วิกิพีเดีย

ดาวหางแฮลลีย์

ดาวหาง

ดาวหางแฮลลีย์ (อังกฤษ: Halley's Comet หรือ Comet Halley) คนไทยเรียก ดาวหางฮัลเลย์[15] มีชื่ออย่างเป็นทางการตามระบบดาวหางว่า 1P/Halley เป็นดาวหางคาบสั้นที่สามารถมองเห็นได้จากโลกในทุก 75–79 ปี[1] แฮลลีย์เป็นดาวหางคาบสั้นเพียงดวงเดียวที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าจากโลกเป็นประจำ และยังเป็นดาวหางที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าเพียงดวงเดียว ที่ปรากฏให้เห็นได้ถึงสองครั้งในช่วงชีวิตของมนุษย์[16] ครั้งสุดท้ายที่ปรากฎให้เห็นในระบบสุริยะชั้นในคือปี พ.ศ. 2529 และจะปรากฏครั้งถัดไปในช่วงกลางปี พ.ศ. 2604

ดาวหางแฮลลีย์ (1P/Halley)

ดาวหางแฮลลีย์เมื่อวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2529
การค้นพบ
ค้นพบโดย:ก่อนประวัติศาสตร์ (สังเกตการณ์)
เอ็ดมันด์ แฮลลีย์ (ผู้พบคาบการโคจร)
ค้นพบเมื่อ:ค.ศ. 1758 (โคจรเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ตามการคาดการณ์เป็นครั้งแรก) อาจได้รับการมองเห็นเป็นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1066 ก่อนยุทธการที่เฮสติงส์
ลักษณะของวงโคจร[1]
ต้นยุคอ้างอิง 4 สิงหาคม พ.ศ. 2604 (2474040.5)
ระยะจุดไกล
ดวงอาทิตย์ที่สุด:		35.14 au[2]
(ต่อไป: 9 ธันวาคม พ.ศ. 2566)[2][3]
ระยะจุดใกล้
ดวงอาทิตย์ที่สุด:		0.59278 au[4]
(ล่าสุด: 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2529)
(ต่อไป: 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2604)[4]
กึ่งแกนเอก:17.737 au
ความเยื้องศูนย์กลาง:0.96658
คาบการโคจร:74.7 yr
75 ป. 5 ด. 19 ว. (จุดใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุดถึงจุดใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุด)
มุมกวาดเฉลี่ย:0.07323°
ความเอียง:161.96°
Time of periastron:28 กรกฎาคม พ.ศ. 2604[4][5]
≈27 มีนาคม พ.ศ. 2677[6][5]
ลักษณะทางกายภาพ
เส้นผ่านศูนย์กลางเฉลี่ย:11 km[7]
เส้นผ่านศูนย์กลาง
ตามแนวศูนย์สูตร:		15 km × 8 km[8]
ปริมาตร:0.6 g/cm3 (average)[9]
0.2–1.5 g/cm3 (est.)[10]
มวล:2.2×1014 kg[11]
ความเร็วหลุดพ้น:~0.002 km/s
คาบการหมุน
รอบตัวเอง:		2.2 วัน (52.8 ชม.) (?)[12]
อัตราส่วนสะท้อน:0.04[13]
โชติมาตรปรากฏ:28.2 (in 2003)[14]

การโคจรกลับมาในระบบสุริยะชั้นในอย่างเป็นคาบของดาวหางแฮลลีย์ ได้รับการสังเกตและบันทึกไว้โดยนักดาราศาสตร์ทั่วโลกมาตั้งแต่ 240 ปีก่อนคริสตกาลเป็นอย่างน้อย กระทั่งในปี ค.ศ. 1705 เอ็ดมันด์ แฮลลีย์นักดาราศาสตร์ชาวอังกฤษได้เข้าใจว่าการกลับมาในทุกครั้งของดาวหางดวงที่สังเกตได้นั้นเป็นดาวหางดวงเดิม จากการค้นพบดังกล่าวนี้ทำให้ดวงหางดวงนี้ได้รับการตั้งชื่อตามเอ็ดมันด์ แฮลลีย์[17]

