กองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองพลที่ 1 รักษาพระองค์

กองพันทหารช่างที่ 1 มีต้นกำเนิดจากกองทหารอินยิเนียใน พ.ศ. 2418 โดยขึ้นตรงต่อกรมทหารมหาดเล็ก ผ่านการแปรสภาพหน่วยมาหลายครั้ง จนมาใช่ชื่อหน่วยในปัจจุบัน นับตั้งแต่ พ.ศ. 2496 เป็นต้นมา และจัดให้อยู่ในสายการบังคับบัญชาขึ้นตรงต่อกองพลที่ 1 รักษาพระองค์ ตั้งแต่ พ.ศ. 2515 จนถึงปัจจุบัน หน่วยทหารหน่วยนี้เคยเข้าร่วมรบในสงครามอินโดจีน สงครามมหาเอเชียบูรพา เคยเข้าร่วมการปราบปรามผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ในยุทธการภูขวางใน พ.ศ. 2515 และมีบทบาทในภารกิจด้านการบรรเทาสาธารณภัยต่าง ๆ หลายครั้ง ปัจจุบันนี้มีที่ตั้งหน่วยอยู่ที่ เลขที่ 471 หมู่ 3 แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กรุงเทพมหานคร

กองพันทหารช่างที่ 1
ตราราชการกองพันทหารช่างที่ 1
ประจำการ	23 มิถุนายน พ.ศ. 2418
ประเทศ	ไทย
เหล่า	กองทัพบกไทย
รูปแบบ	กองพันทหารช่าง
ขึ้นกับ	กองพลที่ 1 รักษาพระองค์
กองบัญชาการ	เลขที่ 471 หมู่ 3 แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กรุงเทพมหานคร
วันสถาปนา	27 พฤษภาคม พ.ศ. 2496
ปฏิบัติการสำคัญ	ยุทธการภูขวาง
อิสริยาภรณ์	เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้น 1

ลำดับการแปรสภาพหน่วย

• พ.ศ. 2418 : กองทหารอินยิเนีย
• พ.ศ. 2435 : กองยุทธโยธา กรมยุทธภัณฑ์ [ขึ้นตรงต่อกรมยุทธนาธิการ]
• พ.ศ. 2446 : กองทหารช่าง กองบัญชาการทหารบกมณฑลกรุงเทพฯ (ขยายอัตรากำลังขึ้นเป็นกรมในปีเดียวกัน มี 2 กองร้อย)
• พ.ศ. 2449 : กองทหารช่างที่ 1 (รักษาพระองค์)
• พ.ศ. 2451 : กรมทหารช่างที่ 1 กองพลที่ 1 (รักษาพระองค์)
• พ.ศ. 2453 : กรมทหารช่างกองทัพ กองทัพที่ 1 (รัชกาลที่ 5 ทรงเป็นผู้บังคับการพิเศษ มีหน่วยขึ้นตรง 3 กองร้อย เฉพาะกองร้อยที่ 1 เป็นหน่วยทหารรักษาพระองค์)
• พ.ศ. 2455 : กรมทหารช่างกองทัพ กองทัพที่ 1 (รัชกาลที่ 6 ทรงเป็นผู้บังคับการพิเศษ มีหน่วยขึ้นตรง 4 กองร้อย)
• พ.ศ. 2456 : กรมทหารช่างกองทัพ กองพลที่ 2 (โอนสายการบังคับบัญชา)
• พ.ศ. 2457 : กรมทหารช่างกองทัพ กองพลที่ 2 (ปรับหน่วยขึ้นตรงเป็น 2 กองพัน)
• พ.ศ. 2458 : กรมทหารบกช่างที่ 1 กองพลที่ 2 (มีหน่วยขึ้นตรง คือ กองพันที่ 1 รักษาพระองค์ (ช่างสนาม) และกองพันที่ 2 (ช่างเครื่องสัญญา))
• พ.ศ. 2467 : กรมทหารบกช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองพลที่ 2
• พ.ศ. 2470 : กองพันทหารช่างที่ 1 กรมทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองพลที่ 2 (มีหน่วยขึ้นตรง 3 กองร้อย)
• พ.ศ. 2476 : กองบังคับการทหารช่างและสื่อสาร มณฑลทหารบกที่ 5
• พ.ศ. 2493 : กองพันทหารช่างที่ 1 กรมทหารช่างที่ 1 กองทัพที่ 1
• พ.ศ. 2496 : กองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กรมทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองทัพที่ 1
• พ.ศ. 2496 : กองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองพลที่ 1
• พ.ศ. 2498 : กองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองทัพที่ 1
• พ.ศ. 2515 : กองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์
• พ.ศ. 2561 : กองพันทหารช่างที่ 1 กองพลที่ 1 รักษาพระองค์
• พ.ศ. 2566 : กองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองพลที่ 1 รักษาพระองค์
• พ.ศ. 2567 : กองพันทหารช่างที่ 1

เครื่องแบบเต็มยศทหารรักษาพระองค์

ทหารสังกัดกองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ แต่งกายเต็มยศทหารรักษาพระองค์ เข้าร่วมริ้วกระบวนเชิญพระศพสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์

เครื่องแบบเต็มยศทหารรักษาพระองค์ดังต่อไปนี้ ใช้สำหรับผู้ที่อยู่ในหน่วยกรมทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองพลที่ 1 รักษาพระอค์ และกองพันทหารช่างที่ 2 รักษาพระองค์ กองพลทหารราบที่ 2 รักษาพระองค์

• หมวกยอดมีพู่สีดำ ตราครุฑพ่าห์
• เสื้อคอปิดสีขาว มีกระดุม 7 เม็ด ชายเสื้อด้านหลังมีดุมขนาดกลางข้างละ 1 เม็ด
• แผงคอและข้อมือสักหลาดสีดำไม่ติดกับเสื้อ ปักลายช่อชัยพฤกษ์ปลายปลอกคอโดยรอบมีแถบดิ้นทอง 1 แถบติดกับเสื้อ กลางชายเสื้อเปิดถึงเอว ที่แนวตะเข็บหลังทั้ง 2 ข้าง มีช่อชัยพฤกษ์ปักบนสักหลาดสีดำข้างละ 3 ช่อด้วยดิ้นทองและดิ้นเงิน สำหรับนายทหารประทวน (ชั้นนายสิบและพลทหาร) เสื้อไม่เปิดหลังไม่มีลายช่อชัยพฤกษ์
• กางเกงสักหลาดสีเทา (นายทหารสัญญาบัตร 2 แถบ นายทหารประทวน 1 แถบ)
• แขนเสื้อด้านข้าง ปลอกข้อมือด้านนอกทั้ง 2 ข้าง โดยรอบทำด้วยสักหลาดสีดำปักลายช่อชัยพฤกษ์ เหนือช่อชัยพฤกษ์มีแถบ 3 แถบ ทำด้วยดิ้นทอง 2 แถบ ดิ้นเงินอยู่กลาง 1 แถบ ด้านบนเป็นสามเหลี่ยมปักอักษรพระปรมาภิไธยย่อ วปร. ภายใต้พระมหามงกุฎ ด้านข้างอักษรมีช่อชัยพฤกษ์ด้านละ 1 ช่อ ปักด้วยดิ้นเงินและดิ้นทอง
• เข็มขัดหนังและคันชีพหนังสีน้ำตาล (นายทหารชั้นประทวนใช้สีดำ)

แหล่งข้อมูลอื่น

• กองพลที่ 1 รักษาพระองค์ เก็บถาวร 2008-01-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน