่กูทงงกลํ ซึ่งคำว่า ทงงกลํ ในที่นี้แปลว่า "ทั้งหมด" ผู้หญิงที่ตายทั้งกลม ก็คือ ตายทั้งหมด คือ ตายทั้งแม่และลูก

ในวัฒนธรรมล้านนามีผีที่มีลักษณะคล้ายกับผีตายทั้งกลมเรียกว่า ผีพราย เป็นผีที่ตายจากการคลอดลูก ถือเป็นผีร้าย มักไปเข้าสิงหรือทำร้ายบุคคลที่กำลังป่วยหนัก ต้องให้พระสงฆ์ทำพิธีสวดมนต์ขับไล่

ดูเพิ่ม

• รายชื่อผีไทย