ในช่วงการกลับมายังระบบสุริยะชั้นในของแฮลลีย์ในปี พ.ศ. 2529 มีการสังเกตรายละเอียดของดาวหางจากยานอวกาศ โดยนับเป็นครั้งแรกที่มีการสังเกตในลักษณะนี้ ทำให้ทราบได้ถึงข้อมูลโครงสร้างจากการสังเกตของนิวเคลียสดาวหาง กลไกของโคมาและการเกิดหางเป็นครั้งแรก[18][19] ซึ่งข้อมูลดังกล่าวสนับสนุนสมมติฐานที่มีมาอย่างยาวนานเกี่ยวกับโครงสร้างของดาวหาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งแบบจำลอง "บอลหิมะสกปรก" (dirty snowball) ของเฟรด วิปเปิล ซึ่งคาดการณ์เอาไว้ได้อย่างถูกต้องว่าดาวหางแฮลลีย์นั้นประกอบไปด้วยน้ำแข็งระเหยที่ผสมกัน เช่น น้ำ คาร์บอนไดออกไซด์ แอมโมเนีย และฝุ่น ภารกิจดังกล่าวยังให้ข้อมูลซึ่งเป็นการปฏิรูปความเข้าใจและกำหนดแนวคิดขึ้นใหม่อย่างมีนัยสำคัญเกี่ยวกับดาวหางด้วย เช่น ความเข้าใจใหม่ที่ว่าพื้นผิวของดาวหางแฮลลีย์นั้นประกอบด้วยฝุ่นที่ไม่ระเหยเป็นส่วนใหญ่ มีเพียงส่วนเล็ก ๆ เท่านั้นที่เป็นน้ำแข็ง

การอ่านชื่อ

แก้

ในยุคที่เอ็ดมันด์ แฮลลีย์ ยังมีชีวิตอยู่ นามสกุลของเขาเขียนหลายแบบ มีทั้ง Hailey, Haley, Hayley, Halley, Hawley, และ Hawly ทำให้ไม่อาจกำหนดได้ว่า นามสกุลนี้อ่านออกเสียงอย่างไรในยุคนั้น แต่ในปัจจุบัน ผู้ใช้นามสกุลนี้นิยมอ่านนามสกุลตนเองว่า "แฮลลีย์"[20] ส่วนชื่อดาวหางนั้น ปัจจุบันนิยมออกเสียงว่า "แฮลลีย์" หรือ "เฮลลีย์"[21][22]

คนไทยมักเรียกชื่อดาวหางนี้ว่า "ฮัลเลย์"[15][23] บ้างเขียน "ฮัลเล่ย์"[15]

อ้างอิง

แก้
  1. ↑ 1.0 1.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ MPC
  2. ↑ 2.0 2.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Horizons2023
  3. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ seeker2013
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Horizons2061
  5. ↑ 5.0 5.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Kinoshita
  6. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Horizons2134
  7. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ jpldata
  8. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Learn
  9. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ density
  10. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Peale1989November
  11. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ mass
  12. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Peale1989
  13. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ dark
  14. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ ESO2003
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 "ดาวหางฮัลเลย์". สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ. 2020-06-18.
  16. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Delehanty
  17. ↑ Halley, Edmund (1705). A synopsis of the astronomy of comets. Oxford: John Senex. สืบค้นเมื่อ 16 June 2020 – โดยทาง Internet Archive.
  18. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ post
  19. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ situ
  20. ↑ "New York Times Science Q&A". The New York Times. 14 May 1985. สืบค้นเมื่อ 9 January 2011.
  21. ↑ "Halley". Merriam–Webster Online. สืบค้นเมื่อ 21 December 2009.
  22. ↑ Ridpath, Ian (1985). "Saying Hallo to Halley". Revised extracts from "A Comet Called Halley" by Ian Ridpath, published by Cambridge University Press in 1985. สืบค้นเมื่อ 2015-05-08.
  23. ↑ "'ฮัลเลย์' การเดินทางของดาวหาง และความรัก". ไทยพีบีเอส. 2023-09-16.
 

บทความดาราศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wiki.x.io/w/index.php?title=ดาวหางแฮลลีย์&oldid=11921711"